به گزاش خبرنگار مهر، دکتر غلامعباس توسلی در همایش "علم بومی، علم جهانی، امکان یا امتناع" که صبح امروز و به مناسبت بزرگداشت دکتر سید حسین العطاس در دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران آغاز به کار کرد در ابتدا به سابقه دوستی سی ساله اش با دکتر سید حسین العطاس اشاره کرد و گفت: دکتر العطاس در سال 1928 در خانواده ای فرهیخته که چندین نسل پیش از یمن به جنوب شرقی آسیا سفر کرده بودند، به دنیا آمد و در سال 1963 دکترای خود را در رشته جامعه شناسی و مردم شناسی در آمستردام هلند گرفت، رساله دکترای او با نام « تئوری های مربوط به مذهب» نوشت. برادر او نقیب العطاس اسلام شناس بزرگ است و خود او نیز جامعه شناسی جهانی بود که به شش زبان تسلط داشت و کتابهایش به زبان ها گوناگون ترجمه شد.
دکتر توسلی سپس به فعالیتها و اندیشه‌های العطاس اشاره کرد و گفت: وی به مسائلی چون جامعه شناسی فساد، مدرنیزاسیون، ذهن اسیر پرداخت و در سخنرانی خود در سال 1365 در تهران که در نخستین شماره از دوره جدید نامه علوم اجتماعی منتشر شد، به اهمیت علم در اسلام اشاره کرد.
او گفت: از نظر العطاس اسلام با هیچ علمی مغایرت ندارد و بلکه علوم را می ستاید و بر آموزش آنها تاکید می کند. استاد جامعه شناسی دانشگاه تهران سپس به بحث از علم بومی از دیدگاه العطاس پرداخت و گفت: العطاس هم با نفی کنندگان و هم با کسانی که یکپارچه آن را نفی می کنند مخالف است و در این باب اندیشه ظریفی دارد. او معتقد است که علم چیزی نیست که بشود آن را بومی کرد، اما باید علم را با نیازهای یک جامعه مطابقت داد و برای گسترش یک علم به سوابق و فرهنگ و ارزشهای آن جامعه توجه کرد.
دکتر توسلی در ادامه با طرح تفاوت میان مدرنیزاسیون و مدرنیته از دید العطاس اظهار داشت: از دید العطاس نخست باید مدرنیته را شناخت و سپس اقدام به مدرنیزاسیون کرد. به عقیده او مدرنیزاسیون یک کار مهندسی نیست و او مخالف تعبیراتی چون مهندسی اجتماعی است. او نشان می دهد که در اروپا بر خلاف عقیده رایج ، مدرنیزاسیون با کشاورزی آغاز شد و رمز موفقیت ایشان نیز در همین مسئله بود، بعد از این اتفاق بود که به دلیل سود افزوده ناشی از رشد کشاورزی، طبقه ای آزاد پدید آمدند که به شهرها رفتند و بنای شهرها و انقلاب صنعتی را پی ریختند.
وی در پایان به اهمیت العطاس در زمینه های مختلف اشاره کرد و گفت: به عقیده من این نشست می تواند زمینه ای باشد برای قدمهای بسیاری که در شناخت این جامعه شناس مسلمان باید برداشته شوند.
نظر شما