آرزو صانعی، مدیر عامل موسسه تخصصی مطالعات پلنگ آسیایی، در گفتگو با خبرنگار مهر گفت: ارتباط میان تحقیق و مدیریت در حوزه امور حفاظتی گربه سانان در کشور، یکی از موضوعات چالش برانگیز در سال‌های گذشته بوده و هست. اینکه چگونه می‌توان ارتباط موثری میان نتایج تحقیقات علمی و آکادمیک و اقدامات مدیریتی با در نظر گرفتن ابعاد وسیع آنکه شامل مشارکت گروه‌های ذی اثر متعددی نیز می‌شود برقرار کرد، به گونه‌ای که به واسطه آن از دستاوردهای این تحقیقات بتوان برای مدیریت هدفمند این گونه‌ها در کشور بهره گرفت، از موضوعاتی است که برای سالیان متمادی یکی از کمبودهای اساسی در زمینه حفاظت از حیات وحش در کشور بوده است.
صانعی افزود: بدیهی است که مدیریت حیات وحش مولفه‌های متعددی را شامل می‌شود که تحقیقات در راستای شناسایی وضعیت موجود به همراه آگاهی از سایر یافته‌های علمی مرتبط با گونه‌ها، در زمره این موضوعات است.
وی ادامه داد: با این مقدمه، اهمیت پرداختن به مضمون بهم پیوستگی تحقیقات و مدیریت در راستای اجرای اقدامات حفاظتی هدفمند قابل درک است که در کتاب اخیر با عنوان تحقیق و مدیریت برای حفاظت از پلنگ ایرانی، به این موضوع پرداخته شده است.
صانعی در این رابطه گفت: طرح اولیه این کتاب که اخیراً توسط انتشارات علمی اسپرینگر منتشر شده است، قریب به پنج سال قبل توسط این انتشارات مورد تایید قرار گرفت و متعاقباً بخش‌های تحقیقاتی و اقدامات مدیریتی مندرج در این کتاب در سال ۲۰۱۸ تکمیل شد.
وی خاطر نشان کرد: این کتاب شامل دو بخش تحقیقات و مدیریت است که در بخش تحقیقات، هر فصل پایه و اساسی برای اجرای فصول بعدی بوده که نهایتاً در فصل ششم این بخش، با بهره گیری از دستاوردهای فصل‌های تحقیقاتی پیش از آن به ارائه مدل نوآورانه‌ای برای تخمین میزان اثرگذاری تغییرات در حوزه‌های کاربری اراضی و پوشش گیاهی بر بقای منطقه‌ای پلنگ ایرانی می‌پردازد.
صانعی افزود، این مدل نوآورانه که برای اولین بار ارایه شده است شامل پنج فرمول ریاضی به همراه حدود آستانه‌ای است که نشان می‌دهد در صورتیکه تغییری در حوزه امور یاد شده در منطقه رخ دهد، چگونه می‌توان با تغییر سایر فاکتورها، اثرات تجمعی تغییرات کاربری اراضی و پوشش گیاهی را در محدوده‌ای حفظ کرد که مجموع مطلوبیت منطقه برای حضور و زیست گونه در محدوده مناسب قرار بگیرد.
وی در رابطه با اهمیت این تحقیقات و مدل‌های ارایه شده افزود، عموماً اثرات تغییرات کاربری اراضی و پوشش گیاهی به صورت فاکتورهایی مجزا بررسی می‌شوند که این موضوع در واقعیت کاملاً درست نیست. زیرا فاکتورهای مختلف می‌توانند اثرات یکدیگر را کم، زیاد و یا تشدید کند که بر این اساس، در این مطالعات به اثرات تجمعی فاکتورهای متعدد پرداخته شده است و کاملاً مصرف مدیریتی دارد.
مدیرعامل موسسه تخصصی مطالعات پلنگ آسیایی موضوعاتی چون مدل سازی مطلوبیت زیستگاه به صورت منطقه‌ای که نهایتاً کلیه استان‌های کشور را پوشش می‌دهد به همراه ارزیابی و راستی آزمایی مدل‌های ارایه شده از طریق تحقیقات میدانی و مقایسه دقت برخی روش‌های تعیین حدود آستانه در سه استان پایلوت را از دیگر فصول بخش تحقیقات این کتاب بر شمرد.
صانعی که در سال‌های اخیر تهیه و تدوین برنامه ملی عملیاتی حفاظت و مدیریت پلنگ ایرانی و نظارت راهبردی بر اجرای این برنامه را طی همکاری با سازمان حفاظت محیط زیست نیز بر عهده داشته است، در رابطه با بخش مدیریتی این کتاب به اقداماتی اشاره کرد که در بخش تحقیقات به عنوان نیاز شناسایی شده و در این بخش به صورت مدل‌های نوآورانه‌ای طراحی و بخشی از آنها تاکنون در کشور اجرایی شده است.
وی ادامه داد: به طور کلی این کتاب در ۱۰ فصل تالیف شده که همکاران متعددی در مراحل تحقیقات آن مشارکت داشته‌اند. از جمله همکاری‌های صورت گرفته در راستای فعالیت‌های مندرج در این کتاب می‌توان به همکاری‌های موضوعی ادارات کل حفاظت محیط زیست استان‌های آذربایجان غربی، آذربایجان شرقی، البرز، بوشهر، خراسان شمالی، سیستان و بلوچستان، گلستان، لرستان، اداره کل حفاظت و مدیریت شکار و صید (عنوان سابق) سازمان حفاظت محیط زیست و برنامه کمک‌های کوچک تسهیلات محیط زیست جهانی برنامه عمران سازمان ملل متحد اشاره کرد.
صانعی در خصوص قشر هدف این کتاب به محققان حیات وحش بالاخص گونه‌های گربه سانان بزرگ در داخل و خارج از کشور، مدیران و تصمیم گیرندگان در زمینه تغییرات کاربری اراضی و پوشش گیاهی، مجریان برنامه‌های مدیریتی و حفاظتی مربوط به پلنگ ایرانی در منطقه جنوب غرب آسیا، دانشجویان و متخصصین در رابطه با روش‌های حفاظتی و تحقیقاتی و مدلسازی های مربوطه، همچنین تصمیم سازان و تصمیم گیرندگان در خصوص عرصه‌های زیستگاهی پلنگ ایرانی اشاره کرد.
وی افزود، برخی روش‌های نوآورانه معرفی شده در این کتاب قابلیت بومی سازی برای سایر مناطق در گستره پراکنش پلنگ در آسیا و آفریقا و یا بهره برداری برای توسعه روش‌های مشابهی در خصوص گونه‌های گوشتخواران بزرگ جثه و یا سایر گونه‌های گربه سانان بزرگ را دارا می‌باشند.
این کتاب از طریق سایت رسمی انتشارات اسپرینگر که در پورتال تخصصی پلنگ ایرانی نیز به لینک دسترسی آن اشاره شده است، برای علاقمندان قابل دسترسی است.
نظر شما