چگونه باید میان آزادی و نظم اجتماعی آشتی برقرار کرد؟

به گزارش خبرنگار مهر، نشر آگه دوازدهمین چاپ ترجمه مرتضی کلانتریان از «قرارداد اجتماعی: متن و زمینه متن» اثر ژان ژاک روسو را با شمارگان ۱۱۰۰ نسخه، ۵۸۲ صفحه و بهای ۹۸ هزار تومان منتشر کرد. چاپ پیشین (یازدهم) این ترجمه سال ۹۸ با شمارگان ۵۵۰ نسخه و بهای ۸۸ هزار تومان در دسترس مخاطبان قرار گرفته بود.

انتشارات آگاه پیشتر این ترجمه را برای نخستین بار به سال ۷۹ با شمارگان ۲۲۰۰ نسخه و بهای ۲۵ هزار تومان منتشر کرده بود. بر اساس اطلاعات درج شده در سایت خانه کتاب ترجمه زنده‌یاد کلانتریان از «قرارداد اجتماعی» تا پنج چاپ را در انتشارات آگاه تجربه کرد.

روسو یکی از بزرگ‌ترین افسون‌گران ادبیات سیاسی است. تاثیر او بر انقلاب فرانسه، حقوق اساسی آن، تفکر سیاسی جدید، تدوین و جایگاه قانون در جامعه را بیشتر از مونتسکیو دانسته‌اند.. در این زمینه قرارداد اجتماعی عمده‌ترین اثر او به شمار می‌رود. این کتاب سومین و در واقع مهم‌ترین اثر روسو است که به سال ۱۷۶۲ به رشته تحریر درآمد.

روسو در قرارداد اجتماعی با دید انتقادی شدید نسبت به نظریه پیشگامانی که در گذشته‌های دور و نزدیک در زمینه قرارداد اجتماعی اظهار نظر کرده بودند و با قرار گرفتن در بستر حقوق و نه در محدوده واقعات، کامل‌ترین پاسخ را در مورد مسئله‌ای که تا آن زمان غیر قابل پاسخ بود ارائه داد: چگونه باید میان آزادی و نظم اجتماعی آشتی برقرار کرد؟

او در این کتاب درباره اساس حکومت‌ها اظهار نظر و تئوری پردازی کرده و خود را معتقد به قراردادی نشان می‌دهد که در اجتماع همچون قرارداد یک پیکر و اعضایش، نه قراردادی میان طبقه‌ای حاکم و ملتی محکوم به اطاعت وجود دارد.

روسو طالب قراردادی منصفانه و عادلانه است که منافع عام را شامل شود و از نیروی عامه مردم استحکام پذیرد، در غیر این صورت، مردم که تابع اراده و خواست خویش‌اند، از هیچ چیز اطاعت نمی‌کنند. زیرا قرارداد یک طرفه حکومت‌ها به معنی سلب اراده افراد جامعه است و از نظر قضایی ارزشی ندارد.

در سراسرِ ترجمه زنده‌یاد مرتضی کلانتریان، پس از هر صفحه از متنِ قرارداد اجتماعی، صفحه یا صفحاتی، تحت عنوان «در زمینه‌ی متن» آمده که به مطالبی اختصاص داده شده که از دوران یونان باستان تاکنون درخصوص مسائلی که در آن قطعه قرارداد اجتماعی مورد بحث قرار گرفته، مطرح شده است.

«قرارداد اجتماعی» همچنین با ترجمه‌هایی از سعید حبیبی (با نشر ابرسفید)، غلامحسین زیرک زاده (با انتشارات قاصدصبا) و منوچهر کیا (با انتشارات گنجینه) نیز به ایرانیان عرضه شده است.