مصر و ترکیه در آستانه رویارویی قرار دارند

خبرگزاری مهر، گروه بین الملل - فرزاد فرهادی: روند تحولات در جنوب دریای مدیترانه به گونه‌ای است که از آن بوی رویارویی و جنگ به مشام می‌رسد و به نظر می‌رسد که این نبرد در سرزمین لیبی میان ترکیه و مصر رخ خواهد داد؛ زیرا هیچیک از طرفین حاضر به کوتاه آمدن از مواضع خود نیستند.

عبدالفتاح السیسی رئیس جمهوری مصر اخیراً در سخنان خطاب به نظامیان مصری اعلام کرد که ارتش این کشور باید در آمادگی کامل رزمی بوده و برای هر گونه مأموریت درون یا بیرون از خاک مصر آماده باشد. این سخنان که در ادامه موضع گیری مقامات مصری در خصوص خط قرمز بودن پیشروی نیروهای رقیب به سوی شهر سرت و پایگاه الجفره بیان شد نشان می‌دهد علی رغم عدم تمایل ارتش مصر برای ورود مستقیم به میدان نبرد در سالهای گذشته، در صورتی که ترکیه و نیروهای دولت وفاق قصد ادامه پیشروی به سمت شرق لیبی را داشته باشند با واکنش نظامی قاهره مواجه خواهند شد.

فرمان ژنرال السیسی و خطر تنش در جنوب دریای مدیترانه و شمال آفریقا

فرمان آماده‌باش ژنرال عبدالفتاح سیسی، رئیس جمهوری مصر، به ارتش کشورش جهت «اجرای مأموریت‌های داخلی و خارجی» که آمادگی عملی مصر برای دخالت به سود نیروهای ژنرال خلیفه حفتر در لیبی تعبیر شده، تنش در جنوب دریای مدیترانه و شمال آفریقا را تشدید کرده است.

عبدالفتاح سیسی در سال‌های گذشته نیز حامی ژنرال خلیفه حفتر شناخته می‌شد اما این نخستین بار است که به صراحت از آمادگی برای دخالت «مستقیم» در لیبی سخن می‌گوید؛ مصر مرز طولانی بیش از ۱۲۰۰ کیلومتری با لیبی دارد.

چراغ سبز طبرق به قاهره برای دخالت نظامی در لیبی

متعاقب آن پارلمان طبرق وابسته به نیروهای ژنرال «خلیفه حفتر» در شرق لیبی به تازگی با طرحی موافقت کرد که به مصر، کشور همجوار خود، اجازه می‌دهد در صورت لزوم جهت مقابله با پشتیبانی ترکیه از دولت وفاق ملی لیبی و مورد حمایت سازمان ملل، در جنگ داخلی این کشور به طور مستقیم مداخله نظامی کند. طبق طرح پارلمان طبرق نیروهای مسلح مصر چنانچه خطری قریب الوقوع را علیه هر دو کشور مصر و لیبی مشاهده کنند، اجازه می‌یابند برای حراست از امنیت ملی دو کشور مداخله کنند.

در حال حاضر خطوط نبرد در نزدیکی شهر «سرت» یکپارچه شده است؛ شهری ساحلی و مرکزی که به مثابه دروازه‌ای برای پایانه‌های صادرات نفت لیبی است. برخی شواهد از عملیات نظامی قریب الوقوع نیروهای دولت وفاق ملی لیبی برای بازپس گیری شهر سرت از نیروهای خلیفه حفتر حکایت دارد برخی شواهد از عملیات نظامی قریب الوقوع نیروهای دولت وفاق ملی لیبی برای بازپس گیری شهر سرت از نیروهای خلیفه حفتر حکایت دارد.

با دعوت پارلمان لیبی از مصر برای دخالت نظامی در صورتی که خطری قریب الوقوع امنیت ملی دو کشور را تهدید کند؛ عبدالفتاح السیسی مجوز دیگری را برای دخالت در حمایت از نیروهای خلیفه حفتر در برابر نیروهای دولت وفاق ملی مورد حمایت ترکیه در شرایطی که اخباری درباره ورود تجهیزات گسترده نظامی ترکیه مخابره شده است، به دست می‌آورد.

دخالت نظامی مصر این بار به نظر می‌رسد که حمایت اروپایی را هم به همراه دارد به ویژه از جانب امانوئل ماکرون رئیس جمهور فرانسه چندین بار تلفنی با السیسی همتای مصری خود طی روزهای گذشته گفتگو کرده است و علاوه بر آن هماهنگی مداومی میان دستگاه‌های اطلاعاتی دو کشور وجود دارد که به دقت تحرکات ترکیه را زیر نظر دارند.

خط قرمز اروپایی هم وجود ندارد

موضع پارلمان طبرق که بسیاری از اعضای آن مقیم مصر هستند در دعوت از قاهره برای دخالت نظامی به السیسی توان مضاعفی می‌دهد به ویژه که خط قرمز اروپایی هم وجود ندارد و اروپایی‌ها مانع این دخالت نمی‌شوند زیرا علاوه بر فرانسه که موضعش همانطور که در بالا گفته شد در همسویی با قاهره است؛ ایتالیا نیز از دولت وفاق ملی آنگونه که منابع مصری اعلام کرده اند، ناخرسند است زیرا از رفتارهای فائز السراج رئیس دولت وفاق ملی لیبی که وعده‌های بسیاری به رم داد و از جمله آنها دادن امتیاز در مذاکرات بود اما به آنها پایبند نماند، سخت دلخور است.

تاکنون تصمیم مصر برای دخالت در زمان مناسبت و با ابزار مناسب بوده و نوعی بازدارندگی ایجاد کرده است اما در حال حاضر با توجه به تجهیزات گسترده‌ای که آنکارا به لیبی ارسال کرده، شرایط برای قاهره متفاوت شده است. خط قرمز بزرگی که قاهره در لیبی قرار داده، شهر سرت و الجفره است که به هیچ وجه اجازه تسلط دولت وفاق مورد حمایت آنکارا را در آن نمی‌دهد خط قرمز بزرگی که قاهره در لیبی قرار داده، شهر سرت و الجفره است که به هیچ وجه اجازه تسلط دولت وفاق مورد حمایت آنکارا را در آن نمی‌دهد.

برگزاری رزمایش موسوم به «قاطعیت ۲۰۲۰» ارتش مصر در مرزهای لیبی که در آن نبرد در شرایط مشابه جغرافیایی سرت و الجفره تمرین می‌شود، گواه احتمال دخالت زمینی مصر در لیبی است و این در شرایطی است که قاهره می‌داند که نیروهای ارتش حفتر به تنهایی از پس نیروهای دولت وفاق ملی که مورد حمایت قوی ترکیه هستند، بر نمی آیند.

این همزمان با این است که قاهره همه مواضع و تحرکات ترکیه را به طور جدی دنبال می‌کند و به جمع آوری و رصد کشتی‌هایی که از ترکیه به سمت دریای مدیترانه حرکت می‌کنند، می‌پردازد؛ اما به نظر می‌رسد که مصر از درگیری مستقیم با ترکیه اجتناب می ورزد؛ زیرا از نگاه مقامات قاهره این سبب پیچیدگی اوضاع خواهد شد.

المسماری: طی ساعات آینده نبردی سهمگین در اطراف شهرهای سرت و الجفره به وقوع خواهد پیوست

«احمد المسماری»، سخنگوی نیروهای موسوم به ارتش ملی لیبی به فرماندهی «خلیفه حفتر» تاکید کرد: «طی ساعات آینده نبردی بزرگ در اطراف شهرهای سرت و الجفره به وقوع خواهد پیوست. نیروهای دولت وفاق و ترکیه تحرکات فراوانی در اطراف این دو منطقه دارند. نبرد پیش رو صرفاً یک جنگ لیبیایی نبوده و طرف‌های عربی و خارجی در آن دخالت خواهند داشت، زیرا طرح ترکیه صلح و امنیت در منطقه را تهدید می‌کند».

«خالد المحجوب»، رئیس بخش ارشاد معنوی ارتش ملی لیبی (ارتش حفتر) نیز در همین راستا اعلام کرد: «مصر شریک حقیقی امنیت در لیبی است و جنگ برای این کشور پیامدهایی دارد به همین دلیل حق مداخله نظامی در لیبی را دارد. به دلیل ماهیت جغرافیایی دو منطقه سرت و الجفره، حمله به این مناطق نیازمند پوشش هوایی است و این موضوع باعث پیچیده شدن عملیات برای نیروهای ترکیه می‌شود».

«محمد قنونو»، سخنگوی نیروهای نظامی دولت وفاق ملی لیبی مورد حمایت آنکارا در پاسخ به تهدیدهای ارتش ملی لیبی (ارتش حفتر) گفت: «پاسخ آن چیزی است که می‌بینید نه آنچه که می‌شنوید».

قدر مسلم آن است که قاهره به لیبی نگاه ویژه ای دارد و تحولات آنرا دارای بیشترین تأثیرگذاری بر امنیت ملی خود قلمداد می‌کند و این اهمیت برای مصر تا به جایی است که موضوع آبگیری سد النهضه از سوی اتیوپی با وجود اهمیتی که رود نیل برای مصری‌ها دارد را در درجه دوم پس از لیبی قرار داده است.

اما این دخالت نظامی ارتش مصر در لیبی با موانعی هم روبرو است که عبارتند؛

-رسیدن به غرب لیبی برای ارتش مصر دشوار است؛ زیرا رسیدن به الجفره و سرت سخت است.

-طول مسافت و ضعف هماهنگی. توان نیروی هوایی مصر برای پوشش هوایی به سبب طولانی بودن مسافت و ضعف توان سوخت گیری هوایی و ضعف هماهنگی به شدت تحت تأثیر قرار می‌گیرد.

-احتمال رویارویی مستقیم با ترکیه که قاهره از آن اجتناب می ورزد.

۲ کشوری که مصر را به سوی جنگ با ترکیه سوق می‌دهند

اما نکته‌ای که درباره بحران لیبی مطرح می‌شود این است که چه طرفی در ورای سوق دادن مصر به درگیری با ترکیه در لیبی است؟ برای پاسخ این سوال باید گفت که این امارات و عربستان هستند که تلاش می‌کنند که مصر را به جنگی علیه ترکیه در اراضی لیبی سوق دهند و هدفشان تضعیف ترکیه و مصر است.

این در شرایطی است احتمال رویارویی ترکیه و مصر در اراضی لیبی بعید نیست زیرا شرایط مصر و ترکیه همانند قطاری است که به سرعت روی یک ریل در حال حرکت به سوی یکدیگر هستند.

شواهد و قرائن به گونه‌ای است که خطر رویارویی میان مصر و ترکیه در اراضی لیبی بیش از پیش محتمل است زیرا نه ترکیه بی خیال شهرهای سرت و الجفره می‌شود و نه قاهره تسلط آنکارا و دولت وفاق ملی را بر این دو شهر بر می تابد.