حضور نظامی ترکیه در نزدیکی مرزهای امارات

خبرگزاری مهر، سرویس بین الملل - فاطمه صالحی: به تازگی انتشار اخبار تأیید نشده از سوی مراجع رسمی در خصوص اینکه ترکیه قصد دارد یک پایگاه نظامی دریایی در عمان و مشخصاً در استان «البریمی» واقع در نزدیکی مرزهای امارات بسازد بحث و جدل‌های فراوانی را به دنبال داشته است.

در همین خصوص یک منبع آگاه در گفتگو با الخلیج الجدید اعلام کرد که ترکیه به دنبال احداث پایگاه نظامی دریایی در عمان است و مذاکرات میان طرفین در حال انجام است اما تاکنون توافقی صورت نگرفته است.

این منبع که خواست نامش فاش نشود، افزود: هنوز مشخص نیست که این توافق همکاری نظامی شامل احداث پایگاه نظامی دریایی ترکیه در عمان را شامل می‌شود یا خیر اما به هر حال این یک تحول بسیار بزرگ در نقشه ژئوپلتیک شبه جزیره عرب است.

ترکیه و عمان دارای همکاری نظامی هستند و آخرین مورد آن تحویل دو قایق دریایی ترکیه به عمان در ماه می و در چارچوب توافقنامه‌ای بود که طرفین در سال ۲۰۱۴ امضا کردند. بر اساس این توافق، ترکیه متعهد شده ۱۴ قایق به عمان برای استفاده در گشت‌های فوری امنیتی تحویل دهد.

ترکیه پیش از این در قطر اقدام به ساخت دو پایگاه نظامی کرده است. اولین پایگاه ترکیه در قطر در اکتبر سال ۲۰۱۵ میلادی و در چارچوب روابط بین دوحه و آنکارا آغاز به کار کرد و در دسامبر ۲۰۱۷ با عنوان فرماندهی مشترک نیروهای قطر و ترکیه نامگذاری شد. به این پایگاه طارق بن زیاد نیز اطلاق می‌شود. دومین پایگاه نیز با نام «خالد بن ولید» آذر ماه سال ۹۸ افتتاح شد.

باید گفت پایگاه‌های نظامی ترکیه در دوحه و موگادیشو پایتخت سومالی مهمترین پایگاه‌های نظامی آنکارا در میان کشورهای عربی به شمار می‌رود.

ترکیه به دنبال آن است تا علاوه بر قطر، به دایره همپیمانان خود در منطقه به ویژه در جهان عرب علیه امارات و عربستان اضافه کند چرا که آنکارا در حال حاضر درگیر پرونده‌های رقابتی مشترک با ابوظبی به ویژه در قبال درگیری‌های داخلی در لیبی و نفوذ در قاره آفریقا است ترکیه تلاش کرده است طی سالهای اخیر همکاری‌های خود را با عمان در زمینه‌های نظامی و دفاعی افزایش دهد به ویژه آنکه یک یادداشت تفاهم در زمینه همکاری‌های نظامی میان ۲ کشور در سال ۲۰۱۱ امضا شد. در سال ۲۰۱۵ نیز ۲ طرف توافق نامه‌ای امضا کردند که بر اساس آن ارتش عمان ۱۷۲ خودروی زرهی از نوع‌های مختلف در سال ۲۰۲۰ تحویل می‌گیرد.

نخستین بخش از این خودروهای زرهی در سال ۲۰۱۷ به عمان تحویل داده شد. کشور عمان در سال ۲۰۱۸ در مرتبه سوم از واردکنندگان سلاح از ترکیه قرار گرفت به طوری که ارزش صادرات سلاح از ترکیه به عمان به بیش از ۱۵۰ میلیون دلار رسید.

در مه ۲۰۲۰ نیز عمانی‌ها اعلام کردند که قایق‌های سریع ساخت ترکیه را در چارچوب توافقنامه نظامی امضا شده میان ۲ طرف تحویل گرفته‌اند.

در بخش اقتصادی نیز حجم سرمایه گذاری‌های ترکیه در عمان به ۸ میلیارد دلار می‌رسد به طوری که بسیاری از شرکت‌های ساخت و ساز ترکیه در عمان مشغول به کار هستند. این در حالیست که تنها ۱۰ شرکت عمانی در ترکیه مشغول به کار بوده و سهم سرمایه گذاری‌های آنها به ۱۰ میلیون دلار می‌رسد. در فوریه سال ۲۰۲۰ تبادلات تجاری میان ۲ کشور افزایش یافته و به ۴۹۰ میلیون دلار رسید.

بررسی این اعداد و ارقام نشان می‌دهد که ترکیه به کشور عمان به عنوان یک کشور هدف چه از لحاظ اقتصادی و چه از لحاظ صادرات سلاح و ایجاد محور ضد شیخ نشین های حوزه خلیج فارس می‌نگرد.

انتشار این اخبار تأیید نشده در حالی صورت می‌گیرد که برخی تحلیل گران عمانی معتقدند که چنین اقداماتی در راستای ضربه زدن به روابط میان عمان و کشورهای عربی صورت می‌گیرد چرا که قطعاً ایجاد پایگاه نظامی از سوی ترکیه در عمان خشم و نارضایتی کشورهای عربی حوزه خلیج فارس به ویژه امارات و عربستان را بر می‌انگیزد.

حال آنکه ترکیه یک همپیمان قدرتمند در این حوزه یعنی قطر دارد. آنکارا و دوحه با تقویت روابط استراتژیک خود طی سالهای گذشته تلاش کرده‌اند در برابر برنامه‌های عربستان و امارات در منطقه بایستند. این روابط از سال ۲۰۱۷ بعد از آنکه چهار کشور عربی حوزه خلیج فارس بنا به دستور ریاض روابط خود را با دوحه به بهانه حمایت قطر از تروریسم قطع کردند بیش از پیش تقویت شد به طوری که می‌توان گفت وارد مرحله جدیدی از همپیمانی استراتژیک رسید.

ترکیه به دنبال آن است تا علاوه بر قطر، به دایره همپیمانان خود در منطقه به ویژه در جهان عرب علیه امارات و عربستان اضافه کند چرا که آنکارا در حال حاضر درگیر پرونده‌های رقابتی مشترک با ابوظبی به ویژه در قبال درگیری‌های داخلی در لیبی و نفوذ در قاره آفریقا است.

اگر آنکارا روند ساخت این پایگاه نظامی را در عمان آغاز کند عربستان سعودی و امارات ساکت نخواهند نشست و برای تحت فشار قرار دادن مسقط وارد عمل خواهند شد چرا که حضور نظامی ترکیه در نزدیکی مرزهای امارات را عملاً یک تهدید جدی علیه امنیت ملی خود می‌دانند آنکارا می کوشد از طریق ایجاد پایگاه‌های نظامی بیشتر در کشورهای عربی بی طرف، آنها را در عرصه رقابت با اعراب حوزه خلیج فارس به سمت خود بکشاند. ترکیه حتی در پرونده سد النهضه اتیوپی و درگیری‌ها میان سودان و مصر از یک سو و اختلافات با اتیوپی بر سر سهم آبی هر یک از آنها از سوی دیگر نیز ورود پیدا کرده است چرا که مصر یکی از دشمنان و رقبای سرسخت ترکیه در قاره آفریقا و موضع گیری های منطقه‌ای به شمار می‌رود.

بنابراین می‌توان گفت که عربستان، امارات، بحرین، مصر در محور مقابل ترکیه و قطر قرار دارند به طوری که هر کدام از این کشورها علیه کشور مقابل در مورد پرونده‌های داخلی و منطقه‌ای موضع گیری می‌کند.

اخیراً نیز درگیری‌های شدید لفظی میان مقامات ترکیه از یک سو و امارات و بحرین از سوی دیگر به وقوع پیوسته است به طوری که خلوصی آکار، وزیر دفاع ترکیه اعلام کرده که امارات اقدامات مُضری را در لیبی و سوریه مرتکب شده و آنکارا در زمان و مکان مناسب به آن واکنش نشان خواهد داد. وی ابوظبی را حامی سازمان‌های تروریستی مخالف ترکیه خوانده بود.

در هر صورت باید گفت که اگر اخبار ساخت این پایگاه نظامی تأیید شود و آنکارا روند ساخت آن را در عمان آغاز کند عربستان سعودی و امارات ساکت نخواهند نشست و برای تحت فشار قرار دادن مسقط وارد عمل خواهند شد چرا که حضور نظامی ترکیه در نزدیکی مرزهای امارات را عملاً یک تهدید جدی علیه امنیت ملی خود در سایه اختلافات موجود با آنکارا می‌دانند.