چرا معاملات آتی سکه تعطیل شد؟

به گزارش خبرنگار مهر، موضوع معاملات سکه در بورس چند وقتی است که دچار فراز و نشیب شده است. هر زمان که قیمت سکه با برخی نوسانات مواجه می‌شود، معاملات آن در قالب‌های رسمی هم تحت‌الشعاع قرار گرفته و مکانیزم‌هایی برای آن تعریف می‌شود که اگرچه در کوتاه‌مدت ممکن است نظر سیاستگذار را جلب کند، اما در درازمدت نه تنها منطبق بر سیاست‌های عرضه این کالا در بورس نیست؛ بلکه سبب می‌شود که باز دلالان، پایشان به مکانیزم‌های مرتبط با معاملات غیرشفاف باز شود.

البته این موضوع مسبوق به سابقه است؛ به نحوی که از حدود دو سال پیش که برخی سیاستگذاران و دست‌اندرکاران بازار سکه، افزایش قیمت و گرانی این فلز گرانبها را به عملکرد معاملات آتی سکه ربط دادند و آن را تعطیل کردند، مشخص بود که این راهکار غیرکارشناسی و محکوم به ناکامی است؛ چراکه قیمت سکه در این دو سال، همچنان صعودی بالا می‌رود؛ درحالی‌که معاملات بر بستر بورس می‌توانست روند قیمت‌گذاری این محصول را شفاف و حجم بالای نقدینگی را به سمت خود جذب کند.

حمیدرضا مهرآور، کارشناس ارشد بازار سرمایه در گفتگو با خبرنگار مهر می‌گوید: در بورس، ارزش دارایی هر محصولی به ارزش واقعی و ذاتی آن نزدیک‌تر است. پس نباید گمان کرد که بورس باعث گرانی یک محصول می‌شود؛ بلکه اتفاقاً همه جای دنیا وقتی قرار است قیمت محصولی شفاف شود، از ابزارهای کارآمدی مانند بورس استفاده می‌کنند، چون دقیقاً در بورس است که ملاک قیمت‌گذاری که همان عرضه و تقاضا است، خود را نشان می‌دهد.

وی افزود: در صورتی‌که عرضه کالایی کم باشد، بالاتر از ارزش ذاتی آن خرید و فروش می‌شود و یا وقتی میزان عرضه آن زیاد است، می‌توان زیر قیمت آن را خریداری کرد؛ اما در شرایطی که بازار در وضعیت نرمال و معمولی و تحت کنترل باشد، قیمت واقعی به دست می‌آید؛ در حالی که با این وجود، برخی مسئولان در اظهاراتی غیر کارشناسی، گرانی طلا را به معاملات آتی سکه طلا نسبت دادند و این نوع معامله را از گردونه بازار خارج کردند.

مهرآور با تاکید بر اینکه باید ریشه این اتفاقات و اینکه چه کسانی یا چه جریان‌هایی با اتهامات واهی، درصدد ایجاد مانع بر راه توسعه بورس هستند را پیدا کرد، اظهار داشت: کسانی که در بازار سکه انحصار ایجاد کرده‌اند، علاقمند نیستند سیستم دیگری مانند بورس وارد شود و علاوه بر شکستن انحصار با استفاده از ابزارهای مالی، روند کشف قیمت‌ها را نیز شفاف کند.

وی ادامه داد: این افراد سال‌ها است بازار سکه را در دست دارند و قیمت را تعیین می‌کنند و متأسفانه همچنان تلاش دارند با همان روش سنتی و بسته، بازار را در دست داشته باشند. آن‌ها در این شرایط، قطعاً از تعطیلی بازار آتی سکه استقبال می‌کنند؛ زیرا مهم‌ترین و مدرن‌ترین رقیب شأن را از میدان بیرون کرده‌اند؛ ضمن اینکه باید به این نکته توجه کرد، حضور طلا و بسیاری از کالاهای دیگر در بورس‌های دنیا جواب داده و اکثر کشورها از این مکانیسم در تجارت خود استفاده می‌کنند.

کارشناس ارشد بازار سرمایه افزود: اینکه کالای ارزشمندی چون سکه در قالب بورس و بر مبنای عرضه و تقاضا قیمت بخورد، به بهبود و شفافیت بازار کمک می‌کند؛ این در حالی است که خود فعالان سنتی بازار طلا می‌توانند در بازارهای مالی فعال باشند و اتفاقاً از این بازارها به شیوه‌ای شفاف سود به دست آورند.

مهرآور ادامه داد: در گذشته بورس نمونه‌های موفقی داشتیم که می‌توان به آن‌ها رجوع کرد. نمونه موفق و ایرانی این معاملات، زعفران است محصولی که مدت‌ها به قیمت نازلی از کشاورز خریداری می‌شد و متأسفانه سود نهایی نصیب شرکت‌ها و یا افراد واسطه‌ای می‌شد که زعفران را با یک بسته‌بندی مختصر با چندین برابر قیمت واقعی به دست مصرف‌کننده نهایی می‌رساندند؛ اما از زمانی که زعفران وارد بورس شد، می‌توانید استقبال و رضایت کشاورزان از این مدل معامله در بورس را ببینید، زیرا حق به حق‌دار رسیده و دلالان به حاشیه بازار رانده شده‌اند. اتفاقی که برای سکه نیز در حال رخ دادن بود اما برخی مسئولان، گرانی سکه را به گردن بازار آتی سکه انداختند و نگذاشتند پادزهر دلالی در بازار سکه هم تقویت شود.

وی اظهار داشت: اکنون با توجه به تجارب دوره پس از توقف بورس آتی سکه، باید جبران مافات کرد؛ زیرا بورس کالا با شفافیت خود و قانون طلایی عرضه و تقاضا کمک می‌کند تا ارزش ذاتی و منصفانه سکه تعیین و دلالان تضعیف شوند.