خبرگزاری مهر، گروه استانها- فرشته بامری: باز هم روزهای آخر دهه اول محرم رسید تا نگاه مردمان خطه کهن و عرفانی سیستان و بلوچستان برای حسین (ع) باران زده شود. محرم از راه رسیده تا بار دیگر کتاب عاشقی مردمان این دیار ورق زده شود و آهنگ نوحه و عزا در این سرزمین اساطیری نواخته شود.
حالا روز نهم محرم است و بوی عاشقی مردم این دیار در کوچه و برزن پیچیده است مردمان این خطه از دیر باز با عشق حسین (ع) زیسته‌اند و در میان هیاهوی زمانه به دنبال حق پایمال شده امام حسین (ع) هستند.
یک سیستانی و بلوچستانی حاضر است جان دهد اما امام حسین (ع) را در صحرای کربلا تنها نبیند و تمام هستی خود را فدای سید و سالار شهیدان کربلا کند و گدای کوی او تا قیام قیامت باشد.
البته حکایت این دلدادگی ریشه در تاریخ دارد اما اگر به همین قرن اخیر هم توجه شود در دهه سی و چهل شمسی که هنوز روستاها در منطقه شکل نگرفته بودند و از جاده و وسایل نقلیه خبری نبود، مردمان این خطه به صورت کاروان و پیاده راهی سرزمین کربلا می‌شدند.
سیستانی‌ها با پای پیاده عازم کربلا می‌شدند
جان محمد لشکری یکی از پیر غلامان امام حسین (ع) در منطقه سیستان در گفت و گو با خبرنگار مهر، اظهار داشت: در دهه چهل که هنوز روستاها به شکل امروزی شکل نگرفته بود و هر روستا سه یا چهار خانوار بیشتر نداشت، پدران و مادران ما با پای پیاده به کربلا می‌رفتند.
وی افزود: از همین رو وقتی قصد سفر می‌کردند به روستاهای اطراف مراجعه می‌کردند تا افرادی که قصد این سفر معنوی را دارند به آنها بپیوندند و تعدادشان در این سفر افزایش پیدا کند و یک کاروان تشکیل می‌دادند.
وی ادامه داد: کاروان آنها ۱۰ تا ۱۵ نفر عضو داشت و برای تأمین خوراک خود در سفر نان لواش‌های پخته شده توسط خانم خانه که برای جلوگیری از کپک زدن و خراب شدن آنها را خشک می‌کردند و درون کیسه‌ای ریخته با خود می‌بردند تا نان مصرفی در این مسیر طولانی تأمین شود در این سفر خوراکی‌هایی که قابل خشک شدن بود راهم با خود می‌بردند.
این شهروند سیستانی تصریح کرد: این سفر طولانی از ۲۰ تا ۴۰ روز طول می‌کشید و این تفاوت در تعداد روزها بستگی به اینکه چه میزان در طول راه استراحت کرده باشند و یا با اسب و قاطر و یا تراکتور جا به جا شده باشند، داشت.
لشکری گفت: آنها وقتی در مسیر به روستایی می‌رسیدند شانس این را داشتند که مسیری حتی کوتاه را با تراکتور اهالی منطقه جابه جا شوند و نکته جالب این است که می‌گویند در آن زمان زوار اجازه نداشتند پارچه از کربلا خریداری و خارج کنند اما پدرم پارچه‌ای را که برای خواهرم خریداری کرده بود را در لایه داخلی کت خود جاسازی می‌کند و پارچه را با خود می‌آورد بعدها آن پارچه چادر عروس خواهرم شد و این یک اتفاق خوبی برایش بود زیرا آن پارچه از کربلا آمده بود.
وی بیان داشت: زوار همچنین با خود مهر و تسبیح و خاک کربلا به عنوان تبرک می‌آوردند و به اقوام و آشنایان به عنوان سوغاتی و هدیه می‌دادند.
وی ادامه داد: زائر کربلا پس از این سفر روحانی کربلایی نامیده می‌شد و از این پس او به خاطر زیارت امام حسین (ع) دارای احترام خاصی در نزد روستاییان بود به طوری که در بسیاری از مراسم و یا دعاوی به عنوان مصلح ورود می‌کرد و افراد به احترام کربلا و امام حسین (ع) از نظرات او استفاده می‌کردند.
وی افزود: در آن زمان مسجدی در روستاها نبود و مراسم عزاداری امام حسین (ع) در خانه بزرگان روستا و یا کربلایی روستا برگزار می‌شد و فردی داوطلبانه برای پذیرایی از عزاداران با خلوص نیت گوسفندی را قربانی می‌کرد و از گوشت آن آبگوشت تهیه می‌کردند.
اهل سنت منطقه سیستان نیز همانند اهل تشیع به عزاداری می‌پرداختند و به زیارت کربلا می‌رفتند در اینجا هیچ تفاوتی در اندیشه و آداب و رسوم آنها وجود ندارد
این خادم امام حسین (ع) گفت: نان سفره عزاداری امام حسین (ع) هم به جای نان حجیم تافتون نان لواش نازکی بود که برای میهمانی ها و افراد مهم در تنور توسط زنان روستا پخته می‌شد.
وی بیان کرد: عزاداری هم به صورت روضه خوانی و سینه زنی بود و در آن برهه همه افراد روضه خوانی را بلد بودند که حکایت از عمق دلدادگی به امامان معصوم دارد. زنان هم این هنر را به خوبی بلد بودند و در محافل عزا آن را اجرا می‌کردند.
لشگری گفت: کتاب روضه، دو بیتی و غزل‌های زیادی در خانه‌های مردمان آن زمان وجود داشت، و بیشتر افراد سواد داشتند اما سواد آنها قرآنی بود بدان معنا که، پدران شأن از روی کلمات قرآن و آیه‌های قرآن به آنها سواد خواندن و نوشتن یاد داده بودند.
وی تصریح کرد: در آن زمان اهل سنت منطقه سیستان نیز همانند اهل تشیع به عزاداری می‌پرداختند و به زیارت کربلا می‌رفتند در اینجا هیچ تفاوتی در اندیشه و آداب و رسوم آنها وجود ندارد.
عباسعلی بارانی یکی دیگر از افراد سالخورده منطقه سیستان در گفت و گو با خبرنگار مهر، اظهار داشت: در حال حاضر در همه روستاها مسجد وجود دارد و مراسم عزاداری در مساجد برگزار می‌شود و هیئت هر مسجد به روستاهای همجوار می‌رود و با توقف در محل مسجد روستا دقایقی عزاداری می‌کنند و سپس به مسجد مبدا باز می‌گردند و پذیرایی و نماز انجام می‌شود.
وی افزود: در این ایام افرادی که توان مالی دارند با تأمین مواد لازم برای پذیرایی از جمله برنج گوشت روغن و … در امر پذیرایی مشارکت می‌کنند.
وی با اشاره به اینکه عزاداری با زنجیر زنی، سینه زنی و همچنین نوحه خوانی انجام می‌شود، تصریح کرد: البته امسال همه پروتکل‌های بهداشتی رعایت شد و عزاداری‌ها با رعایت فاصله و در محیط باز برگزار شد.
قلب ما خانه و حرم امام حسین (ع) است
محمد جهانتیغ یکی دیگر از شهروندان زابلی در مورد ارادت مردم منطقه سیستان به امام حسین (ع) در گفت و گو با خبرنگار مهر، اظهار داشت: قلب ما خانه و حرم امام حسین (ع) است و بر خاک پای حسین و یارانش سجده می زنیم و اگر هزاران سال دیگر هم بگذرد مهر حسین از دل‌های ما نخواهد رفت.
وی افزود: عمری است که ما مردم سیستان با نام امام حسین (ع) الفت گرفته‌ایم و با عشق و ارادات به او در این دنیا زیسته‌ایم.
این شهروند سیستانی تصریح کرد: امام حسین (ع) در راه خدا شهید شد و خونش در رگ‌های دین جاری شد تا آتش دنیا رنگ لاله‌های بهشت گیرد.
وی با تاکید بر اینکه بر همه ما واجب است تا راه امام حسین (ع) را ادامه دهیم، گفت: مردم منطقه سیستان همه ساله برای زیارت بارگاه سید و سالار جوانان اهل بهشت به کربلا سفر می‌کنند و این سفر گاهی با وسیله نقلیه است و گاهی در ایام اربعین همراه با کاروان‌های پیاده انجام می‌شود تا ارادت خود را به نوه پیامبر اکرم (ص) ثابت کنند.
برگزاری روضه‌های خانگی توسط زنان سیستانی
البته تشنه لب بودن امام حسین (ع) و فجایع حادثه کربلا به قدری برای مردم منطقه سیستان سخت است که پس از سال‌ها هنوز موقع آب خوردن بسیاری از آنها به یاد امام حسین (ع) می‌افتند و می‌گویند «سلام بر لب تشنه حسین (ع)» و سپس آب را می‌نوشند.
بسیاری از خانواده‌ها اعم از شیعه و سنی در استان سیستان و بلوچستان نام حسین (ع) را برای فرزندان شأن انتخاب می‌کنند و این نام برایشان متبرک است. در قدیم هم وقتی فرزندی به دنیا می‌آمد اولین نام‌های پیشنهادی نام‌های ائمه و امامان بود و در هر خانواده‌ای حتماً نام‌های امامان موجود بود.
زنان منطقه سیستان نیز روضه‌ای بنام پنج تن در ایام محرم برگزار می‌کنند که ۷ تا ۱۰ روز ادامه پیدا می‌کند و همسایگان دور و نزدیک و اقوام به این روضه دعوت می‌شوند و ساعاتی را در منزل عزاداری می‌کنند.
عزاداران با چای، خرما و کلوچه محلی پذیرایی می‌شوند و اوج این برنامه در روز آخر روضه است که صاحب خانه با پخت آش، حلیم یا شعله زرد و یا غذای نذری از میهمانان پذیرایی می‌کند و عزاداران این غذا را با خود می‌برند.
البته در این نوشتار به گوشه‌ای از عرض ارادت مردم منطقه سیستان در طول سال‌های اخیر اشاره شد اما بنا به اسناد تاریخی که کتاب «تاریخ سیستان» یکی از آنها است مردم منطقه سیستان نخستین خونخواهان امام حسین (ع) بودند.
یکی دیگر از فضائل و افتخارات مردم این منطقه این است که در مقابل سب و لعن امیرالمؤمنین (ع) قیام و مخالفت می‌کنند و این در دوران بزرگ‌ترین خلیفه اموی یعنی معاویه انجام می‌شود و این موضوع نشان دهنده اعتقاد راسخ مردم این منطقه به دوستی اهل‌بیت (ع) است.
از همین رو رسوم عزاداری مردم دارالولایه سیستان که ریشه در تاریخ کهن آن دارد نشان دهنده این مهم است که مردم سیستان سالهاست که ملت امام حسین (ع) هستند.
نظر شما