«تعزیه» نباید متوقف شود/ اجراهای آیینی در شرایط کرونا راهگشاست

ابراهیم گله‌دارزاده مدیرعامل انجمن تعزیه ایرانیان درباره وضعیت برگزاری مجالس تعزیه در ایام ماه محرم با توجه به شرایط کرونایی موجود در جامعه، به خبرنگار مهر گفت: تعزیه یک گونه هنر آئینی است که قرن‌ها در ایران سابقه دارد و به ویژه در ایام ماه محرم خیلی اجرا می‌شود و بسیاری از مردم حتی «نذر تعزیه» دارند. موضوع اجرای تعزیه فقط اجرای یک شکل نمایشی نیست بلکه اجرای یک آئین اعتقادی است که مردم نذوراتی در این زمینه دارند.

وی ادامه داد: باید با توجه به مسائلی که در خصوص ویروس کرونا امروزه وجود دارد، فکری برای امکان اجرای تعزیه در ایام ماه محرم بشود.

گله‌دارزاده یادآور شد: از قدیم تعداد مخاطبان مجالس تعزیه بسیار بالا بوده و وقتی در زمان آئینی خود برگزار می‌شود، جمعیت گسترده‌ای به دیدنش می‌آیند. به همین دلیل تکیه دولت ساخته شد که هم ظرفیت مخاطب بالایی داشته و هم صحنه آن از صحنه‌های تئاترهای امروز بزرگ‌تر بوده زیرا ظرفیت این آئین نمایشی بسیار بالا است. به خاطر همین ویژگی تعزیه معمولاً در میادین بزرگ و فضاهایی که می‌توانسته میزبان حجم بالای جمعیت باشد، اجرا می‌شده است.

شرکت در آئین نمایشی به مثابه نیایش

این هنرمند عرصه تئاتر با اشاره به اینکه اجرای تعزیه در فضای باز یک خصلت کهن این آئین نمایشی است، بیان کرد: مخاطب تعزیه چون شرکت در این آئین نمایشی را نوعی نیایش و عبادت می‌داند، سعی می‌کند همچنان که در جمع قرار دارد، به خود رجوع کند و در تنهایی خود اشک بریزد و با مداحی تعزیه‌خوان سینه بزند. به نوعی مخاطب تعزیه با وجود اینکه در جمع قرار دارد نوعی خلوت را تجربه می‌کند.

برگزاری تعزیه در ماه‌های محرم و صفر امسال اساساً نه تنها اشکالی ندارد، بلکه ضرورتش بیش از پیش احساس می‌شود زیرا با اجرای این آئین نمایشی، می‌توانیم فضایی برای انجام آئین‌های محرمی داشته باشیم که کاملاً با پروتکل‌های بهداشتی مطرح شده در جامعه امروز همسو باشد و فاصله گذاری اجتماعی نیز در آن رعایت شود مدیرعامل انجمن تعزیه ایرانیان در ادامه سخنان خود تأکید کرد: فکر می‌کنم برگزاری تعزیه در ماه‌های محرم و صفر امسال اساساً نه تنها اشکالی ندارد، بلکه ضرورتش بیش از پیش احساس می‌شود زیرا با اجرای این آئین نمایشی، می‌توانیم فضایی برای انجام آئین‌های محرمی داشته باشیم که کاملاً با پروتکل‌های بهداشتی مطرح شده در جامعه امروز همسو باشد و فاصله گذاری اجتماعی نیز در آن رعایت شود.

گله‌دارزاده درباره رایزنی‌های انجام شده با وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای برگزاری مجالس تعزیه در ماه‌های محرم و صفر، اظهار کرد: گفتگویی با آقای قادر آشنا مدیرکل محترم هنرهای نمایشی داشته‌ایم و ایشان گفتند که از نظر اداره کل هنرهای نمایشی رعایت پروتکل‌های بهداشتی ستاد ملی مقابله با کرونا مهم است و اگر می‌توان در برگزاری مجالس تعزیه این پروتکل‌ها را رعایت کرد و خطری مخاطبان و تعزیه خوانان را تهدید نکند، برگزاری مجالس تعزیه مشکلی ندارد.

وی با اظهار امیدواری نسبت به اینکه وزارت بهداشت هم به برگزاری مجالس تعزیه توجه داشته باشد، گفت: ما حاضریم اگر لازم باشد در جلساتی با وزارت بهداشت شرکت کنیم و حتی برای برگزاری مجالس تعزیه ابلاغیه‌هایی را برای برگزاری مجالس تعزیه در ماه‌های محرم و صفر ارائه دهیم و از بانیان تعزیه خواهش کنیم تمهیدی در نظر بگیرند تا مردم بتوانند با رعایت فاصله‌گذاری اجتماعی به تماشای تعزیه بنشینند. ضمن اینکه معین‌البکاها و همچنین برخی ناظران از میان تعزیه‌خوان‌ها یا انجمن تعزیه ایرانیان می‌توانند مردم را در حفظ پروتکل‌های اجتماعی و رعایت فاصله‌گذاری اجتماعی هدایت کنند.

مدیرعامل انجمن تعزیه ایرانیان در بخش دیگری از سخنان خود تصریح کرد: نگاه ما این است که تعزیه باید و می‌تواند در این شرایط اجرا شود. فکر می‌کنم باقی هنرهای سنتی ایران هم اگر به همان شکل سنتی اجرا شود، می‌تواند در شرایط فعلی راهگشا باشد. به‌عنوان مثال می‌تواند برای کودکان خیمه شب بازی و برای مخاطبان بزرگسال نیز با حفظ فاصله‌گذاری اجتماعی در فضاهای باز و پارک‌ها پرده‌خوانی و نقالی اجرا شود.

به داشته‌هایمان کم‌توجه هستیم

گله‌دارزاده با بیان اینکه ظرفیت بالایی در نمایش‌های سنتی ایرانی وجود دارد، متذکر شد: متأسفانه به داشته‌هایمان کم توجهیم و فکر نمی‌کنیم اجرای نمایش‌های سنتی و آئینی راهی برای فعالیت هنرمندان در شرایط فعلی است که مخاطبان نیز از این گونه‌های نمایشی بسیار استقبال می‌کنند. شهرداری در این روزها و اعیاد سپری شده برنامه‌هایی را در پارک‌ها و فضاهای مختلف برگزار کردند که خیلی هم خوب بود اما آیا نمی‌شد از ظرفیت هنرمندان تئاتر و نمایش‌های آئینی و سنتی نیز استفاده می‌شد تا ضمن اشتغال زایی در شرایط سخت فعلی برای هنرمندان تئاتر، مخاطبان هم از این نمایش‌ها بهره می‌بردند.

وی در پایان سخنان خود تأکید کرد: کم توجهی به مقوله سنت ریشه تاریخی در ایران دارد. ما مدام داشته‌های سنتی خود را کنار می‌اندازیم در صورتیکه پیشنهادات هنر سنتی ایران در شرایط کرونایی فعلی پیشنهادات اعلایی هستند که متأسفانه ما مدام به آنها بی توجهی می‌کنیم.