خبرگزاری مهر، گروه بین الملل - مهدی عزیزی: سید «عمار حکیم» رهبر جریان حکمت ملی عراق همزمان با یکصدمین سالروز انقلاب ۱۹۲۰ عراق از تشکیل ائتلاف پارلمانی «عراقیون» خبر داده و گفت که این ائتلاف تلاش می‌کند عراق را از صف بندی‌های منطقه‌ای و درگیری‌های بین المللی دور نگه دارد و روند اصلاحات جدی در کشور و پاسخگوی به درخواست‌های معترضان را تقویت بخشد، کشوری که از دایره سهم خواهی دور خواهد بود.
بی تردید تشکیل جریانهای یا ائتلاف‌های سیاسی و پارلمانی یک حق بدیهی است بویژه در کشوری که سال‌ها نظام تک حزبی و دیکتاتوری را تجربه کرده است. اما پرسش اینجاست که تعدد جریانهای سیاسی و حزبی تا چه اندازه می‌تواند در فضای کنونی عراق نتیجه بخش باشد؟
عراق پس از سال ۲۰۰۳ تا کنون را می‌توان عراق جدیدی براساس تجربه‌های تازه سیاسی دانست. ساختاری که سال‌ها حاکمیت استبدادی را با تمام وجود درک کرد و اکنون بسمت تشکیل احزاب، ایجاد جریانهای سیاسی و نیز فرایند نهادسازی پیش می‌رود.
در عین حال عناصری مانند دخالت خارجی بمنظور تسلط سیاسی و دست یافتن به منافع اقتصادی این کشور در کنار ترجیح منافع حزبی، عشیره‌ای و مناسبات غلط بر روابط جریانهای سیاسی مانع از تکامل این فرایند شده است.
شکل گیری نهادها، احزاب و جریانهای سیاسی و حتی اجتماعی اگر چه تجربه جدید حکومتداری در عراق و حق طبیعی ملتی بود که سال‌ها دیکتاتوری را تجربه کرده بودند، اما این موضوع به همان میزان که برای عراقی‌ها یک فرصت بود به یک تهدید نیز تبدیل شد تا جایی که مطالبات واقعی مردم در میان برخی اختلافات احزاب و جریان‌ها محو شد.
باید مراقب بود که بازتولید شتاب زده جریان‌ها و ائتلاف‌ها در عناوین و قالب‌های جدید به ایجاد تشتت و پراکندگی توان و امکانات نیجامد و از سویی بنظر می‌رسد تقویت نهادهای کنونی و اجرایی کردن مأموریت‌های آن کمترین هزینه را در بر داشته باشد.
همین عوامل نیز نتوانست در جهت ایجاد همگرایی و نیز تثبیت نهادهای قانونی این کشور مصونیت ایجاد کند و در برهه‌های مهم زمانی رویدادهای تلخی چون داعش و دخالت خارجی را تجربه کرد.
شکل گیری نهادها، احزاب و جریانهای سیاسی و حتی اجتماعی اگر چه تجربه جدید حکومتداری در عراق و حق طبیعی ملتی بود که سال‌ها دیکتاتوری را تجربه کرده بودند، اما این موضوع به همان میزان که برای عراقی‌ها یک فرصت بود به یک تهدید نیز تبدیل شد تا جایی که مطالبات واقعی مردم در میان برخی اختلافات احزاب و جریان‌ها محو شد.
اگر چه ایجاد ائتلاف و احزاب جدید می‌تواند به کثرت و تقویت بیت شیعی کمک کند اما باید دانست که آیا تضمینی برای جلوگیری از تشتت و پراکندگی آن وجود دارد؟
تقویت همگرایی ملی و تلاش در جهت حرکت به سمت ساختارهای قانونمند در عراق در کدام بخش از انگیزه‌های آن تعریف می‌شود؟
حال آنکه خواص سیاسی در کمتر جایی توانستند از فرصت به دست آمده برای ساماندهی وضعیت بهره گیرند و تقدم و تاخرها همواره به از دست رفتن سرمایه‌های سیاسی، اعتقادی و اجتماعی عراق انجامید.
آیا ایجاد ائتلاف‌ها و جریانهای جدید با وجود تجربه‌های پیشین و تکامل نیافتن آن می‌تواند به همگرایی و تقویت بیت شیعی و بطور کلی همگرایی ملی عراق کمک کند یا اینکه بیشتر به تشتت و تضعیف جریان شیعی عراق می‌انجامد؟
آیا تشکیل ائتلاف عراقیون آن هم براساس اهدافی که در اساسنامه جریانهای حزبی وجود دارد می‌تواند ابتکار جدیدی برای برون رفت از شرایط کنونی عراق باشد یا شاید هزینه‌ای جدید به عرصه سیاسی عراق تحمیل کند؟
آن هم در شرایطی که عمار حکیم با جدایی از مجلس اعلای انقلاب اسلامی عراق جریان جدیدی را به نام حکمت ایجاد کرد و اکنون ائتلاف عراقیون عنوان جدیدی است که او امروز در یک نشست خبری اهداف آن را تشریح کرد.
باید مراقب بود که بازتولید شتاب زده جریان‌ها و ائتلاف‌ها در عناوین و قالب‌های جدید به ایجاد تشتت و پراکندگی توان و امکانات نیجامد و از سویی بنظر می‌رسد تقویت نهادهای کنونی و اجرایی کردن مأموریت‌های آن کمترین هزینه را در بر داشته باشد.
با این حال عراق با توجه به عمق تاریخی و ریشه فرهنگی و نیز کشوری که همواره در طول تاریخ کانون تحولات مهم جهان اسلام و شیعه بوده است و با توجه به مبارزه و پایداری ملت آن در برابر استبداد دیروز و استعمار امروز نیازمند تقویت و همگرایی است. آن هم در شرایطی که مورد طمع خارجی‌ها قرار دارد.
خواص و عوام این کشور به یاد دارند آنچه امروز پس از سقوط صدام در عراق رخ داده است مرهون مؤلفه‌های مهمی چون مرجعیت، شهادت، پایداری و درک درست شرایط زمانی و شناخت درست از اردوگاه حق و باطل است که نیازمند تقویت بیشتر است.
نظر شما