رقابت چین و آمریکا در تکنولوژی اطلاعات/ تایوان قربانی جنگ تجاری

خبرگزاری مهر، گروه بین الملل -مهدی پورحسنی: در تاریخ رقابت قدرت های بزرگ، برتری در فناوری کلیدی هر عصری نقش مهمی در جایگاه بین المللی آنها در سلسله مراتب قدرت داشته است.

با ورود کشورها به جامعه اطلاعاتی قرن بیست و یکم در اختیار داشتن لبه فناوری های اطلاعاتی و ارتباطاتی به یکی از اهداف مهم قدرت ها تبدیل شده است از طرف دیگر جهانی شدن اقتصاد و شکل گیری زنجیره جهانی ارزش رقابت دولت- ملت ها را برای قرار گرفتن در جایگاه بالاتر این زنجیره تشدید کرده است.

در قرن جدید قدرت های بزرگ سعی در قرار گرفتن در جایگاه بالاتری در زنجیره ارزش فناوری های اطلاعاتی هستند بنابراین در قرن جدید قدرت های بزرگ سعی در قرار گرفتن در جایگاه بالاتری در زنجیره ارزش فناوری های اطلاعاتی هستند.

لذا یکی از نظریه های جدید اقتصاد سیاسی بین الملل در قالب نظریه تجارت راهبردی بر تلاش دولت ها برای افزایش رقابت پذیری شرکت ها تابعه از طریق سرمایه گذاری و ارائه یارانه های صادراتی و افزایش هزینه تحقیق و توسعه صنایع توسط دولت ها تاکید می کنند. یکی از محصولات راهبردی در فناوری های اطلاعاتی که نقش کلیدی در محصولاتی نظیر تلفن همراه هوشمند، تبلت و دیگر محصولات این حوزه دارد نیمه هادی ها هستند.

ایالات متحده آمریکا و چین چند سالی است که در حوزه فناوری های اطلاعاتی قرن بیست و یکمی از جمله فناوری نسل ۵ تلفن همراه با هم در حال رقابت هستند در این میان نیمه هادی ها به عنوان یکی از مهمترین صنعت جانبی این حوزه نیز به محل رقابت این دو کشور تبدیل شده و تایوان را به عنوان یکی از فعالین این صنعت با چالش مواجه کرده است.

انجمن صنعت نیمه هادی در ایالات متحده آمریکا در حال لابی برای دریافت ۳۷ میلیارد دلار کمک فدرال شامل یارانه برای احداث کارخانه جدید، کمک به تامین مالی برای حمایت از صنعت نیمه هادی در این کشور است سناتور تام کاتن نماینده جمهوری خواه که روی لایحه سرمایه گذاری این صنعت کار می کند اظهارنظر کرده است که یکی از بزرگترین ضعف های اقتصاد آمریکا کاهش صنایع دانش بنیان است و این کشور باید در موسسات علمی و صنایع برای ساخت آنها تلاش کند.

هم اکنون نیمی از بازار این چیپ ها در دست آمریکا است ولی درچند سال قبل با افزایش جهانی شدن و سرمایه گذاری شرکت های سرمایه گذاری آمریکایی در تایوان بخشی از زنجیره تامین این صنعت به خارج از ایالات متحده منتقل شد ولی فشار ایالات متحده آمریکا برای جلوگیری رشد اقتصادی و محدود کردن صنایع عظیم مخابراتی مانند کارخانه های هو آوی و زد تی ای چینی و سیاست حمایت گرایانه و ناسیونالیسم اقتصادی دولت دونالد ترامپ و اهمیت روز افزون صنعت نیمه هادی ها به خصوص در فناوری اطلاعات و ارتباطات باعث شده که ایالات متحده درصد بازگشت زنجیره تامین این محصولات در خاک خودش باشد.

در این میان دولت تایوان که علی رغم کوچکی جغرافیایی با سرمایه گذاری شرکت های آی بی ام، ماکروسافت و ایجاد مراکز تحقیق و توسعه حدود ۴۸% بازار جهانی این محصول را در اختیار دارد ومحصولاتش را به دو رقیب یعنی هو آوی و اپل می فروشد با چالش مهمی روبرو شده است.

زیرا کنگره آمریکا در سال ۲۰۱۸ برای دفاع در برابرتهدیدات بیرونی زنجیره تامین نیمه هادی ها لایحه ای را تصویب کرد و در نتیجه به افزایش فشار به شرکت های فناوری تایوانی منجر شد و این چالش در سال ۲۰۱۹ با قرار دادن هو آوی و ۷۰ شرکت وابسته به لیست سیاه توسط آمریکا افزایش یافت و شرکت های اینتل و کوالکام از فروش تراشه ها به شرکت های چینی منع شدند ولی تایوان با استفاده از برخی از مواد قانونی که مربوط به مالکیت فکری می شود فشارآمریکا را برای کار با چین کاهش داد.

سازوکارهای بین المللی تنطیم روابط اقتصاد سیاسی بین المللی مانند قواعد حاکم بر سازمان تجارت جهانی که بر مبنای نظام اقتصاد لیبرال و تجارت آزاد بنا شده است در آینده دچار بازنگری خواهد شد زیرا این کشور ۱۷% این محصول را برای چین ارسال می کند و چین نیز به صنعت نیمه هادی تایوان وابستگی دارد. البته دولت چین درسال ۲۰۱۵ در قالب برنامه «ساخت چین ۲۰۲۵» برنامه ریزی کرده است تا ساخت این تراشه ها را در سال ۲۰۳۰ به ۳۰۵ میلیارد دلار برساند و ۸۰% تقاضای داخلی این محصول را تامین کند.

ایالات متحده نیز با حمایت دو حزب اصلی دموکرات و جمهوری خواه در تلاش است که سرمایه گذاری در این صنعت را توسعه داده و زنجیره تامین آن را در داخل این کشور ایجاد کند.

بنابراین به نظر می رسد نظریه تجارت راهبردی که افزایش سرمایه گذاری بر روی شرکت های داخلی برای رقابت پذیری صادراتی در سطح جهانی را بجای تجارت آزاد و در عوض جلوگیری از واردات در اولویت سیاستی خودشان قرار داده اند به نظریه غالب در سیاست گذاری این کشورها تبدیل شده است.

لذا به نظر می رسد سازوکارهای بین المللی تنطیم روابط اقتصاد سیاسی بین المللی مانند قواعد حاکم بر سازمان تجارت جهانی که بر مبنای نظام اقتصاد لیبرال و تجارت آزاد بنا شده است در آینده دچار بازنگری خواهد شد.

منابع:

https://thediplomat.com/۲۰۲۰/۰۲/the-geo-technological-triangle-between-the-us-china-and-taiwan/

https://www.cfr.org/blog/cyber-week-review-june-۵-۲۰۲۰

https://www.nytimes.com/۲۰۲۰/۰۶/۱۱/business/economy/semiconductors-chips-congress-china.html

file:///C:/Users/dell/Downloads/ISA۹۶.pdf