خبرگزاری مهر - گروه استانها: در جنگ تحمیلی مردان بیشماری در جبهه‌های جنگ حضور داشتند و برای دفاع از کشور لحظه‌ای درنگ نکردند اما زنان بسیار زیادی در پشت جبهه‌ها و یا در سایر بخش‌ها حضور داشته که شاید طی چهل سالی که از دفاع مقدس گذشته است کمتر مورد توجه قرار گرفته‌اند.
در استان فارس بالغ بر ١٩۴ شهیده و ٣ آزاده و ١٢۴ جانباز بانو وجود دارد که نشان می‌دهد زنان فارس نیز در راه دفاع از مام وطن حضوری بی‌بدیل در جبهه‌های حق علیه باطل داشتند.
انجمنی برای کاهش آمال جانبازان زن در فارس
انجمن حامیان خورشید در سال ۷۸ پایه‌ریزی شد. انجمنی به همت دو بانوی جانباز که تا امروز توانستند بانوان جانباز بسیاری را شناسایی و در کنار هم با همدلی مرهم زخم‌ها و دردهای هم باشند. انجمنی که ۱۲۵ جانباز بالای ۲۵ درصد و ۵۰ جانباز زیر ۲۵ درصد را به عنوان اعضا در کنار خود دارد همراه با همسران و خواهران جانبازان و ایثارگرانی که با الگو قرار دادن حضرت زینب (س) عاشقانه پرستار دردهای یادگاران جنگ هستند.
مشکلات بسیاری را در این سال‌ها تجربه کردند که به گفته خودشان اصلی‌ترین آن بی توجهی از سوی مدیران و مسئولان بوده است تا جایی که بسیاری حتی از وجود این همه بانوی جانباز بی خبر هستند.
این زنان خواسته زیادی ندارند به جز شنیده شدن، اینکه هم ردیف با دیگر جانبازان به آنها توجه شود، و اینکه با تمام بار سنگین مسئولیت مادری و همسر بودن نقش آنان فراموش نشود.
خبرگزاری مهر در استان فارس با برگزاری میزگردی با حضور جمعی از جانبازان جنگ تحمیلی و جانبازان انقلاب سعی در معرفی این زنان جانباز دارد.
*علت و علل حضور در جبهه‌های جنگ تحمیلی چه بود؟ و چگونه به مقام جانبازی نائل آمدید؟
حاجیه پرانداخت: پیش از اینکه به این سوال پاسخ بگویم باید در این خصوص صحبت کنم که یکی از اصلی‌ترین اهدافی که رزمندگان اسلام داشتند مقاومت و حفظ کیان کشور بود و از این مهم به هیچ وجه دست نمی‌کشید لازم به ذکر است پیش از انقلاب نیز زنان در راهپیمایی‌هایی که صورت می‌گرفت به صورت خودجوش حضور داشته و مورد اصابت گلوله قرار گرفته بودند.
پیش از اینکه انقلاب اسلامی ایران به ثمر بنشیند در راهپیمایی‌های قبل از انقلاب مورد اصابت گلوله قرار گرفتم که باعث شد من و برخی از افرادی که در آن راهپیمایی مورد آسیب قرار گرفته بودند بیش از ٩ روز در سردخانه باشیم. در طول این ٩ روز نزدیک به ٣ روز را کاملاً بیهوش بوده و در کناری از این سردخانه رها شده بودم.
بعد از پیروزی انقلاب در سال ۶۰ ازدواج کرده و یک سال بعد به همراه همسرم به خطه جنوب رفته و در پشت جبهه‌ها اقدام به خدمت‌رسانی به رزمندگان اسلام کردمو در طول سال ۶۱ که در خوزستان حضور داشتیم با ایجاد گروه‌هایی در مساجد نسبت به تهیه و بسته‌بندی اقلام مورد نیاز و شست و شوی لباس رزمندگان اقدام می‌کردیم البته این تنها بخشی از فعالیت‌های زنان در پشت جبهه‌ها بود و زنان فعالیت‌های تبلیغی نیز در پشت جبهه‌ها در راستای افزایش توان اجتماعی و کاهش آمال خانواده‌های آسیب دیده از جنگ نیز بر عهده داشتند.
تصاویری که هیچ گاه از ذهن یک فردی که به عنوان نیروی خدماتی به پشت جبهه اعزام شده است موشک باران دولت وقت عراق است زیرا به قدری این موشک پراکنی های زیاد بود که برای ساکنین اهواز و استان خوزستان تبدیل به عادت گشته و جز لاینفکی از زندگی روزمره مردمان این خطه بود.
آذر بردبار: در زمان جنگ در پشت جبهه‌ها حضور داشته و به علت موشک باران عراقی‌ها ٣٠ درصد جانبازی دارم این در حالی است که یکی از برادرانم نیز با حضور در جبهه به افتخار شهادت نائل آمده است.
جنگ تحمیلی فرصتی برای بروز علاقه افراد به دین مبین اسلام و کشور بود زیرا رزمندگان با حضور در جبهه‌ها تصاویری را خلق کردند که برای تمامی آزادی خواهان جهان کفایت می‌کنند و این تصاویر نشان دهنده مظلومیت ائمه اطهار (ع) و پیروان آنان بود. در پشت جبهه‌ها نیز زنان با حضور در مجامع مختلف سعی داشتند تا به نوعی نسبت به کشور ادای دین کرده و نقشی در جبهه‌ها داشته باشند از این رو بود که زنان در پشت جبهه‌ها به فعالیت‌های خدماتی اقدام می‌کردند.
در زمان جنگ تحمیلی نیز من به عنوان یکی از نیروهای خدماتی در پشت جبهه‌ها اقدام به خدمت رسانی به رزمندگان اسلام کرده بودم که با موشک باران دولت عراق و بمباران یکی از مناطق شهر اهواز مجروح شده و بیش از ١٠ ترکش به علت بمباران در پای من وجود دارد.
مریم ذوالقدر از جانبازان ۷۰ درصد استان فارس: پس از فرمان امام خمینی (ره) در خصوص اینکه به صورت بسیجی و بدون تشریفات رایج نهضت سواد آموزی در تمام کشور انجام شود، به عنوان معلم وارد کلاس‌های نهضت شدم در سال‌های اول انقلاب در روستای معز آباد اطراف خرامه خدمت می‌کردم و شاهد رنج و مشکلات و سختی‌های زندگی مردم این روستا بودم. آن روزها همه با عشقی وصف ناپذیر در هر زمینه فعالیت می‌کردند پس از آنکه به شیراز برگشتم در سال ۶۵ در انتهای محله ده پیاله اتاقی از یک خانه به عنوان کلاس درس نهضت مهیا شد ۲۹ بهمن سال ۶۵ خانم‌هایی نوسواد از ساعت ۱۳ تا ۱۵ در این کلاس حضور داشتند و برخی فرزندان خود را هم به همراه آورده بودند اواخر ساعت و حدوداً ۱۵ دقیقه به ساعت ۳ بود یکباره صدای انفجار مهیبی آمد و من دیگر چیزی متوجه نشدم ۱۵ روز در آی سی یو بیمارستان شیراز بودم و وقتی به هوش آمدم فهمیدم تمام ۲۰ نفر حاضر در کلاس از بچه‌های ده ساله تا خانم‌هایی سن بالا همه شهید شدند.
در ابتدا خانواده ام تصور کرده بودند من هم شهید شدم که من تنها بازمانده این حادثه تلخ بودم پای راستم له شده بود و به دستور دکتر پای راستم را از زیر زانو قطع کردند و پای چپم را هم قطع کردند تا زنده بمانم عمل جراحی مختلفی انجام شد، طحالم را برداشتند، و در دستم هم پلاتین هست.
بهدخت فهندژ سعدی جانباز ایام انقلاب: محرم سال ۵۷، من ده ساله بودم که در محله سعدی که خانه ما بود درگیری میان نیروهای انقلابی و نیروهای رژیم شدت گرفت یکباره در میان تیراندازی‌ها گلوله به سر من اصابت کرد پدرم نماز می‌خواند که با فریاد مادرم به سمت من آمد تا مرا بلند کند که خودش هم گلوله خورد و شهید شد.
در این درگیری ۱۵ نفر از جمله عموهایم، پسر عمو و اقوام نزدیکم شهید شدند من بیهوش شدم و ۴ روز زیر اکسیژن بودم. پس از این همه سال نتوانستند تیر را از سر من خارج کنند چرا که خطر مرگ داشت.
گلابتون جوکار جانباز و مادر یک جانباز: سال آخر جنگ بود و من در صنایع الکترونیک شیراز کار می‌کردم، با صدای آژیر حمله به سمت پناهگاه می‌رفتیم که با بمباران شیراز دو نفر از خانم‌هایی همکار در کنار هم شهید شدند و موج انفجار مرا به داخل پناهگاه پرت کرد بعد از آرام شدن شرایط من را با آمبولانس به بیمارستان و بعد به خانه بردند حدود ۵ ماه تحت نظر پزشک متخصص بودم و هنوز صدای بلند و آژیر حالم را بد می‌کند و الان به عنوان جانباز اعصاب و روان هر روز مجبور به مصرف داروهایی هستم که باعث ناراحتی معده برایم شده است پسرم هم تکاور کردستان بود و جانباز است هر چند حاضر نشده برای دریافت کارت جانبازی اقدام کند، او مرهم دردهای من است.
نقش جانبازان زن در جامعه امروز چیست؟
بردبار: زنان جانباز یکی از مظلوم‌ترین جانبازان جامعه اند. جانبازان زن علاوه بر اینکه در دوران جنگ مورد اصابت ترکش‌های مختلفی قرار گرفته‌اند با مغفول واقع شدن حقوق اساسی آنان امروزه نیز در جامعه دارای مطالباتی هستند که هیچکس پاسخگوی آنان در راستای برطرف کردن مشکلات شأن نیست لازم به ذکر است که زنان جانباز با دردهایشان کنار آمدند اما عدم حمایت‌های از سوی مسئولین باعث شده تا دردهای جانبازان بیش از گذشته باشد زیرا دارو برای جانبازان به سختی یافت شده و همین موضوع موجب رنجش افراد شده است.
پرانداخت: در استان فارس بیش از ۱۲۵ جانباز بالای ۲۵ درصد بانو وجود دارد این در حالی است که ۵۰ نفر نیز جز وجانبازانی هستند که زیر ۲۵ درصد جانبازی دارد در مجموع میزان جانبازان استان فارس به بیش از ۱۷۵ نفر بانو می‌رسد لازم به ذکر است که یک هزار همسر جانباز نیز در استان فارس وجود دارند که همگی این افراد جز انجمن خورشید هستند این انجمن یکی از اصلی‌ترین وظایف و حمایت از زنان جانباز و همسران جانباز است که در استان فارس مورد بی توجهی واقع شده‌اند.
بردبار: انجمن خورشید تلاش می‌کند تا زنانی که شناخته نشده‌اند را به جامعه بشناسان و این افراد بایستی مورد تکریم قرار بگیرند زیرا زنان ایثارگری کرده و در دوران دفاع مقدس از جان خود گذشته و در صحنه حضور داشتند اما اکنون در مورد بی مهری مسئولین قرار گرفته‌اند.
پرانداخت: گلایه‌ای که به بنیاد شهید و امور ایثارگران وجود دارد این است که در بنیاد شهید پرونده‌های جانبازان زن در شیراز مدت‌ها خاک خورده و مغفول مانده بود مغفول ماندن این پرونده‌ها تنها نشان‌دهنده نادیده گرفته شدن رشادت زنان است که از جان خود گذشته و در پشت جبهه‌ها اقدام به خدمت رسانی به رزمندگان اسلام می‌کردند انجمن خورشید پس از تأسیس در تلاش بود تا پرونده‌هایی که در حال نابودی بوده اما شامل رشادت‌های زنان در دفاع مقدس بود را بار دیگر به چرخه اداری بازگردانده تا زنان جانبازی که گوشه نشین شده بودند را نیز به آغوش جامعه باز گرداند.
مریم ذوالقدر: چند سال از پای مصنوعی استفاده می‌کردم و در آموزش و پرورش کار دفتری داشتم، سال ۷۷ ازدواج کردم و همسرم واقعاً همراه من است به دلیل ۲ بار بارداری ناموفق مجبور شدم پای مصنوعی را کنار بگذارم و روی ویلچر بنشینم تا در بارداری سوم فرزندم را نگه دارم.
مشکلات ما فراتر از مستمری است، مدت‌ها در ادارات مختلف جانبازان مرد سر کار بودند که به بهانه‌های مختلف خانه نشین شدند. مشکلات جسمی و روحی مشکل اصلی تمام جانبازانی است که توقع حمایت دارند.
بهدخت فهندژ سعدی: متأسفانه ما زنان جانباز شرایط خوبی نداریم، بعد از سال‌ها به عنوان جانباز اعصاب و روان کارت جانبازی گرفتم، و تحمل این درد و خوردن دارو واقعاً آزار دهنده است. زنان جانباز مسئولیت بیشتری بر عهده دارند و حمایت و پرورش فرزندان را هم بر دوش می‌کشند.
*مشکلات اصلی زنان جانباز استان فارس چیست؟
تابع بردبار: زنان جانباز با مشکلات متعددی دست و پنجه نرم می‌کنند در کنار عدم وجود و تأمین داروهای مورد نیاز جانبازان بایستی به این نکته نیز اشاره کنیم که خدمات درمانی که از طریق بیمه‌ها به افراد جانباز ارائه می‌شود کیفیت مطلوبی ندارد و هیچ گونه حمایتی نیز از سوی مسئولین در راستای حمایت از جانبازان زن وجود ندارد البته این در حالیست که درمانگاه‌ها و بیمارستان‌هایی که جانبازان زن بایستی به علت وخامت حال به این درمانگاه‌ها مراجعه کنند نیز گاهاً دیده شده از ارائه خدمات به جانبازان با کیفیت مطلوب امتناع می‌کنند.
زنان جانباز به علت مشکلات متعددی که برای آنان وجود دارد نیازمند دریافت خدمات مشاوره هستند و نیازمند این هستند که روحیه آنان توسط یک روانشناس بازیابی شود.
جوکار: زندگی جانبازان اعصاب و روان زن همواره دارای مشکلات و چالش‌های مختلف است حال اگر یک پسر جانباز نیز داشته باشد مشکلات آن چند برابر خواهد شد. تمامی جانبازان اعصاب و روان مشکلات مشابه یکدیگر دارند و نمی‌توان گفت که مشکلات جانبازان اعصاب و روان مغز مرد و اعصاب و روان زن با یکدیگر تفاوت فاحشی داشته اما مشکلات یکسان بسیار زیادی دارند که اگر حمایت از جانبازان و خانواده آنان وجود نداشته باشد نمی‌توان بر مشکلات فائق آمد.
کدام سخت‌تر است؛ جانبازی، خواهر شهید یا همسر جانباز؟
رضا زاده: به عنوان فردی که هم خواهر شهید بوده و هم خواهر جانباز به راحتی می‌توان گفت که جانباز هر روز به شهادت می‌رسد و زندگی جانبازان با مشکلاتی که پیش روی آنان است بسیار سخت است اگر حمایت‌های خانواده جانبازان وجود نداشته باشد جانبازان منزوی‌ترین افراد جامعه خواهند بود این در حالی است که برنامه‌های فرهنگی برای خانواده شهدا، ایثارگران و جانبازان در نظر گرفته نمی‌شود و بایستی دستگاه‌های مختلفی برنامه‌های ویژه برای بهره گیری از خانواده‌های ایثارگران و شهدا داشته باشند تا شاهد این موضوع باشیم که فرهنگ ایثار و شهادت در جامعه افزایش یافته است.
جانبازان به علت وخامت حال و با توجه به اینکه حمایتی از سوی مسئولین برای این افراد وجود ندارد هر روز دارای مشکلات متعددی هستند که اگر به آنان رسیدگی نشود برای خانوارهای جانبازان رسیدگی به مشکلات جانبازان بسیار سخت است.
پرانداخت: مشکلات متعددی در جامعه وجود دارد اما می‌توان گفت که برای نگهداری از جانبازان سختی معنا ندارد بلکه سختی‌ها را در دوران دفاع مقدس خانواده‌های جانبازان تحمل کردند اما اکنون به عشق حفاظت از فرهنگ ایثار و شهادت خانواده‌های این افراد در هر جایگاهی که باشند تمام تلاش خود را کرده تا بتوانند یادگاران و فرهنگ هشت سال دفاع مقدس را به بهترین شیوه نگهداری کنند و سختی برای آنان معنایی است.
رضا زاده: یکی از ویژگی‌های مهم شهدا که باعث شده تا جامعه به سمت تعالی حرکت بکند رفتارهای شهدا در برخورد با افراد جامعه و خانواده است که این افراد در برخوردها و تعاملات اجتماعی خود توانستند رفتار و طریقت خوبی نشان جامعه امروزی دهند و ملاکی در برخوردها و تعاملات اجتماعی باشند.
البته فرهنگ ایثار و شهادت در کشور آنگونه که باید وجود داشته باشد هنوز جا نیفتاده و فعالیت‌ها باید به گونه‌ای باشد که می‌خواست پیش نمود فرهنگ عاشورا ایثار و شهادت را در جامعه شاهد باشیم باید فرهنگ ایثار و شهادت توسط خانواده‌های جانبازان و شهدا در جامعه اشاعه را برای تمامی افراد جامعه از این فرهنگ بهره برداری کند تا جامعه به سمت تعالی و طریقت اصلی خود که به رسیدن به معبود و جامعه آرمانی است غافل نشود.
جامعه امروزی ایران نیازمند الگوهای صحیح است که باید در جامعه وجود داشته باشند و اگر این الگوها شهدا باشند جامعه به سمت تعالی حرکت خواهد کرد جامعه متعالی در کنار تمامی شاخص‌های شهروندی که در حد اعلا وجود دارد به دنبال بهبود وضعیت زندگی خود است و با نگاهی به زندگی اخروی در تلاش است تا زندگی مادی خود را نیز بهبود ببخشد و در نتیجه تلاش می‌کند تا در راستای حق گام برداشته و عدالت را به مساوات انجام دهد.
نظر شما