چالش تغییر نظامهای آموزشی و عدم انعطاف پذیری کنکور

به گزارش خبرنگار مهر، علیرغم اینکه متولی اصلی برگزاری کنکور وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و سازمان سنجش است و بارها از سوی هر دو نهاد اعلام شده است که کنکور نظام قدیم برای ۱۴۰۰ تمدید نشده است و همه دانش آموزان باید در کنکور واحدی شرکت کنند، اما همچنان در این حوزه اخبار متناقضی به گوش می‌رسد و بسیاری در تلاش هستند تا این مهم را به گوش مسئولان برسانند که عدم تمدید کنکور نظام قدیم برای ۱۴۰۰ به نوعی مخالف عدالت اجتماعی است و یا اینکه در شرایط کرونایی و اقتصادی این روزگار اجحافی در حق دانش آموزان نظام قدیم است.

ماجرای اصلی این است که سال گذشته کنکور ۹۹ با چندین بار تعویق و در شرایط کرونایی برگزار شد و یکی از محورهای اصلی صحبت‌ها نیز این بود که کنکور امری اجباری نیست و کسانی که نگران سلامتی هستند می‌توانند یک سال دیگر صبر کنند. گذشته از اینکه حالا پشت کنکوری‌هایی که در نظام قدیم تحصیل کرده‌اند احتمالاً از زمان فراغت از تحصیلشان چند سالی می‌گذرد و به جز کرونا برای پسرها بحث سربازی رفتن نیز ممکن است یکی از دلایلی باشد که شرکت آنها در کنکور را به تعویق انداخته باشد، حالا قرار است نه تنها دوباره خود را به فضای درس برسانند بلکه باید با تهیه کتاب‌های جدید خود را با یک نظام دیگر آموزشی تطبیق دهند و در این میان علاوه بر صرف هزینه تهیه کتاب‌های درسی و کمک درسی نیاز پیدا کنند از کلاس‌هایی استفاده کنند. اما هیچ گاه این مساله آمادگی دانش آموزان برای کنکوری که با امتحانات نهایی و سوال‌های متعارف کتاب‌های درسی فاصله بسیار دارد، هیچ گاه نه دغدغه آموزش و پرورش بوده است و نه آموزش عالی. از همین روست که بازار کمک درسی‌ها و کلاس‌های آمادگی کنکور داغ است چون همیشه گپ‌هایی این میان وجود دارد که به نفع آنها عمل می‌کند.

نمایندگان دیده‌بان شفافیت و عدالت کشور که پیگیر این مطالبه دانش آموزان فارغ التحصیل نظام قدیم هستند بارها با معاونین وزیر علوم و هم چنین ارسال نامه رسمی به کمیسیون آموزش مجلس شورای اسلامی، پیگیری این موضوع را کرده‌اند و در مجلس شورای اسلامی نیز این مطالبه دنبال شده است. حالا چند ماهی می‌شود بسیاری به دنبال قانع کردن سازمان سنجش و وزارت علوم برای این هستند که برای داوطلبان کنکور نظام قدیم طراحی سوالات جداگانه ای شود اما ظاهراً وزارت آموزش و پرورشی که با تغییرات مداوم سیستم آموزشی و کتاب درسی اصل این چالش‌ها را ایجاد می‌کند، کمترین واکنش و پیگیری را در این میان دارد.

هر چند ۲۸ آبان ماه محسن حاجی میرزایی وزیر آموزش و پرورش در حاشیه امضا تفاهم نامه همکاری سه جانبه بین وزارت خانه‌های آموزش و پرورش و میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی و شهرداری تهران در خصوص احیا و بهره برداری مدارس ماندگار تهران در جمع خبرنگاران رسانه ملی در خصوص تقاضای دیپلمه‌های نظام قدیم برای اینکه بتوانند در کنکور ۱۴۰۰ نیز بنا به منابع خود کنکور بدهند گفت: این موضوع کماکان در حال بررسی است و قرار بر اصلاح آن است و ان شالله روزهای آینده خبرهای خوشی برای این افراد خواهیم داشت.

اما این بخش از سخنان وزیر آموزش و پرورش علیرغم انعکاس در اکثر خبرگزاری‌های رسمی، از پرتال آموزش و پرورش حذف شد. تا این گمانه را مطرح کند که شاید وزیر آموزش و پرورش وعده‌ای خارج از توان خود داده است.

وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در آخرین اطلاعیه خود اظهارات یکی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی مبنی بر موافقت این وزارتخانه با برگزاری آزمون سراسری ویژه داوطلبان نظام قدیم در سال ۱۴۰۰ تکذیب و تاکید کرد: بر اساس دعوتنامه کمیسیون اصل ۹۰ مجلس شورای اسلامی، جلسه‌ای در محل کمیسیون در مورخ ۰۲.‏۱۰.‏۹۹‬ با حضور وزیر علوم، تحقیقات و فناوری و رئیس سازمان سنجش آموزش کشور تشکیل شد. در این جلسه در مورد تصمیم شورای سنجش و پذیرش کشور مبنی بر عدم برگزاری آزمون اختصاصی برای داوطلبان دارای دیپلم نظام قدیم آموزش و پرورش صحبت شد.

هر چند در این اطلاعیه به صراحت اعلام نشد که بالاخره امکان موافقت با این پیشنهاد چقدر است، اما به نظر می‌رسد داوطلبان نظام قدیم باز هم باید بر اصرارهای خود بیافزایند تا بلکه سیستم سنجش کمی عقب نشینی کند.

چالش تغییر سیستم آموزشی و تحول در کتاب‌های درسی گرچه شاید به نظر در یک سیستم پویای آموزشی منطقی باشد اما حاشیه‌هایی که درست می‌کند قابل چشم‌پوشی نیست؛ از جمله در داستان کنکور!

شاید یکی از دلایل سازمان سنجش برای عدم طراحی دو سوال برای کنکوری‌های ۱۴۰۰ این باشد که عموماً کسانی که پشت کنکور می‌مانند جزو رتبه‌های برتر نیستند و در سال گذشته نیز بیشتر رتبه‌های برتر نظام جدیدها بودند و از آنجایی که بسیاری از رشته‌های دانشگاهی و دانشگاه‌ها بدون کنکور دانشجو می‌گیرند این باور را دارند که این افراد می‌توانند در کنکور شرکت نکنند! اما واقعیت این است که حتی اگر ۱۰ درصد پشت کنکوری‌های نظام قدیم این همت را کرده باشند که امسال رتبه‌های خوبی کسب کنند و بتوانند از امکانات دانشگاه‌های برتر و برند و دولتی بهره مند شوند، چرا باید سیستم آموزشی مانع آن شود؟ این آیا مخالف عدالت آموزشی نیست؟ شاید هم سازمان سنجش برای این زیر بار نمی‌رود که ممکن است با همین استدلال برای ۱۴۰۱ هم باید قانع شود اما نکته اینجاست که کنکور سال گذشته که آخرین فرصت کنکوری‌های نظام قدیم برای ورود به دانشگاه بر اساس دانسته‌های خودشان بوده، سال خاصی بوده که کرونا همه چیز را تحت تأثیر قرار داده بود.

از سوی دیگر عملاً با این رفتار سازمان سنجش دیپلم نظام قدیم از اعتبار خارج می‌شود و باید از آموزش و پرورشی که این دیپلم‌ها را داده است پرسید چه تلاشی برای برگرداندن این اعتبار می‌کند؟

حالا ۶۰۰ هزار داوطلب نظام قدیم و به قول سازمان سنجش ۸۰ هزار داوطلب نظام قدیم وجود دارد که خواسته‌ای دارند. اما موضوع این است که مشخص نیست چه کسی باید مدافع این خواسته باشد. نگاه سازمان سنجش هم نشان می‌دهد کنکور را صرفاً یک رقابت می‌داند که عملاً ربط زیادی به ۱۲ سال تحصیلی واقعی پشت نیمکت‌های مدرسه ندارد. آموزش و پرورش نیز حق دفاعی برای فارغ التحصیلان خود قائل نیست.