امیر دژاکام نویسنده و کارگردان تئاتر درباره وضعیت نامناسب بودجه فرهنگ به خصوص تئاتر در سال‌های گذشته و اولویت‌بندی نامناسبی که در میزان تخصیص بودجه وجود دارد، به خبرنگار مهر گفت: اگر از نظر بودجه‌نویسان تعریف فرهنگ همان مجموعه قوانین نوشته شده و نوشته نشده است، در اشتباه هستند چون فرهنگ ۵ رکن دارد که متشکل از علم، هنر، عرفان، دین و فلسفه است و فرهنگ هر کشوری برمبنای همین باید و نبایدهای دینی، علمی، هنری، فلسفی یا عرفانی و براساس تعلقات قلبی که مردم آن جامعه به هرکدام از این شاخصه‌ها دارند، شکل گرفته است.
وی ادامه داد: اگر همان ۷ هنر موردنظر در مباحث قدیمی را مد نظر قرار دهیم متوجه بی‌توجهی به آن‌ها در سال‌های اخیر خواهیم شد. در ردیف بودجه فرهنگی که هرسال اعلام می‌شود، اختصاص بودجه به موسساتی وجود دارد که نوع فعالیت و عملکرد و خروجی‌شان به درستی مشخص نیست و در طول سال گزارشی نیز از نحوه فعالیت‌هایشان منتشر نمی‌شود اما چندصد میلیارد تومان بودجه دریافت می‌کنند.
دژاکام تأکید کرد: طبیعی است که نسبت به اختصاص بودجه به چنین موسساتی، انتقاد و گلایه مطرح باشد چون این هزینه‌ها از مالیات و پول آحاد ملت ایران برداشته می‌شود. بودجه مملکت پول نفت و مالیات مردم است و متعلق به همه جامعه و برای صرف مصارف عمومی است، بنابراین اختصاص ردیف بودجه برای موسساتی که برای فعالیتشان توضیحی وجود ندارد، مردم را گله‌مند می‌کند و هنرمندان هم حق دارند این پرسش را مطرح کنند که چرا در طول این ۴۰ سال بودجه مناسبی به تئاتر، موسیقی، نقاشی و هنرهای دیگر اختصاص پیدا نکرده است.
سریالی که بودجه‌اش برابر کل بودجه تئاتر است!
این کارگردان و مدرس تئاتر متذکر شد: در همین حرفه ما، یک سریال برای شبکه نمایش خانگی تولید می‌شود که سرمایه گذاری متمول هزینه‌ای نزدیک به کل بودجه تئاتر کشور را برای این سریال هزینه می‌کند اما برای اینکه هر سال بتوانیم همین بودجه ناچیز تئاتر را دریافت کنیم مدیرکل هنرهای نمایشی ما باید چندین بار به وزاتخانه رفت و آمد داشته باشد و بعد از این همه رفت آمد بازهم بودجه را به صورتی مقطعی و چند ماه یک‌بار دریافت کند.
مدیران تئاتری ما باید با اعضای کمیسیون فرهنگی مجلس وارد گفتگو و تعامل شوند چون هیچکدام از این اعضا تخصص مرتبط با فرهنگ و هنر ندارند از این رو نسبت به نیازهای این عرصه ناآشنا هستند. همچنین تعدادی از هنرمندان آگاه به امور هنر می‌توانند به اعضای کمیسیون برای پیشبرد اهداف تئاتر و نحوه تخصیص بودجه به این عرصه راه کار ارائه دهند وی ادامه داد: چرا باید در تئاتر با شرایط یک و بام و دو هوا روبرو باشیم. البته می‌دانیم که وضعیت تلویزیون و سینما با تئاتر متفاوت است و حتی یک جوان تازه نفس از راه رسیده در سینما دستمزدی مساوی و یا چندین برابر هنرمند پیشکسوت تئاتر دریافت می‌کند اما این مشکلات را تا جایی می‌توان تحمل کرد چون به نظر می‌رسد این روزها هرکس رفتاری زرد و عامه‌پسندتر دارد به او فضای بیشتری برای فعالیت داده می‌شود.
دژاکام تصریح کرد: وقتی سقف پروازها برای کم‌خردها و کم‌دانش‌ها بلند است، شاهد رشد و پروبال گرفتن این افراد می‌شویم. در جامعه هنری ما هنرمندان اصیل سقف پرواز ندارند و اولین مشکلی که جلو راهشان قرار می‌گیرد همین مساله بودجه است اما آنقدر شرافتمند هستند که اعتراض نمی‌کنند و در همین شرایط به فعالیتشان ادامه می‌دهند.
وی درباره پیشنهادی که برای برون رفت از این معضل وجود دارد، بیان کرد: تنها راه حل ممکن افزودن دانش اعضای کمیسیون فرهنگی مجلس و اشراف پیدا کردن آن‌ها به قدرت تئاتر است. به عنوان نمونه کمیسیون فرهنگی مجلس باید به این مساله آگاه باشد که تئاتر می‌تواند جلوی «بزه» را بگیرد همانطور که قوه قضائیه و نیروی انتظامی متوجه این نکته شده‌اند و فهمیده‌اند که با بهره‌گیری از هنر می‌توان حجم بزه کاری را کم کرد. تاریخ ثابت کرده که ماندگاری با فرهنگ و هنر شکل می‌گیرد.
کارگردان «رویاهای خلیج فارس» با اشاره به لزوم افزایش بودجه تئاتر یادآور شد: مدیران تئاتری ما باید با اعضای کمیسیون فرهنگی مجلس وارد گفتگو و تعامل شوند چون هیچکدام از این اعضا تخصص مرتبط با فرهنگ و هنر ندارند از این رو نسبت به نیازهای این عرصه ناآشنا هستند. همچنین تعدادی از هنرمندان آگاه به امور هنر می‌توانند به اعضای کمیسیون برای پیشبرد اهداف تئاتر و نحوه تخصیص بودجه به این عرصه راه کار ارائه دهند. اداره کل هنرهای نمایشی نیز کارشناسان تئاتر زیادی در اختیار دارد که می‌توانند در این زمینه اطلاعات زیادی در اختیار اعضای کمیسیون فرهنگی مجلس قرار دهند.
ملاک تخصیص بودجه ضرورت است یا چانه‌زنی؟
دژاکام تأکید کرد: به نظر می‌رسد نیازمند یک چانه زنی کاسب‌کارانه برای دریافت حقوق طبیعی هر بخش از عرصه هنر هستیم چون بودجه بسیاربسیار غیرعادلانه و نامتناسب تخصیص می‌یابد و نه براساس ضرورت بلکه براساس قدرت و چانه زنی تعلق می‌گیرد.
وی درباره نامناسب بودن زیرساخت‌ها در تئاتر بیان کرد: متأسفانه در طول این سال‌ها زیرساخت‌های تئاتری به هیچ عنوان گسترده نشده است و ما نتوانستیم حتی سالن‌هایی مانند سنگلج یا تالار هنر را به جمع سالن‌های تئاتری اضافه کنیم. مجموعه تئاتر شهر تنها مجموعه استاندارد تئاتری کشور است که مانند تمام مجموعه‌های کشورهای دیگر به صورت استاندارد ساخته شده و متشکل از اتاق گریم، رختکن، دوش، آرشیو لباس و دکور و امکانات مورد نیاز دیگر برای اجرای تئاتر است اما در هیچ‌یک از سالن‌های جدیدی که به صورت خصوصی راه‌اندازی شده‌اند این امکانات وجود ندارد.
دژاکام در پایان صحبت‌هایش گفت: در تخصیص بودجه به هنرمندان هم باید عنصر بی‌طرفی را مورد توجه قرار داد. اگر قرار است فقر تقسیم شود باید این اتفاق بین همه به یکسان بیفتد اما اگر براساس استحقاق این بودجه تقسیم می‌شود باید حق به حق‌دار برسد در حالی که در این سال‌ها این اتفاق نیفتاده است و در نهایت معتقدم به افراد کاسب‌کاری که به جای ارتقای فرهنگ و هنر تنها به فکر تجارت هستند نیز نباید بودجه‌ای تعلق بگیرد.
نظر شما