به گزارش خبرگزاری مهر، سیدسعید میرمحمد صادق پژوهشگر تاریخ و برنامه ساز تلویزیونی که دبیری نخستین جشنواره مد و رسانه را نیز در کارنامه فعالیت حرفه‌ای خود دارد، به نقد نحوه استفاده طراحان از المان‌ها و نمادهای اصیل ایرانی اسلامی در پوشاک و اکسسوری‌ها پرداخت و گفت: ما مردم ایران فرهنگی با غنای بیش از هفت هزار سال در کشورمان داریم و پژوهش‌های باستان شناسی نشان می‌دهد بین هفت تا ۱۰ هزار سال پیش انسان‌ها در این سرزمین پهناور زیست بشری داشته‌اند. از دو هزار و ۵۰۰ سال پیش به این سو نیز تمدن مکتوب در ایران داریم؛ پس کشوری تهی از نظر تاریخ، فرهنگ، المان، انگاره و … نیستیم.
وی با تأکید بر اینکه محتوا و مفهوم بسیار زیادی در کشورمان وجود دارد، این سوال را مطرح کرد که آیا طراحان لباس کشورمان به تنهایی می‌توانند به استفاده درست از این نمادها و نشانه‌ها در هنر صنعت لباس اقدام کنند؟ و پاسخ داد: غنای مفاهیم و المان‌ها در فرهنگ هزاران ساله ایران وجود دارد این مفاهیم و المان‌ها و عینیت بخشیدن به فرهنگ غنی ایرانی در حوزه مد و لباس تنها با تشکیل یک تیم ممکن است.
این پژوهشگر تاریخ کشورمان ادامه داد: طراحان باید برای هر گروه از مخاطبان خود به صورت تخصصی تیم تشکیل دهند. مثلاً اگر مخاطب بیش از دو میلیون کودک ایرانی است باید روانشناسی کودک، رنگ‌شناسی مختص کودکان، تصاویر مورد علاقه کودکان و … مورد مطالعه قرار گیرد و البته تأکید می‌کنم که تشکیل تیم به این معنی نیست که چند طراح دور هم جمع شوند بلکه باید از رشته‌ها و تخصص‌های مختلف یک گروه تشکیل داد که تعدادی از اعضای آن مسئول طراحی و دوخت باشند و تعدادی دیگر مسئول تولید محتوا.
وی تصریح کرد: همانطور که گفتم طراحی و دوخت نیاز به محتوا دارد به همین دلیل نیاز داریم گذشته و حال خودمان را بشناسیم؛ به عنوان مثال وقتی در خطر بودن یوزپلنگ ایرانی مطرح شد، متأسفانه تنها کاری که در این خصوص انجام شد این بود که تصویر یوزپلنگ را بر روی لباس‌ها چاپ کردند. این اقدام بسیار سطحی است درحالی که یک کارتونیست موفق می‌توانست با طراحی خوب و مفهومی این تصویر را بر روی لباس کودکان طراحی کند.
این نویسنده کشورمان با مطرح کردن این سوال که چرا شکل زرافه، کرگدن و سایر حیواناتی که بومی ایران نیستند را بر روی لباس کودک کار می‌کنیم اما تصویر «هوبره» که یک جانور بومی ایران است یا گیاهان بومی ایران را بر روی لباس‌های کودکان نقش نمی‌بندیم و به کودکانمان نشان نمی‌دهیم که این پرنده زیبا یا گیاه متعلق به ایران و در خطر است؟ گفت: حتی در بسته بندی لباس هم می‌توان اطلاعات سرزمینی در خصوص آن گیاه یا جانور بومی ارائه داد اما چنین کاری نمی‌کنیم.
میرمحمد صادق با تأکید بر اینکه باید بدانیم هر تصویری که بر روی لباس کودک و نوجوان نقش می‌بندند بر اساس چه هدف، منظور و مفهومی است، گفت: در حال سپری کردن سومین جشنواره لباس کودک و نوجوان و دهمین جشنواره مد و لباس فجر هستیم و باید از این پس تیم‌های طراحی در جشنواره‌ها حضور پیدا کنند نه افراد؛ کار جمعی است که در جهان موفق خواهد شد.
وی افزود: میزان المان‌های ایرانی در هر منطقه کشور بسیار زیاد است به همین دلیل پیشنهاد من موضوعی کار کردن در جشنواره‌ها و اختصاص هر جشنواره به ویژگی‌های یک منطقه از کشور مثل مکران بود تا طراحان با المان‌های بخش‌های مختلف کشور آشنا شوند و تصور نکنند که تنها المان ایرانی بته جقه است. بی‌توجهی ما به المان‌های داخلی در حالی رخ می‌دهد که برندهای مطرح دنیا در حال استفاده از المان‌های ایرانی مثل گل و مرغ بر روی کیف و سایر اکسسوری‌های عرصه مد هستند.
این برنامه ساز تلویزیون با اشاره به اینکه سرزمین ما، خاطراتمان، بناها، نمادها و … پر است از منابع الهامی برای طراحان که به راحتی می‌توانند از آنها استفاده کنند، گفت: البته نه اینکه عین آن نماد را بر روی لباس چاپ کنیم بلکه باید مفهوم و المانی از آن را با هنرمندی و خلاقیت بر روی لباس بنشانیم. متأسفانه برخی طراحان عین یک کاشی مسجد را بر روی مانتو یا کیف و کفش چاپ و یا آیه قرآن را بر روی زیورآلات حک می‌کنند و حتی به مسائل شرعی این مسئله نیز توجه نمی‌شود. هر نماد، رنگ و خطی در فرهنگ ایران مفهومی دارد و چاپ عین آن تصاویر بر روی لباس یا کیف و کفش اصلاً مناسب نیست. اما آیا طراحان نمی‌توانند فرم کنگره‌ها را بر روی سرآستین در بیاورند؟!
این پژوهشگر تاریخ کشورمان با اشاره به چاپ نوشته‌ها به خط نستعلیق بر روی لباس‌ها، گفت: یک فرد خلاق این ایده را ارائه کرد، پس از آن همه به دنبال تقلید برآمدند اما تولیدکنندگان حاضر نبودند هزینه کرده و از این خوشنویس برجسته بخواهند که نوشته مناسبی با خط فاخر تهیه و به آنها ارائه دهد. برخی از خطوط چاپ شده هم در نهایت ضعف بودند و این کار را خراب کرد. از سوی دیگر استفاده از شعر بر روی لباس باید بر اساس معنا باشد و هر شعری مناسب لباس یا اکسسوری‌ها نیست.
نویسنده کتاب بدایع الاخبار، به طراحان و تولید کنندگان این مسئله مهم را متذکر شد که اگر می‌خواهند از المان‌ها و ترکیب‌های رنگ خارجی استفاده کنند ابتدا ببینند در سایر فرهنگ‌ها و ملل آن المان یا ترکیب رنگی به چه معنا است و افزود: در جهان برخی ترکیب رنگ‌ها به صورت تعریف شده نماد یک تفکر یا حمایت از یک سبک رفتاری است و اگر طراحان ما این را ندانند دچار اشتباه در استفاده از این المان‌ها و رنگ‌ها خواهند شد.
وی با انتقاد از پایین بودن سطح مطالعه در کشور، گفت: دنیا به صورت دائم در حال تولید اطلاعات و نماد است، ما هم باید اطلاعات خود را به روز کنیم به همین دلیل لازم است در کنار طراحان، پژوهشگران هنر، دانش‌آموختگان تاریخ و گرافیست‌ها حضور داشته باشند. اگر فعالیت طراحان در قالب یک برند در حال بزرگ‌تر شدن باشد هم این ضرورت‌ها بیشتر می‌شود و حتماً لازم است یک کارشناس رسانه‌ای خوب هم رسانه‌ای شدن برند و ارتباط با مخاطب را مدیریت کند.
میرمحمد صادق تصریح کرد: دنیای امروز دنیای رقابت است و حتی شرکت‌های بزرگ هم رقبای بزرگ دارند، اگر برندهای ما می‌خواهند در جهان نقشی ایفا کنند باید فکر و اندیشه قوی پشتوانه آنها باشد. هر انچه در کودکی می‌بینیم مثل نقشی است که بر روی سنگ حک شده است و هیچ گاه پاک نمی‌شود پس تصاویر لباس هم بر روی کودک تأثیر می‌گذارد. پس لازمه طراحی لباس کودک استفاده از المان‌هایی مناسب با فرهنگ ایران است و صد البته که المان‌ها باید به خوبی طراحی شوند که بتوانند در بازار جهانی هم حضور داشته باشند.
وی در پایان با اشاره به اینکه اکنون رنگ زرد و خاکستری رنگ سال جهان است، گفت: این رنگ‌ها در منابع فرهنگی ما بسیار زیاد مطرح است و بهترین فرصت است که با استفاده از این منابع طرح‌هایی در سطح جهانی ترسیم شود.
نظر شما