روح‌الله جعفری نویسنده، کارگردان و مدرس تئاتر در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به بلاتکلیفی هنرمندان تئاتر همزمان با تمدید چندباره تعطیلی سالن‌های نمایش به بهانه فراگیری ویروس کرونا گفت: با صراحت باید اعلام کرد دستورالعمل غیرکارشناسی و غیرکاربردی و پر از تکلّف و آمرانه بازگشایی سالن‌های تئاتر که از اول تیر امسال لازم‌الاجرا شد، بعد از گذشت ۱۲۳ روز، به شکست ختم شده است. این شکست حتمی و پیش‌بینی آن اَظهر مِن الشمس بود، چراکه این دستورالعمل ضمانت اجرایی نداشت. این شکست محصول تفکر مدیریتی است که هیچ شناختی از فرهنگ و هنر و هنرمند و کالای فرهنگی در این سرزمین ندارد.
وی ادامه داد: بارها گفته و باز می‌گویم تا دیر نشده باید مدیران و مسئولان تصمیم‌گیرنده، دست از مدیریت قومی و قبیله‌ای و جزیره‌ای و ارجح دانستن سلیقه بر تخصص و پیروی نکردن از قانون در عرصه فرهنگ و هنر بردارند تا بتوان گام‌های اولیه را برای جبران شکست‌های پی در پی که نتایج آن غم‌انگیز بوده، برداشت و راه را برای ایجاد دموکراسی در جامعه هموار کرد. تا زمانی که اصرار و پافشاری بر این است که در بر همین پاشنه بچرخد، وضع رقت‌بار به‌وجود آمده در عرصه فرهنگ و هنر و آنچه که بر هنرمند تحمیل شده، نه تنها تغییری نمی‌کند، بلکه روز به روز بدتر و وخیم‌تر هم می‌شود.
رئیس‌جمهور ۸ سال صدای مظلومیت فرهنگ و هنر را نشنید!
این پژوهشگر تئاتر متذکر شد: در این مدت، رییس جمهور که گاه و بی‌گاه در سخنرانی‌های انتخاباتی خود از فرهنگ دم می‌زد، حتی یک کلمه درباره خسران جبران‌ناپذیر معنوی و مادی که کرونا به اصحاب فرهنگ و هنر وارد کرده، سخن به زبان نیاورده است. او که شعار تبلیغاتی‌اش «دولت فرهنگی و نه فرهنگ دولتی» برای برگزیده شدن در انتخابات دوره یازدهم و دوازدهم ریاست جمهوری بود، نه تنها در این نزدیک به هشت سال، صدای مظلومیت خانواده فرهنگ و هنر را نشنید، بلکه کوچک‌ترین مطالبات برحق این خانواده را هم دنبال نکرد.
باعث تأسف است که وزیر ارشاد به جای آنکه دغدغه فرهنگ و هنر و هنرمند و ایجاد تسهیل برای ارائه کالاهای فرهنگی به مردم را داشته باشد، از افتخارات خود در این دوره به تعداد لینک‌های کار شده در خبرگزاری‌ها، آن هم در هفته دولت که در گفتگوی ویژه خبری شبکه دو سیما حضور به عمل رسانده بود اشاره می‌کند. آیا از این منفعل‌تر و از این بدتر هم می‌شود؟ کارگردان «ریچارد سوم اجرا نمی‌شود» عنوان کرد: بسیار دردآور و غم‌انگیز است، وزیر ارشاد که خود در ستاد ملی مبارزه با کرونا حضور دارد و عضو آن است و همچنین مسئول کمیته اطلاع‌رسانی این ستاد هم است، به‌دلیل آنکه اشراف و تخصصی بر مقوله فرهنگ و هنر ندارد و هم‌درد با مردم و خانواده فرهنگ و هنر نیست و دغدغه حل مشکلات آنها را هم ندارد، فقط به‌عنوان یک فرد ناظر، خبر از اطلاعیه‌هایی می‌دهد که این ستاد صادر می‌کند و در نهایت، در حوزه تحت امر خود می‌گوید که آنها را باید اجرا و دنبال کرد. او به جای آنکه خود و تیم زیرمجموعه‌اش تأثیری بر بحران به‌وجود آمده داشته باشد، دائماً با اتخاذ تصمیم‌های غلط، بحران‌آفرینی می‌کند.
جعفری تصریح کرد: عمق فاجعه بسیار زیاد است. باعث تأسف است که وزیر ارشاد به جای آنکه دغدغه فرهنگ و هنر و هنرمند و ایجاد تسهیل برای ارائه کالاهای فرهنگی به مردم را داشته باشد، از افتخارات خود در این دوره به تعداد لینک‌های کار شده در خبرگزاری‌ها، آن هم در هفته دولت که در گفتگوی ویژه خبری شبکه دو سیما حضور به عمل رسانده بود اشاره می‌کند. آیا از این منفعل‌تر و از این بدتر هم می‌شود؟ اگر به این پرسش با نگاه و استدلالی عقلانی بخواهیم پاسخ دهیم، جواب منفی است.
وی با اشاره به صدور اطلاعیه‌های تعطیلی تئاتر به صورت هفته به هفته افزود: دولت نقشه راه عملیاتی برای برون‌رفت از وضع موجود را ندارد و در برابر هر بحران ایجاد شده، منفعل است. این انفعال در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و زیرمجموعه آن هم به وضوح به چشم می‌آید و وجود دارد. مشت نمونه خروار است. در اطلاعیه‌هایی که وزارت فرهنگ و ارشاد برای تعطیلی مراکز فرهنگی و سالن‌های نمایش صادر می‌کند، کوچک‌ترین نشانه‌ای از مدیریت راهبردی دیده نمی‌شود. این اطلاعیه‌ها و تمدید آنها به‌صورت هفتگی است و کمتر از چند ساعت مانده به اینکه مهلت تعطیلی اعلام شده قبلی تمام شود، دوباره صادر می‌شود! در هیچ کجای دنیا این بی‌تدبیری و بی‌خردی، آن‌هم در عرصه فرهنگ و هنر دیده نمی‌شود.
این مدرس تئاتر ابراز کرد: نحوه صدور این اطلاعیه‌ها دال بر بی‌اهمیت دانستن مقوله فرهنگ و هنر و خانواده دلسوز این عرصه است که برای روشن نگه داشتن چراغ هنر، صورت خود را با سیلی سرخ نگه داشته و کار به جایی رسیده که کارد به استخوانش نفوذ کرده است. «مدیریت و برنامه‌ریزی امور فرهنگی» در وهله اول یک علم است و نیاز به آموزش دارد و بعد تخصص به‌حساب می‌آید که متأسفانه به این مهم در کشور ما بهایی داده نمی‌شود.
تعطیلات «برادوی» چگونه اعلام شد؟
وی تأکید کرد: در آمریکا مرکز اصلی تئاتر، برادوی است. در برادوی ۴۱ سالن تئاتری وجود دارد. مدیر اصلی این مجموعه بزرگ در اسفند سال گذشته اعلام کرد که به دلیل شیوع ویروس کرونا در آمریکا، سه‌ماه همه سالن‌ها تعطیل می‌شود. او پس از مدت زمان کوتاهی که گسترش کرونا در آمریکا زیاد شد، اعلام کرد شش‌ماه و بعد اعلام کرد تا پایان سال میلادی ۲۰۲۰ این تعطیلی‌ها تمدید می‌شود و وقتی وضع وخیم‌تر از قبل شد، دوباره اعلام کرد که چون باید هدف اصلی ما بها دادن به جان انسان‌ها و مراقبت از آن باشد، این تعطیلی‌ها تا ۳۰ مِی ۲۰۲۱ (۹ خرداد ۱۴۰۰) ادامه پیدا می‌کند و تمدید می‌شود.
یکی از راه‌های رسیدگی به وضعیت معاش هنرمندان و دیگر مردم جامعه در این ایام، اختصاص بیمه بیکاری به هر شهروند و دادن وام‌های بلاعوض و همچنین اختصاص وام‌هایی با بازپرداخت بسیار کم به مردم است جعفری ادامه داد: حال، با عقل سلیم می‌توان مقایسه و سنجش کرد که علم و تخصص «مدیریت و برنامه‌ریزی امور فرهنگی» چه نقش و جایگاهی در پیشبرد برنامه‌های کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلندمدت، آن‌هم از جنس فرهنگی در بحران به وجود آمده که جان شریف انسان را نشانه رفته، می‌تواند داشته باشد. آمار مرگ و میر بر اثر شیوع و گسترش و ابتلا به کرونا در کشور بسیار بالا است. مردم در همه استان‌ها و شهرهای ایران با این ویروس دست و پنجه نرم می‌کنند. امکانات پزشکی بسیار محدود است. کادر محترم و شریف پزشکی در این بیش از هفت ماه، برای درمان بیماری تحمیل‌شده به انسان‌ها از جان مایه گذاشته و متأسفانه روز به روز تحلیل می‌روند. در این مدت، بسیاری از خانواده‌ها که علاوه بر اثر اوضاع اقتصادی ناپایدار و متزلزل موجود، سفره‌شان کوچک و کوچک‌تر شده، شاهد از دست دادن عزیزانشان هستند و گویا این روند صعودی مرگ و میر تمامی هم ندارد. در این اوضاع و احوال، حال خانواده فرهنگ و هنر هم خوب نیست و این خانواده هم که برآمده از جامعه و از جنس مردم است، پشت و پناهی ندارد. اگر دولت به فکر مردم باشد، باید از همه توان خود استفاده کند تا جلوی گسترش بیش از پیش کرونا را در کشور بگیرد. این مهم شدنی است، به شرط آنکه جان شریف انسان، نه فقط در حرف و در قالب دادن شعار، بلکه در عمل مهم تلقی شود.
کارگردان «اسب‌های پشت پنجره» گفت: یکی از کارهایی که باید به جد دنبال شود، تعطیلی نقطه به نقطه مشاغل و نه فقط مراکز فرهنگی و سالن‌های نمایش و کنترل عبور و مرور و جابه‌جا شدن انسان در هر کوی و برزن و هر استان و هر شهری است که باعث شکسته شدن زنجیره به هم پیوسته پاندمی کرونا می‌شود. انجام این کار نیاز به آن دارد که دولت برای مردم هزینه کند و این هزینه در بلندمدت عین فایده است. برای آنکه بتوان از وضعیت اسف‌بار فعلی رها شد، دولت باید به وضعیت معاش مردم و همچنین به تأمین و ایجاد بهداشت روح و روان و در یک کلام، تضمین مایحتاج ضروری آنها بپردازد.
وی در پایان صحبت‌هایش متذکر شد: یکی از راه‌های رسیدگی به وضعیت معاش هنرمندان و دیگر مردم جامعه در این ایام، اختصاص بیمه بیکاری به هر شهروند و دادن وام‌های بلاعوض و همچنین اختصاص وام‌هایی با بازپرداخت بسیار کم به مردم است. در این ایام وقتی به‌لحاظ مادی هر شهروند تأمین باشد، دیگر برای حفظ بقای خود و خانواده‌اش و تهیه قوت لایموت به بیرون از خانه نمی‌آید و نتیجه آن می‌شود که در یک بازده زمانی مشخص، زنجیره به‌هم پیوسته شکل دهنده پاندمی کرونا از هم گسسته می‌شود. آنچه که گفتم، یکی از راه‌های تأثیرگذار در فائق شدن بر این ویروس است. امیدوارم تا خیلی زود دیر نشده، مسئولان و مدیران تصمیم‌گیرنده از شعارهای دهان‌پُرکن و عوام‌فریبانه دست بردارند و بر مدار عقلانیت حرکت کنند تا بتوانند بر شرایط بحرانی به‌وجود آمده فائق آیند.
نظر شما