به گزارش خبرنگار مهر، در آستانه فراسیدن ماه محرم و ایام عزاداری اباعبدالله الحسین (ع)، پنجمین نشست علمی مرکز مطالعات و پاسخ گویی به شبهات حوزه‌های علمیه روز گذشته با حضور آیت الله محمدجواد فاضل لنکرانی با همکاری مرکز فقهی ائمه اطهار (ع) قم و هیأت اندیشه ورز سلامت و سبک زندگی معاونت حوزه علمیه خراسان در محل مرکز فقهی ائمه اطهار (ع) قم برگزار شد.
در ابتدای این نشست که همزمان به صورت زنده از رادیو معارف و شبکه‌های اجتماعی آپارات، اینستاگرام و اسکای روم پخش می‌شد آیت الله محمدجواد فاضل لنکرانی ضمن عرض تسلیت فرارسیدن ایام حزن و مصیبت و عزای آل الله، به شیوع ویروس کرونا و تأثیرات آن در عرصه‌های مختلف از جمله برگزاری مراسم‌های مذهبی اشاره کرد و یکی از رخدادهای ماه‌های گذشته را اثبات عدم تعارض علم و دین دانست، چرا که مشخص شد حوزه‌های علمیه هرگز انکار واقعیات علمی و خارجی را نمی‌کنند و به اقتضای واقعیات خارجی، مسائل و مناسک دینی مردم را تنظیم می‌کنند.
این استاد برجسته حوزه علمیه قم، از افراد معدودی که به ویژه در فضای مجازی با انکار واقعیت‌ها، یا کرونا را انکار می‌کنند و یا معتقدند کرونا در محافل مذهبی همچون مساجد، هیئت‌ها و حرم‌ها تأثیری ندارد، انتقاد کرده و سخن آنها را غیرصحیح دانست.
وی در ردّ چنین دیدگاهی به برخی واقعیت‌های تاریخی اشاره کرد: از جمله رحلت شهادت گونه پیامبر اسلام (ص) از طریق تأثیر سمّی که زن یهودیه به ایشان خورانده بود و یا تأثیر شمشیر زهرآلود بر امام علی (ع)، تأثیر سم بر امام حسن مجتبی (ع) و نیز روایت‌هایی با مضمون «ما منا الا مقتول او مسموم».
آیت الله فاضل لنکرانی در ادامه ضمن واقعیت دانستن کرونا و تأثیر آن، در عین حال این موضوع را مطرح کرد: آیا می‌توان به بهانه یک ویروس، مسئله‌ای همچون عزاداری اباعبدالله الحسین (ع) را که اساس انقلاب و اسلام بر آن بوده و هویت شیعه به آن گره خورده است تعطیل کرد؟!
وی دیدگاهی را که معتقد است به مجرد شیوع ویروس کرونا باید همه مراسم‌ها را تعطیل کرد و از مردم درخواست نمود در منازل خود بنشینند و از صدا و سیما استفاده کنند، غیرقابل قبول دانست و اظهار کرد: باید هم از نظر علمی و فقهی و هم اجرایی از هر سه بعد بحث شود تا یک راهکار بسیار دقیقی طراحی شود که هم عزاداران اباعبدالله محروم نشوند و این ارادت خودشان را و لو به یک شکل دیگری، اظهار کنند و عزاداری کنند و هم این واقعیت ویروس مورد توجه قرار گیرد.
رئیس مرکز فقهی ائمه اطهار (ع) جدا کردن مباحث مرتبط با عزاداری ابی عبدالله الحسین (ع) از فقه را تحریف بزرگ حادثه عاشورا معرفی کرد و اساس حرکت امام حسین (ع) از مدینه تا کربلا را مبتنی بر استدلال‌های فقهی دانست، حتی ماهیت این قیام نیز از نوع «جهاد ذبّی» بود که با هدف دفاع از اسلام صورت می‌گیرد و مباحث آن در برخی رساله‌ها ذکر شده است. همچنین مراجع از گذشته تا به امروز همواره درباره ابعاد فقهی عزاداری نکات لازم را بیان کرده اند که در مجموع نشان می‌دهد مسئله عاشورا را نمی‌توان از فقه جدا کرد.
در ادامه این نشست آیت الله محمدجواد فاضل لنکرانی به سؤالاتی که توسط مرکز مطالعات و پاسخ گویی به شبهات حوزه علمیه رصد شده بود پاسخ داد.
نخستین سوال درباره حکم شرعی برگزاری مراسم عزاداری سید و سالار شهیدان اباعبدالله الحسین (ع) بود. آیت الله فاضل لنکرانی ابتدا به روایت‌های ابواب ۳۷ و ۴۴ جلد ۱۴ کتاب وسایل الشیعه اشاره کرد که بر اساس آنها فقها زیارت امام حسین (ع) را مستحب مؤکد می‌دانند و حتی برخی همچون مرحوم صاحب وسایل، معتقد به وجوب کفایی آن است.
وی در ادامه هفت دلیل را مطرح کرد که از مجموع آنها بر می‌آید که عزاداری امام حسین (ع) نیز همچون زیارت آن حضرت استحباب مؤکد دارد، با این حال با توجه به نقش عزاداری‌ها در قوام شیعه، امروزه عزاداری امام حسین (ع) به عنوان ثانوی و نه اولی، وجوب کفایی دارد.
یکی از سؤالاتی که در این جلسه مطرح شد تکلیف شیعیان در شرایط تزاحم میان برگزاری عزاداری اهل بیت (ع) و حفظ جان بود. آیت الله فاضل لنکرانی در پاسخ به این سوال با اشاره به مباحث مطرح در جامعه علمی کشور برای رفع تزاحم، ادامه داد: «یک طرف ادله‌ای که می‌گوید (هفت دلیل ذکر کردیم و شاید بیشتر از این باشد) عزاداری امام حسین (ع) مستحب مؤکد است و از طرف دیگر حفظ نفس واجب است، هم عقل و هم شرع می‌گوید، اینجا برخی آقایان بحث تزاحم را مطرح می‌کنند، بعد سوال می‌کنند کدام اهم است و کدام مهم؟ حالا آیا تزاحم می‌شود که بگوییم کدام اهم است و کدام مهم؟ ببینید اینجا اساساً تزاحمی واقعی نمی‌شود، چون تزاحم در جایی است که جمع بین این دو امکان نداشته باشد، اینجا امکان دارد، انسان به خوبی عزاداری کند رعایت ضوابط بهداشتی کند و جانش هم حفظ شود. اصلاً تزاحمی مطرح نمی‌شود تا مرجّحات باب تزاحم مطرح شود.
سوال دیگر در این زمینه بود که اگر فردی با علم به اینکه در صورت رفتن به مجلس حسینی، ویروس را انتقال می‌دهد و یا از دیگران می‌گیرد، به این مجالس برود آیا ثوابش کالعدم شده و از بین می‌رود؟ که در پاسخ، آیت الله لنکرانی این سوال را از موارد اجتماع امر و نهی دانست و افزود: اینجا از موارد اجتماع امر و نهی است، عزاداری جای خود است و حرام هم جای خود است. چطور اگر کسی در حین نماز نگاهی به نامحرم کرد، نمازش باطل نیست، ثواب نماز هم می‌دهند و حرام هم سر جای خودش و عقوبت می‌شود. اینجا هم شخص گناه کرده است، ولی ثواب عزاداری را هم برده است.
آیت الله لنکرانی در پاسخ به کسانی که حرم‌ها را شفاخانه امراض جسمی معرفی می‌کنند و مردم را به جای درمانگاه‌ها و بیمارستان‌ها به حرم‌ها حواله می‌دهند به مقامات اهل بیت (ع) اشاره کرد که علم اولین و آخرین را داشتند، اما در زندگی عادی، از علم عادی استفاده می‌کردند، از جمله برای بهبودی بیماری‌های خود از اطبا استفاده می‌کردند تا جایی که خود امیرالمومنین (ع) که ضربت خوردند، دستور دادند که طبیب مسیحی بالای سر ایشان حاضر شود.
وی افزود: اصحاب ائمه (ع) نیز به جای اینکه برای درمان بیماری‌های خود به امامان مراجعه کنند به طبیبان مراجعه می‌کردند، لذا ما این همه مقامات ائمه را بگذاریم کنار و بگوییم اینها دارالشفاست، این دین را موهون می‌کند و مقام ائمه را هم موهون می‌کند و با مبانی و مقام ائمه هم سازگار نیست، لذا نگویند امام حسین شفاست، این شفا به عنوان کرامت و معجزه است و نه امر عادی. بنا نیست که حرم دارالشفای مرض‌های جسمی بشر شود. حرم را این قدر تنزل ندهیم. حرم دارالتوحید و دارالمعرفه است. به همین دلیل اگر کسی کرونا داشته و دکتر به او گفته حق ارتباط با جامعه را ندارد، واجب است رعایت کند و اگر وارد حرم شده دست بر ضریح بگذارد و باعث آلوده شدن دیگران شود ضامن است و باید دیه پرداخت کند.
آیت الله فاضل لنکرانی درباره مرجع صلاحیت دار برای تشخیص ضرر در بحث کرونا، آن را از مصادیق خوف ضرر دانست که انسان حتی با قول بچه یا فاسق هم باید از آن پرهیز کند.
وی در ارتباط با مرجع تشخیص صلاحیت در حوزه سلامت به ستاد ملی مقابله با کرونا اشاره کرده و افزود: این ستاد مورد تأیید رهبر معظم انقلاب و مسئولان متدین است و از این رو هر دستوری که می‌دهند باید تبعیت شود و مخالفت با آن هرگز جایز نیست. بله در این گونه موضوعات تشخیص با مکلف است ولی کدام انسان عاقلی با دیدن این مرگ و میرها احتمال خطر نمی‌دهد؟! فقه می‌گوید: اگر پزشکی به شما گفت که مثلاً روزه بر شما ضرر دارد و نباید بگیرید، اگر شما اطمینان و یقین داشتید که حرف او کذب است نباید عمل کنید، اما آیا در مورد ستاد ملی کرونا که متخصص امر هستند و مورد تأیید رهبر معظم انقلاب هستند، این امر صادق است؟ هرگز این گونه نیست.
در پایان آیت الله فاضل لنکرانی به عزاداران، مداحان و شیفتگان اهل بیت عصمت و طهارت (ع) توصیه کرد: عزاداری امسال را با شکوه‌تر از سال‌های گذشته برگزار کنند.
وی در تبیین این مسئله اظهار کرد: معنای باشکوه‌تر این نیست که مخالفت با ضوابط بهداشتی کنند، بلکه منازل خود را سیاه پوش کنند، هر خانه‌ای را حسینیه کنند و در هر اجتماع ۵، ۶ نفره خودشان اشک بریزند و بگریانند. رعایت دقیق ضوابط بهداشتی لازم است و کوچک‌ترین تخطی جایز نیست. کسی نگوید به عشق امام حسین (ع) بیا و ماسکت را بگذار کنار. هم عزاداری را باشکوه و اخلاص بیشتر برگزار کنیم و هم رعایت ضوابط پزشکی را تا مبادا در اثر رعایت نکردن عده‌ای درگیر شوند و همه اینها به پای اسلام و دین و امام حسین (ع) گذاشته شود.
نظر شما