امیرحسین شفیعی کارگردان و تهیه‌کننده تئاتر در گفتگو با خبرنگار مهر درباره پرداختن به تاریخ معاصر ایران و رخدادهایی نظیر قیام ۱۵ خرداد و میراث بنیان‌گذار جمهوری اسلامی ایران در عرصه هنرهای نمایشی گفت: در سال‌های اخیر در زمینه برگزاری رویدادها و تولید آثاری مرتبط با تاریخ انقلاب و حوادثی چون قیام ۱۵ خرداد و زندگی حضرت امام (ره) ۲ تلاش صورت گرفته است که یکی از آنها مربوط به دولت قبل بود و «یادواره طلوع خرداد» نام داشت. این یادواره در حوزه‌های مختلف به میزبانی شهر ورامین برگزار شد که بنده دبیری بخش هنرهای نمایشی آن را برعهده داشتم.
وی ادامه داد: این یادواره در دوره اول با حمایت‌های سیدمحمد حسینی وزیر و آقای شاه‌آبادی معاون هنری وقت وزارت ارشاد، مورد استقبال خوبی هم قرار گرفت و اختتامیه آن هم در تالار وحدت برگزار شد. در سال دوم نیز علاوه بر نمایش‌های خیابانی، آثار صحنه‌ای هم به بخش نمایشی این یادواره اضافه شد اما در سال سوم با تغییر دولت و تغییر سیاست‌ها و رویکردها به شکل دست و پا شکسته‌ای برگزار و بعد از آن هم کلاً به دست فراموشی سپرده شد. البته من در سال سوم دیگر مسئولیتی در این رویداد نداشتم اما در دوره اول و دوم اتفاقات خوبی برای این یادواره رخ داد و حتی اعتبارات مالی نیز از طرف ارشاد به این رویداد تزریق شد.
شفیعی درباره برگزاری همایش تئاتر مردمی «خرداد» که ۵ دوره از آن نیز برگزار شد هم توضیح داد: تلاش دومی که در این زمینه به همت حوزه هنری صورت گرفت برپایی همایش تئاتر مردمی خرداد بود که چندسال قبل توسط کوروش زارعی شکل گرفت و در زمان مدیریت رحمت امینی در مرکز هنرهای نمایشی حوزه هنری دومین دوره آن برگزار و سپس با حضور کوروش زارعی در این سمت دوره سوم تا پنجم آن نیز برپا شد اما متأسفانه این همایش نیز با وجود استقبال هنرمندان و مخاطبان به دلیل کمبود اعتبار و منابع مالی ادامه پیدا نکرد. این ۲ رویداد می‌توانستند تا اندازه‌ای کمبودهای حوزه تئاتر نسبت به وقایع انقلاب را جبران کنند اما هرکدام به دلایلی تعطیل شدند.
مدیر تماشاخانه سرو یادآور شد: برگزاری چنین رویدادهایی باعث تشویق و تحریک هنرمندان در تولید آثاری با مضمون تاریخ معاصر ایران خواهد شد در زمان برپایی این ۲ یادواره و همایش نیز که بنده مسئولیت برگزاری آنها را برعهده داشتم تلاش کردیم که یک مفهوم نمایشی و درام به معنی واقعی کلمه شکل بگیرد نه اینکه نمایش‌هایی شعاری و تنها برای اجرا در یک مناسبت و روز به خصوص تولید شود. من نمایش «خاطرات برفی» را به مناسبت سی و یکمین سالروز پیروزی انقلاب اسلامی با موضوع وقایع‌نگاری تاریخ انقلاب تولید کردم که در پارکینگ تالار وحدت به صحنه رفت و به گونه‌ای تولید شد که در جشنواره تئاتر فجر نیز موردتوجه قرار گرفت و چندین جایزه را نیز از آن خود کرد. بنابراین معتقدم در تولید و هدایت چنین آثاری باید به دور از شعارزدگی عمل کنیم.
انگ زدن‌ها مانع پرداختن هنرمندان به تاریخ انقلاب می‌شود
این کارگردان تئاتر با اشاره به لزوم پرداخت خلاقانه به چنین مضامینی درباره رویکرد مدیران به این موضوعات نیز گفت: در طول سال‌های گذشته به هنرمندانی که سراغ چنین مضامینی رفته‌اند انگ‌های مختلفی زده شده است به همین دلیل هنرمندان گاهی از پرداختن به چنین موضوعاتی خودداری می‌کنند در حالی که مثلاً حادثه ۱۵ خرداد یک رخداد تاریخی بزرگ است که در دوران معاصر رخ داده است و اگر این اتفاق در کشور دیگری رخ داده بود حتماً شاهد تولید آثار مختلف در این زمینه بودیم اما متأسفانه ما هیچ اثر ماندگاری در حوزه هنرهای نمایشی، سینما یا موسیقی درباره این اتفاق نداریم.
لازم است مساله نپرداختن به وقایع تأثیرگذار تاریخ معاصر مورد آسیب‌شناسی قرار گیرد تا مشخص شود که هنرمندان تمایلی به پرداختن به چنین موضوعاتی ندارند یا متولیان به گونه‌ای سیاستگذاری نکرده‌اند تا هنرمندان دست به تولید اثر بزنند؟ وی ادامه داد: متأسفانه متولیان فرهنگی ما در این زمینه درست عمل نکرده‌اند از همین رو هر اثری در این زمینه تولید شود معمولاً انگ سفارشی بودن می‌خورد در حالی که دولت و نهادهای فرهنگی باید از تولید چنین آثاری حمایت کنند. حتی نهادهایی هم که برای تولید آثاری ماندگار در این حوزه تأسیس شده‌اند و بودجه نیز دریافت می‌کنند الان باید پاسخگو باشند که بعد از گذشت بیش از ۴۰ سال از انقلاب چه تولیداتی داشته‌اند.
این هنرمند تأکید کرد: لازم است مساله نپرداختن به وقایع تأثیرگذار تاریخ معاصر مورد آسیب شناسی قرار گیرد تا مشخص شود که هنرمندان تمایلی به پرداختن به چنین موضوعاتی ندارند یا متولیان به گونه‌ای سیاستگذاری نکرده‌اند تا هنرمندان دست به تولید اثر بزنند. باید دید چه روندی در طول این سال‌ها شکل گرفته که هنرمندان ما حاضر هستند درباره همه حوادث جهان اثر تولید کنند اما در مورد تاریخ معاصر و تاریخ انقلاب صحبت نکنند. البته منظورم از پرداختن به تاریخ معاصر، فارغ از دیدگاه ایدئولوژیک است، بلکه پرداختن به جنبه‌های اجتماعی و حتی سیاسی آن رخدادها مهم است.
شفیعی یادآور شد: در نهایت معتقدم هر اثر نمایشی چه در حوزه تئاتر صحنه‌ای و چه خیابانی تولید می‌شود باید اثری خلاقه و به دور از شعارزدگی باشد و نه اینکه به قصد راضی کردن مدیران بالادستی اجرا شود. متأسفانه شاهد هستیم برخی از هنرمندان ما بیشتر از اینکه به فکر مخاطبانشان باشند به فکر این هستند که آیا فلان مدیر راضی است که او آن حرف را بزند یا نه در حالی که این رویکرد دیگر نامش هنر نیست چون ما باید به جای رضایت مدیران فرهنگی برای مخاطبمان کار کنیم. نکته مورد توجه دیگر نیز این است که هنرمندان حرفه‌ای و بادانش باید به سراغ خلق چنین مضامینی بروند چون این روزها ارتباط برقرار کردن با مخاطبان دهه ۷۰ و ۸۰ که اطلاع زیادی درباره وقایع معاصر و تاریخ انقلاب ندارند، کار سختی است و هنرمند باید آنقدر خوب کار کند که این جوانان ترغیب شوند اثرشان را ببینند. در واقع هنرمندان فارغ از مشکلاتی که در تولید چنین آثاری دارند باید نگران این هم باشند که چطور می‌شود با نگاهی تازه به این موضوعات پرداخت و مخاطبان جوان را هم با خود همراه کرد.
جای وقایع انقلاب در «تئاتر فجر» هم خالی است!
وی تصریح کرد: در طول سال ما چندین جشنواره داریم که قرار است متناسب با فضای کشور آثاری را به نمایش بگذارند اما در همین جشنواره تئاتر فجر که سی و هست دوره از برگزاری آن گذشته است نمی‌توانید آثار زیادی درباره وقایع انقلاب پیدا کنید. کلاً ما به وقایع انقلاب از سال ۴۲ تا ۵۷ چه در حوزه تئاتر صحنه و چه خیابانی خیلی کم پرداختیم در عوض به جریان مشروطه بسیار بیشتر توجه داشته‌ایم که البته در جای خودش هم درست بوده است. امیدوارم شرایطی شکل بگیرد که نه تنها در زمینه ۱۵ خرداد بلکه درباره تمام وقایع تاریخ معاصر آثار نمایشی شکل بگیرد و اداره کل هنرهای نمایشی از تولید این نوع آثار برای یادآوری به خود ما، ثبت در تاریخ و معرفی به نسل جوان حمایت کند چون این مساله بسیار دردناک است که بعد از گذشت ۴۱ سال از انقلاب و گذشت سی و هشت دوره از جشنواره تئاتر فجر درباره اینکه چرا کمتر اثری در زمینه انقلاب و وقایع منتهی به آن تولید شده است، صحبت می‌کنیم.
کارگردان «نامیرا» در پایان صحبت‌هایش عنوان کرد: با تعطیل کردن یک روز در تقویم کشور نمی‌توان آن رخداد یا واقعه را نزد مردم تأثیرگذار جلوه داد و روی آن ارزش‌گذاری کرد بلکه زمانی تأثیر یک اتفاق مشخص می‌شود که در حوزه‌های مختلف آثار فرهنگی با رویکردهای خلاقانه و متفاوت تولید شود. حادثه ۱۵ خرداد تا زمانی که ما نتوانیم آثار جذابی در این زمینه تولید کنیم مورد ارزش گذاری درستی قرار نخواهد گرفت و تنها به عنوان یک روز قرمز تعطیل در تقویم کشور باقی خواهد ماند.
نظر شما