نظر دیوان عدالت در رابطه باحذف شاهین دژ ازمناطق عملیاتی دفاع مقدس

به گزارش خبرنگار مهر، موضوع ابطال نامه شماره ۴۷؍۱۳۳۳؍۳۶۱۰ مورخ ۲۲؍۱۲؍۱۳۹۷ صادره از ستاد کل نیروهای مسلح در دیوان عدالت اداری بررسی شد.

ستاد کل نیروهای مسلح در پاسخ به سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی در خصوص مناطق عملیاتی دفاع مقدس موضوع ماده ۱۱۲ قانون برنامه ششم توسعه اقدام به صدور نامه مورد شکایت کرده است که شاکی به حذف شهر شاهین دژ از مناطق مشمول ماده مذکور در این نامه اعتراض داشته و تقاضای ابطال آن را داشت.

متن مقرره مورد شکایت به قرار زیر می‌باشد:

مناطق جنگی (عملیاتی): (دفاع و مقابله با دشمن خارجی است که با ارتش منظم اقدام به تجاوز می‌نماید.) قسمتی از مناطق جغرافیایی مشخص بین دو یا چند کشور متخاصم می‌باشد که نیروهای مسلح آنها با آرایش جنگی و صف آرایی نظامی در مقابل یکدیگر مستقر و با نبرد مستقیم یا تبادل نشست‌های زمینی، دریایی، هوایی و موشکی با یکدیگر درگیر می‌شوند (نظیر مناطق جنگی ایران و عراق در هشت سال دفاع مقدس)

منطقه امنیتی: (دفاع و مقابله با عناصر ضد انقلاب و اشرار و قاچاقچی برای برقراری امنیت) شامل آن بخشی از شهرها و مناطق جغرافیایی داخل کشور می‌شود که ضد انقلاب و گروه‌های مسلح با فعالیت‌های آشکار یا غیر آشکار، امنیت منطقه را در مخاطره و تهدید قرار می‌دهند و نیروهای مسلح برای کنترل و مقابله با عوامل ناامنی و برقراری امنیت در آن مناطق مستقر می‌گردند که این مناطق به مناطق درگیر و غیر درگیر امنیتی تقسیم می‌شود.

منطقه امنیتی درگیر: شامل مناطقی است که در آن درگیری‌های انتظامی امنیتی به طور متناوب یا مداوم و بلند مدت با عناصر ضد انقلاب، اشرار مسلح و قاچاقچیان رخ داده و موجب سلب امنیت مردم منطقه می‌گردد و یگان‌های نظامی و انتظامی و امنیتی در آن مناطق مبادرت به اجرای مأموریت می‌نمایند، لذا کارکنان نظامی، انتظامی و بسیجی سازماندهی شده در یگان‌های تحت کنترل عملیاتی قرارگاه منطقه‌ای که در عملیات‌های امنیتی مشارکت دارند در شمول مناطق امنیتی درگیر قرار می‌گیرند.

به استناد تبصره ۱ بند ۹ (خطوط راهنمای سند)، سند راهبردی خدمات رسانی به رزمندگان مصوب ۱۴؍۰۴؍۱۳۹۴ هیأت محترم وزیران مناطق جنگی، عملیاتی و امنیتی (عملیاتی نامنظم) از طریق ستاد کل اعلام می‌شود.

ابلاغیه ۲۸؍۱۳۳۳؍۳۶۱۰ مورخ ۲۹؍۰۹؍۱۳۹۶ اعلام مناطق جنگی (عملیاتی) برای جبران عقب ماندگی‌های مناطق عملیاتی صورت گرفته است تا در اختصاص بودجه توسط دولت به آن مناطق مساعدت شود.

تعیین تکلیف مشمولین بندهای (ث) و (ج) ماده ۱۱۲ قانون برنامه ششم (شاغلین دوران دفاع مقدس) بر اساس نامه شماره ۶۱۹۱۹؍۱۳؍۲؍۳۱۴؍۲۲ مورخ ۴؍۰۲؍۱۳۹۶ ستاد کل با موضوع «ضوابط تعیین تکلیف جبهه کارکنان دولت» که در زمان جنگ و تاریخ‌های اعلام شده در آن مناطق خدمت نموده به سازمان اداری و استخدامی و برخی از سازمان‌های کشوری مرتبط با موضوع ابلاغ شده و ملاک عمل می‌باشد.

برخلاف عبارت مندرج در سطر ۵ نامه بازگشتی مذکور، در هیچیک از ابلاغیه‌ها و نامه‌های صادره از سوی این ستاد عنوان «مناطق عملیاتی درگیر» به کار نرفته است بلکه «مناطق امنیتی درگیر» ذکر گردیده است، زیرا منطقه عملیاتی با منطقه امنیتی تفاوت دارد.

با توجه به مطالب مذکور:

الف: در دوران دفاع مقدس برخی از شهرها تا زمانی که در تیررس حملات زمینی ارتش بعثی بودند جز مناطق جنگی و از زمانی که از تیررس حملات زمینی دشمن خارج شوند به عنوان مناطق امنیتی درگیر اعلام گردیده است که به مناطق امنیتی درگیر امتیاز جبهه تعلق نمی‌گیرد.

ب: مناطق امنیتی درگیر مربوط به کارکنان نظامی، انتظامی و بسیجیان سازماندهی شده می‌باشد.

ج: مناطق جنگی (عملیاتی) بر اساس شهرهای درگیر در زمان جنگ صورت گرفته است.

د: درج مناطق امنیتی درگیر در فهرست مناطق عملیاتی دفاع مقدس (جنگی) که طی ابلاغیه مورخ ۲۸؍۰۹؍۱۳۹۶ صورت گرفته است با هدف کمک به آبادانی شهرهای مذکور (اختصاص بودجه) بوده است.

ذ- مناطق امنیتی درگیر در شمول ماده ۱۱۲ قانون برنامه ششم قرار ندارد.

در صورتی که آن سازمان محترم برای اجرایی نمودن بند ۱ ماده ۶۸ قانون مدیریت خدمات کشوری نسبت به تهیه فهرست مناطق کمتر توسعه یافته و بدی آب و هوا اقدام و به تصویب هیأت وزیران برساند، از اجرای سلیقه‌ای قانون، ایجاد مشکلات و برداشت‌های متفاوت جلوگیری شده، مشکلات بهره‌مندی کارکنان از فوق‌العاده مربوطه رفع خواهد شد.

دلایل شاکی برای ابطال مقرره مورد شکایت:

مطابق مدلول بند الف ماده مذکور "ستاد کل نیروهای مسلح موظف است محدوده مناطق عملیاتی دفاع مقدس را تا پایان سال اول اجرای قانون برنامه به سازمان اعلام نماید." که در این خصوص ستاد کل نیروهای مسلح طی نامه شماره ۲۸؍۱۳۳۳؍۳۶۱۰ مورخ ۲۸؍۰۱؍۱۳۹۶ با تقسیم بندی مناطق عملیاتی در ۲ ردیف با عناوین مناطق جنگی و منطقه امنیتی درگیر و قید شهرهای مشمول آنها در هر استان و با توضیحات و استدلالات کافی (… که حضور ضد انقلاب و درگیریهای مداوم در این مناطق موجب عقب ماندگی‌های آنها شده است.) به تکلیف قانونی عمل کرده است. از طرفی مطابق بند (الف) ماده ۱۱۲ قانون فوق الذکر ستاد، موظف به ارائه مناطق عملیاتی تا پایان سال اول اجرای قانون یعنی سال ۱۳۹۶ بوده و قانون چنین اختیار و اجازه‌ای به هیچ شخص حقیقی یا حقوقی نداده که به دلخواه و در هر زمان بتواند چندباره محدوده مذکور را تعیین نماید و مناطق شاهین دژ را از شمول ماده ۱۱۲ قانون مذکور خارج نمایند. به عبارتی مبنا و اساس حکم صادره قانونی نبوده و برخلاف نص صریح قانون می‌باشد.همچنین مطابق ماده ۷۴ قانون مدیریت خدمات کشوری، ستاد کل می‌بایست قبل از تصمیم گیری خود، نظر موافق شورای حقوق و دستمزد را اخذ کند. همچنین در بند (پ) ماده ۱۱۲ قانون برنامه ششم توسعه آمده دولت موظف است ردیف متمرکزی را در قوانین بودجه سنواتی به جبران عقب ماندگی‌ها و ارتقای شاخصهای برخورداری مناطق موضوع این ماده اختصاص دهد به گونه‌ای که این شاخص‌ها سالانه ده درصد (۱۰%) افزایش یافته و به سطح متوسط شهرستان‌های برخوردار کشور برسد. و از سوی دیگر با تفسیر مضیق نمودن قانون بر خلاف اهداف مقرر در برنامه ششم توسعه عمل نموده است زیرا هدف از تصویب قانون جبران عقب ماندگی اعم از بهداشتی، درمانی، اشتغال و… شهرهای درگیر و عملیاتی دفاع مقدس بوده و لاغیر.

خلاصه مدافعات طرف شکایت:

در پاسخ به شکایت مذکور، مشاور رئیس ستاد کل و رئیس حقوقی و امور مجلس ن. م به موجب لایحه شماره ۴۷۴؍۱۱۲۲؍۱؍۳۶۱۴ مورخ ۶؍۶؍۱۳۹۹ به طور خلاصه توضیح داده است که: بر اساس مصوبات جاری موقعیت جغرافیایی مناطق جنگی (عملیاتی) عبارت است از :۱- منطقه جنگی (عملیاتی): قسمتی از مناطق جغرافیایی مشخص بین دو یا چند کشور متخاصم می‌باشد که نیروهای مسلح آنها با آرایش جنگی و صف آرایی نظامی در مقابل یکدیگر مستقر و با نبرد مستقیم یا تبادل نشست‌های زمینی، دریایی، هوایی و موشکی با یکدیگر درگیر می‌شوند (نظیر مناطق جنگی ایران و عراق در هشت سال دفاع مقدس )۲- منطقه امنیتی درگیر: شامل مناطقی است که در آن درگیری‌های انتظامی امنیتی به طور متناوب یا مداوم و بلند مدت با عناصر ضد انقلاب، اشرار مسلح و قاچاقچیان رخ داده و موجب سلب امنیت مردم منطقه می‌گردد و یگان‌های نظامی و انتظامی و امنیتی در آن مناطق مبادرت به اجرای مأموریت می‌نمایند، لذا کارکنان نظامی، انتظامی و بسیجی سازماندهی شده در یگان‌های تحت کنترل عملیاتی قرارگاه منطقه‌ای که در عملیات‌های امنیتی مشارکت دارند در شمول مناطق امنیتی درگیر قرار می‌گیرند ,۳- هیأت وزیران طی مصوبه شماره ۵۱۷۰۰؍ ت ۱۵۷۴۴ ه مورخ ۲۷؍۰۱؍۱۳۷۶ جدول مناطق جنگی و جنگ زده را به استناد نامه شماره ۳۰۹؍۸؍۸؍۱۷۰۲؍ الف مورخ ۲۹۰؍۱؍۱۳۷۲ ستاد کل اعلام نموده است و در آن ابلاغیه مناطق جنگی و جنگ زده مطرح شده است، و شهرستان شاهین دژ جز منطقه جنگی در این مصوبه اعلام نگردیده است .۴- بند (الف) ماده ۱۱۲ قانون برنامه پنج ساله ششم توسعه کشور، تعیین محدوده مناطق عملیاتی دفاع مقدس را به ستاد کل نیروهای مسلح محول نموده است. که این ستاد مناطق جنگی (مناطقی که مورد تصرف و به شدت در حال بمباران و گلوله باران بوده) را به منظور جبران عقب ماندگی استان‌های مذکور، تعیین و طی ابلاغیه ۲۸؍۱۳۳۳؍۳۶۱۰ مورخ ۲۸؍۰۹؍۱۳۹۶، به سازمان برنامه و بودجه کشور اعلام نمود، لکن در آن ابلاغیه به دلیل اینکه شهر مذکور بتوانند از اختصاص بودجه استفاده نمایند مناطق امنیتی درگیر که جز مناطق عملیاتی (جنگی) نمی‌باشد، هم ذکر گردیده. تا تنها در اختصاص بودجه توسط دولت به آن مناطق مساعدت ویژه صورت گیرد. شایان ذکر است: در راستای اجرای قانون مذکور فهرست نهایی تجمیع شده مناطق بند (الف) ماده ۱۱۲ قانون برنامه پنج ساله ششم توسعه کشور طی نامه شماره ۱۲۸؍۱۱۳۳؍۰۲؍۳۶۱۰ مورخ ۳؍۶؍۹۹ به سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور ابلاغ گردیده است. که در آن ابلاغیه و نامه‌های صادره قبلی نسخ گردیده است .۵- بر اساس بند (ث) ماده ۱۱۲ قانون برنامه ششم سازمان و سازمان اداری و استخدامی کشور موظف به تأمین اعتبار لازم برای اعمال سقف فوق‌العاده پیش بینی شده در بند (۱) ماده ۶۸ قانون مدیریت خدمات کشوری برای کارکنان شاغل در این مناطق (مناطق عملیاتی) می‌باشند .۶- مناطق امنیتی درگیر در شمول ماده ۱۱۲ قانون برنامه ششم قرار ندارد. بر این اساس شهرستان شاهین دژ، در ابلاغیه ستاد کل نیروهای مسلح در شمولیت مناطق عملیاتی قرار ندارند.

در نهایت پرونده در هیأت تخصصی استخدامی دیوان عدالت اداری مطرح و مورد رسیدگی قرارگرفت و به اتفاق آرا مقرره مورد شکایت قابل ابطال تشخیص داده نشد، بنابراین به استناد بند «ب» ماده ۸۴ قانون تشکیلات و آئین دادرسی دیوان عدالت اداری در مورد آن به شرح زیر رأی صادر می‌شود.

رأی هیأت تخصصی استخدامی

با توجه به اینکه به موجب ماده ۱۱۲ قانون برنامه ششم توسعه مصوب ۱۳۹۵ مقرر شده به منظور جبران عقب ماندگی‌های استان‌های مناطق عملیاتی دفاع مقدس؛ الف- ستاد کل نیروهای مسلح موظف است محدوده مناطق عملیاتی دفاع مقدس را تا پایان سال اول اجرای قانون برنامه به سازمان اعلام نماید و ستاد کل نیروهای مسلح به موجب نامه مورد شکایت و سایر بخشنامه‌های صادره نسبت به اجرای تکلیف مقرر در بند الف ماده ۱۱۲ قانون مذکور و رفع ابهامات و پاسخگویی به استعلامات اقدام کرده است، بنابراین مقرره مورد شکایت خارج از حدود اختیار و مغایر قانون نبوده و رأی به رد شکایت صادر می‌شود. این رأی مستند به بند «ب» ماده ۸۴ قانون تشکیلات و آئین دادرسی دیوان عدالت اداری و تبصره ۲ آن صادر شده است.