خبرگزاری مهر، گروه استانها- بهنام عبداللهی: آنچه صاحبان شغل‌های مختلف به‌عنوان «مطالبات پیش‌پاافتاده» یاد می‌کنند، برای خبرنگاران آرزو است. بیمه، اضافه‌کاری، پاداش، مزایا و حتی حقوق ثابت ماهانه برای بسیاری از خبرنگاران در شهرهای مختلف ایران آرزوهایی دور از دسترس است.
در حالی به خبرنگاران ما گفته می‌شود که «باید برای خبرنگاری عاشق بود و قید پول و حقوق را زد»، که در همه جای دنیا این شغل جزو مشاغل سخت و زیان‌آور به شمار می‌آید و علاوه بر تأمین نیازهای اولیه، مزایایی ویژه ازجمله بازنشستگی زودهنگام برایشان در نظر می‌گیرند.
برخی خبرنگاران در شهرهای ایران ازجمله تبریز با کارت‌های هدیه زندگی‌شان را می‌چرخانند. این شاید موضوعی تلخ و غیرقابل‌باور باشد که هیچ‌کس رسماً آن را نپذیرد، اما واقعیت این است که اغلب خبرنگاران شاغل در شهرستان‌ها (به‌غیراز پایتخت) به‌جز هدایایی که بابت پوشش اخبار ادارات و شرکت‌های مختلف دریافت می‌کنند، منبع جدی و قابل اتکایی برای گذران زندگی خود ندارند.
اسد بابایی، نایب‌رئیس خانه مطبوعات ایران هم معتقد است که عدم توجه نهادهای متولی به حقوق مادی خبرنگاران، باعث شده که این قشر زحمت‌کش و آگاه جامعه به‌مرورزمان استقلال مالی خود را از دست بدهد.
او در گفتگو با خبرنگار مهر بیش‌تر توضیح می‌دهد: «مشاغل فرهنگی را می‌توان جزو تأثیرگذارترین مشاغل به‌حساب آورد و طبیعتاً توجه ویژه به درآمد شاغلان این حرفه‌ها، در رشد و بالندگی جامعه آن‌هم در درازمدت بسیار اثرگذار است.
بسیاری از خبرنگاران در استانها هیچ ضمانت و آینده شغلی برای خودشان متصور نیستند و چشم شأن را به حق الزحمه هایی اندکی که از سوی رسانه‌ها دریافت می‌کنند دوخته‌اند
او می‌گوید بسیاری از خبرنگاران در استانها هیچ ضمانت و آینده شغلی برای خودشان متصور نیستند و چشم به حق‌الزحمه‌های اندکی که از سوی رسانه‌ها دریافت می‌کنند دوخته‌اند.
«حق التحریر»، به دسته‌ای از خبرنگاران گفته می‌شود که رسانه در قبال آنان مسئولیتی ندارد و صرفاً هزینه مطالب و محتواهای تولیدشده‌شان را متقبل می‌شود.
خبرنگاران حق التحریری در تمام دنیا به رسمیت شناخته‌شده و گاه با عنوان خبرنگاران آزاد که با رسانه‌های مختلف همکاری می‌کنند شناخته می‌شوند. در کشور ما نیز خبرنگاران حق التحریری بزرگ‌ترین قشر خبری را تشکیل می‌دهند؛ به‌طور مثال در آذربایجان شرقی بیش از ۹۰ درصد خبرنگاران به همین روش فعالیت می‌کنند.
دخل و خرجی که جور در نمی‌آید
نایب‌رئیس خانه مطبوعات ایران دراین‌باره می‌گوید: به‌رغم اینکه در سال‌های اخیر با افزایش قیمت کالاهای مختلف و به‌طورکلی با اقتصاد متورم مواجه هستیم، اما بسیاری از رسانه‌ها هیچ تغییری در میزان پرداختی‌های خود اعمال نکرده‌اند و همین باعث شده میزان دخل‌وخرج خبرنگاران جور درنیاید.
اصلی‌ترین وظیفه در قبال حمایت از خبرنگاران بر دوش وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است. اما بسیاری از خبرنگاران معتقدند این وزارتخانه کاری اساسی برای پویاتر کردن اقتصاد خبرنگاران انجام نداده است.
حمایت از خبرنگاران، صرفاً در قالب رسانه‌ها
وحید حسین زاده، معاون فرهنگی و رسانه اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی آذربایجان شرقی اما معتقد است که حمایت از خبرنگاران در قالب و ساختار رسانه‌ها صورت می‌گیرد.
علاوه بر این، خبرنگاران جزو اقشار آسیب‌پذیر جامعه به شمار می‌روند؛ به این معنا که حتی کوچک‌ترین اتفاقات می‌تواند بر وضعیت معیشت آن‌ها آثاری عمیق بگذارد. کرونا، یکی از همان اتفاقات بود که همپای مشاغل مختلف، برای رسانه‌ها و خبرنگاران هم گران تمام‌شده است.
حسین زاده دراین‌باره می‌گوید: در ماه‌های گذشته با توجه به خدمات ارزنده رسانه‌ها و همکاری خبرنگاران برای پوشش رویدادهای خبری کرونا، رسانه‌های آسیب‌دیده از کرونا می‌توانند با ثبت‌نام در سامانه کارا از تسهیلات دولتی و حمایت‌های مادی بهره‌مند شوند.
البته چنین اقداماتی زودگذر هستند و به عقیده بسیاری، نه‌تنها به‌صورت ریشه‌ای مشکلی را حل نمی‌کنند، بلکه به‌مرورزمان چنین حمایت‌هایی قشر خبرنگاری را تضعیف و نیازمند حمایت بیش‌تر و مستمر می‌کند؛ درحالی‌که می‌توان با اقداماتی زیرساختی مشکلات اقتصادی یک قشر از جامعه را یک‌بار برای همیشه حل کرد.
انتظار از مجلس تازه نفس
معاون فرهنگی و رسانه‌ای اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی می‌گوید که امیدوار است که مجلس جدید و تازه‌نفس، در تحقق مطالبات مادی خبرنگاران موفق عمل کند.
او اضافه می‌کند: خبرنگاران در ساختار رسانه‌ها فعالیت می‌کنند و به همین جهت تقویت رسانه‌ها ازجمله رسانه‌های داخل استانها و شهرستان‌ها، می‌تواند تا حدود زیادی در توانمندسازی خبرنگاران هم ازلحاظ مادی و هم ازلحاظ ارتقای توان علمی اثرگذار باشد.
او همراهی و حمایت مجلس از خبرنگاران را خواسته به‌حق جامعه رسانه‌ای می‌داند و می‌گوید: هر طرح جدیدی از سوی مجلس برای تحقق این مهم ارائه شود، قطعاً مورد استقبال ما خواهد بود.
اما آیا مجلس یازدهم که بیش‌تر از نمایندگان جوان و تازه‌نفس تشکیل‌شده، برای معیشت و ارتقای توان اقتصادی خبرنگاران برنامه‌ای دارد؟
مجلس برای خبرنگاران طرح دوفوریتی می‌آورد
دراین‌باره، سید علی موسوی، نماینده مردم ملکان در مجلس شورای اسلامی به خبرنگار مهر می‌گوید: طرح دوفوریتی نمایندگان مجلس برای خبرنگاران توسط تعدادی از فعالان و کارشناسان حوزه رسانه در حال تدوین است.
او اضافه می‌کند: این طرح شامل بیمه و مسائل معیشتی خبرنگاران است که پس از تدوین توسط صاحب‌نظران، به‌صورت طرحی دوفوریتی در صحن علنی مجلس شورای اسلامی مطرح خواهد شد.
او ابراز امیدواری می‌کند که تصویب این طرح و طرح‌های مشابه توسط نمایندگان مجلس شورای اسلامی، بتواند پاره‌ای از مشکلات و دغدغه‌های خبرنگاران را برطرف کند.
موسوی می‌گوید: امیدوارم روزی خبرنگاران تنها دغدغه خبر و رسالت اصلی خود را داشته باشند و خیالشان بابت امنیت شغلی، بیمه و سایر مسائل معیشتی راحت باشد.
شاید برای بسیاری از افراد جامعه، درک این موضوع که شب بعد از ساعت ۱۲ اتفاق خطرناکی در شهر بیفتد و خبرنگار بدون هیچ الزامی و به‌صورت خودخواسته در محل حاضر شود، بسیار سخت باشد. اما سخت‌تر می‌شود اگر بدانند همان خبرنگار که از آسایش و رفاه خود می‌گذرد، حتی نمی‌تواند از پس اجاره‌بهای خانه، خرج زندگی و خواسته‌های فرزندانش بربیاید.
این‌ها درد مشترکی است که هرسال در چنین روزی به مناسبت روز خبرنگار هم از سوی فعالان رسانه و هم مسئولان فرهنگی به زبان می‌آید؛ و چه دردی از این بزرگ‌تر که همه می‌دانند و کسی کاری نمی‌کند؛ حتی آنان که از دستشان برمی‌آید.
۰۸:۴۲ - ۱۳۹۹/۰۵/۱۸
نظر شما