به گزارش خبرنگار مهر، رضا صائمی منتقد سینما و تلویزیون در یادداشتی به بررسی برنامه «کتاب باز» که در ایام ماه رمضان هر شب از شبکه نسیم پخش می‌شد پرداخت.
متن این یادداشت را در زیر می‌خوانید:
بدون شک «کتاب باز» را باید یکی از برندهای تلویزیونی و حتی فرهنگی دانست که توانسته هویت رسانه‌ای خود را در یک قوام یافتگی تلویزیونی برسازد و جایگاه خود را محکم کند. برنامه‌ای که با هدف و رویکرد انگیزشی و اطلاع رسانی درباره کتاب و مطالعه تولید شده که البته صرفاً برای مخاطب خاص نیست و رویکرد نخبه‌گرایانه ندارد اما ظرفیت و ظرافت‌های آن برای جذب مخاطب نخبه و قشر فرهیخته‌تر جامعه هم به قدری است که می‌توانند از تماشای این برنامه لذت ببرند.
در ایام ماه رمضان و دوران کرونا و قرنطینه خانگی، کتاب باز با ویژه‌برنامه خود توانست رضایت مخاطبان خود را افزایش داده و آنها را جلب کند. در واقع کتاب باز تلاش کرده با توجه به اوضاع جدید و بحران پیش آمده که با اضطراب و نگرانی عمومی همراه بود، مفاهیم و مسائلی را در گپ و گفت های خود با مهمانان یا در معرفی کتاب‌ها یا در پلاتوهای مجری و مونولوگ‌های او با مخاطبان، مد نظر قرار دهد و برجسته کند که به سازگاری بهتر با شرایط سخت جدید کمک کند.
به عبارت دیگر کارکرد مهارت آموزی و ارتقاء کیفی سبک زندگی در شرایط بحرانی را به مثابه یک پارادایم جدید در متن و محتوای خود صورت‌بندی کرد. مثلاً در گفتگو با محمود انوشه روانشناس که یکی از بهترین برنامه‌های این سری بود و بازتاب گسترده‌ای هم در فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی داشت، تلاش شد تا توانگری مخاطب در مواجهه با بحران‌های زندگی فردی و اجتماعی مورد بحث قرار گرفته و سویه‌های راهگشایی داشته باشد.
از این حیث باید برنامه کتاب باز را در صرفاً ترویج فرهنگ کتاب خوانی که تبیین فرهنگ در بهزیستی مخاطب به واسطه مطالعه و کسب آگاهی دانست. به عبارت دیگر «کتاب باز» ابزار و رسانه‌ای است برای فرهنگ‌سازی و ارتقاء فرهنگ عمومی که در نهایت یادگیری و تغییر را به مثابه هدف غایی خود دنبال می‌کند نه صرفاً معرفی کتاب و برانگیختن به مطالعه. حتی می‌توان ردپای فرهنگ‌شناسی را در آن جستجو کرد. مثلاً در همین ویژه برنامه رمضان یک بخش جذاب و غنی اضافه شده بود که فرهنگ فولکوریک مردم ایران می‌پرداخت از جمله بررسی شعر و شاعران فلولکوریک یا محلی و گمنام بومی با حضور اردشیر رستمی و احسان رضایی.
گپ و گفت‌هایی که به رمزگشایی از فرهنگ بومی ایران کمک می‌کرد و به شناسایی ناشناخته‌های آن می‌پرداخت. البته طبق روال گذشته میزبان هنرمندان، شاعران، ورزشکاران و چهره‌های معتبر حوزه‌های مختلف بود که لحظات جذابی را خلق کرد، حرفهای تاثیرگذاری از دل آن درآمد و غنایی همیشگی خود را داشت. اما اضافه شدن آیتم‌های جدید بر غنای آن افزود و تنوع فرمی و مضمونی آن را بیشتر کرد. از جمله حضور پیام دهکردی بازیگر سینما و تئاتر که با صدای تاثیرگذارش هر شب روایت‌هایی از «عارفه لک» را می‌خواند. در واقع کتاب باز تلاش کرد سویه‌های معنوی برنامه خود را به مناسبت ماه رمضان به شیوه خودش و با رویکردی عارفانه صورت‌بندی کند و متفاوت‌تر از سایر برنامه‌های تلویزیون باشد. به این موارد باید معرفی یک بسته پیشنهادی فرهنگی متناسب ایام ماه رمضان را هم اضافه کرد که از معرفی فیلم تا کتاب و موسیقی بود که با گرافیک جذابی هم ارائه می‌شد.
واقعیت این است که ساختار «کتاب باز» یک ساختار باز و منعطف است که قابلیت تطبیق، پذیرش و پردازش سوژه در آن متناسب با رخدادها و واقعیت‌های متنوع اجتماعی را داشته و با آن مماس می‌شود. به عبارت دیگر ظرفی است که مظروف‌هایی گوناگون را می‌تواند در خود جای داده و به قالب خود درآورد. این یعنی هویت‌مندی یک برنامه که دچار ملال تکرار نمی‌شود و با بازنگری و بازسازی فرم و محتوی خود، پیام و معنای خود را بازآفرینی کرده و قابلیت تاثیرگذاری آن را حفظ می‌کند. شاید مهمان‌هایی که به این برنامه دعوت می‌شوند در برنامه‌های دیگر هم حضور داشته باشند اما چون این برنامه موضوع محور است نه شخصیت محور، گفتگوها و مصاحبت‌های آنها با مجری، شمایل و شاخصه‌هایی دیگری پیدا می‌کند که هم به دل می‌نشیند هم ذهن را می‌گشاید. در ویژه برنامه رمضان شاهد حضور مهمانانی مثل محمد اصفهانی، نسیم ادبی، الیکا عبدالرزاقی، احسان عبدی پور، فرهاد جم، حامد عسکری و… بودیم که در کنار مهمانان دو نفره در میزگردها مثل اردشیر رستمی و علی داودی یا اردشیر رستمی و احسان رضایی یا گفتگوی سروش صحت و مسعود فراستی، گپ و گفت‌هایی شکل گرفت که می‌توان بارها به آن ارجاع کرد و از آن آموخت.
گفتگوهای کتاب باز نه برای سرگرمی که برای آگاهی است و این ویژگی آن را شبیه به مصاحبه‌های حرفهای ژورنالیستی می‌کند. نمی‌توان از این مولفه‌ها و عناصر گفت اما به نقش بی‌بدیل سروش صحت که همچون نخ تسبیح همه این اجزاء را به هم وصل کرده و هویت یگانه می‌بخشد لحاظ نکرد. کتاب باز گرچه جذابیت و اعتبارش را به محتوی و ساختار و فرم و پیامش وابسته است اما همه اینها را مدیون حضور و اجرای خوب سروش صحت در مدیریت و هدایت این برنامه است.»
نظر شما