به گزارش خبرنگار مهر، مجموعه «حماسه بشکوه» اثر بهمن افشانی آقاجری در دو جلد توسط انتشارات سیاهرود منتشر شد. جلد اول ۳۵۶ صفحه دارد و با بهای ۶۵ هزار تومان در دسترس مخاطبان قرار گرفته و جلد دوم نیز ۴۰۷ صفحه دارد و بهای پشت جلدش ۷۲ هزار تومان است.
«حماسۀ بشکوه» شاهنامه را به مخاطبان معرفی می‌کند. در این کتاب دوجلدی سعی بر این بوده تا کل شاهنامه هم به نظم و هم نثر بیاید. می‌دانیم که شاهنامۀ فردوسی در سه قلمرو و بُعد سُتُرگ، یعنی بُعد هنری، داستانی و زبانی، دلربایی و خودنمایی می‌کند. در بعد هنری، هر چند آثار حماسی ساختار روایت‌گونه دارند و میدان آرایه‌های هنری و بازی با الفاظ برای شاعر کم است و به این دلیل است که حماسه‌سرایان را گاهی ناظم (نظم‌کننده) می‌نامند تا شاعر، و بهترین ابزار هنری آن‌ها را اغراق می‌دانند.
در بعد دوم، نگاه داستانی به شاهنامه؛ تردیدی نیست که بسیاری از آثار عرفانی و ادبی آکنده از داستان و حکایت است، اما داستان در شاهنامه را باید با نگاهی ژرف‌تر دید، داستان‌هایی که در پشت آن فرهنگ و تاریخ نهفته است و نشان از سلسلۀ نسل‌ها و نیاکانی دارد که در این مرز و بوم زیسته است.
و از منظر زبانی دیگر بر کسی پوشیده نیست که زبان ابزار همبستگی و نزدیکی یک ملت به هم است و فردوسی در قرن پنجم این خط پیوند را با آفرینش اثر خود با هویت و نیاکان ما ایجاد کرد و سی سال کوشید که همه‌جانبه این فرهنگ و میراث را برای نسل‌های بعدی زنده نگاه دارد. شاهنامه انباشته از واژه‌های زیبا و دلنشین فارسی است که می‌تواند بهترین جایگزین برای بسیاری واژه‌های نامأنوس باشد.
نظر به این ویژگی‌ها، بنا شد مجموعه‌ای از شاهنامه فراهم آید که تمام شاهنامه را در برگیرد تا تمام گروه‌ها، چه دانشجویان ادبیات و چه دیگر جوانان و مردمان شیفته به شاهنامه، با این اثر بزرگ آشنا شوند. به منظور آسانخوانی و کمحجمتربودنِ کتاب، شیوۀ نگارش این مجموعه بدین‌گونه پیش برده شد که کل شاهنامه به نثر و خلاصه‌وار پیش روی خواننده قرار گیرد تا خواننده با فضای کلی شاهنامه و زنجیرۀ رخدادها کامل و دقیق آشنا گردد و دیگر این‌که جذاب‌ترین و مهمترین داستان‌های شاهنامه به نظم و شرح تک تک ابیات به زبان ساده در اختیار خوانندگان قرار داده شود. از آنجا که شاهنامه به سه دورۀ اساطیری و پهلوانی و تاریخی بخش‌بندی می‌شود و مهمترین بخش آن، رویدادهای پهلوانی است، تلاش شد که بخش بزرگ کار اختصاص به دورۀ پهلوانی داشته باشد، لذا «حماسۀ بشکوه» با یک مقدمه و دو دفتر جداگانه تألیف شد.
در مقدمۀ کتاب به موضوع شاهنامه پرداخته می‌شود که تاریخ ایران قدیم از آغاز تمدن نژاد ایرانی تا پایان حکومت به‌دست عرب‌ها را در بر می‌گیرد. سه دورۀ اساطیری، پهلوانی و تاریخی در شاهنامه توضیح داده می‌شود و ضمن شرحِ مفهوم حماسه، ۹ حماسه از حماسه‌های ملی ازجمله گرشاسپ نامه؛ بهمننامه؛ بانو گُشَسپ نامه؛ برزونامه و چند حماسۀ دیگر برای خوانندگان می‌آید؛ بهعلاوه، برخی از مهمترین حماسه‌های جهان هم از دید نویسنده به دور نمانده و آن‌ها هم برای مخاطب توضیح داده می‌شود، از جمله حماسه‌های عهد باستان، گیلگمش، ایلیاد، ادیسه، مهابهاراتا، رامایانا.
دفتر نخست، از آغاز پادشاهی کیومرث و دیگر پادشاهان به همراه رخدادها به نثر و برخی ابیات گزیده تا مرگ سیاوش و حوادث پس از او و مرگ فرود را در بر می‌گیرد. این دفتر تکیه بر داستان ضحاک، قیام کاوه و فریدون، داستان سهراب، داستان سیاوش و فرود است با ابیات مفصل و شرح تک تک ابیات. دفتر دوم، پس از فرود تا مرگ رستم را شامل می‌شود که در اینجا بر داستان اکوان دیو، بیژن و منیژه، هفت خان اسفندیار و نبرد رستم و اسفندیار که با ابیات مفصل و شرح تک تک ابیات به زبان ساده تأکید می‌شود.
بخش تاریخی شاهنامه به نثر از زمان بهمن تا پایان شاهنامه با تکیه بر داستان و شرح مفصل داستان بهرام گور است و در پایان بیش از صد و ده کتاب از کتاب‌های نویسندگان معاصر دربارۀ شاهنامه با شرح مختصر معرفی می‌شود. البته لازم به یادآوری است که در لابه‌لای داستان‌های نثر، برخی بخش‌های گزیده و جذاب ابیات شاهنامه نیز به نظم (با معنی تک تک ابیات) گنجانده شده است، از جمله داستان زاده‌شدن زال، عشق زال و رودابه، زاده‌شدن رستم، هفت خان رستم و چند داستان دیگر.
در این دو دفتر تلاش بر این بوده است که تمام ابیات شرح داده شود و همچنین در آوردن ابیات از چاپ مسکو (گاهی چاپ دبیر سیاقی و خالقی مطلق) و همچنین، به دلیل ارزشمندی اشارات استاد خالقی مطلق، تمام شرح‌های ایشان و اختلاف ابیات‌شان در توضیحات آورده شود تا خواننده با فراغ بال و اعتماد بیشتر شرح ابیات را بخواند. گه‌گاه گریزی به توضیحات زنده‌یاد دبیرسیاقی نیز زده شده است.
بنابراین، «حماسۀ بشکوه» را می‌توان واجد این ویژگی‌ها دانست:
خلاصۀ تمام داستان‌ها به نثر؛
دفتر نخست: از آغاز شاهنامه تا مرگ فرود با بیش از سه هزار بیت و تکیه بر داستان‌های: ضحاک و کاوه، هفت خان رستم، داستان رستم و سهراب، داستان سیاوش و داستان فرود؛
دفتر دوم: از مرگ فرود تا پایان شاهنامه با بیش از سه هزار بیت و تکیه بر داستان‌های: رستم و اکوان دیو، بیژن و منیژه، هفت خان اسفندیار و رزم رستم و اسفندیار؛
معنی سادۀ تمام ابیات؛
شرح و توضیح حدود هزار بیت از داستان‌های اصلی در هر دفتر؛
ذکر ابیات از نسخۀ مسکو؛
استفاده از نسخۀ خالقی‌مطلق و ارجاع به شرح و توضیحات ایشان و برخی نکات زنده‌یاد دبیرسیاقی.
ارائۀ فهرستی از بیش از صد کتاب در زمینه‌های گوناگون دربارۀ شاهنامه از نوشته‌ها و پژوهش‌های معاصران.
با چنین ویژگی‌هایی، کتاب حاضر طیف مخاطبان گسترده‌تری را نسبت به کتاب‌های درسی در نظر داشته است، که می‌تواند علاوه بر دانشجویان مقاطع مختلف رشتۀ زبان و ادبیات فارسی، دانشجویان رشته‌های دیگر و نیز مخاطبان شاهنامه‌دوست را هم دربرگیرد.
نظر شما