دیدگاه امام خمینی (ره) درباره فرهنگ و هنر چه بود؟

به گزارش خبرگزاری مهر، چهل و سومین قسمت از فصل جدید برنامه تلویزیونی «مصیر» کاری از گروه اجتماعی شبکه چهار سیما، یک‌شنبه ۳ اسفند ۱۳۹۹ با موضوع «فرهنگ در اندیشه امام خمینی (ره)» با اجرای محمدمهدی ابراهیمی نصر روی آنتن رفت.

برنامه تلویزیونی مصیر با هدف بازخوانی و نقد اندیشه متفکران اسلامی، به بررسی ابعاد فکری اندیشمندان بزرگی چون؛ آیت الله جوادی آملی، امام موسی صدر، علامه طباطبایی، امام خمینی (ره) و… می‌پردازد و تا کنون به بررسی اندیشه‌های آیت الله مهدوی کنی، آیت الله مصباح یزدی، آیت الله هاشمی رفسنجانی، شهید سید مرتضی آوینی، آیت الله سید منیرالدین حسینی، شهید سید محمدباقر صدر و آیت الله طالقانی پرداخته است.

مهمان این قسمت از برنامه، حجت الاسلام سید ناصرالدین نوری زاده، استاد حوزه و دانشگاه و معاون امور مجلس و استان‌های سازمان اوقاف، درباره تفاوت نگاه امام خمینی (ره) به فرهنگ با سایر اندیشمندان اسلامی گفت: امام خمینی می‌فرمایند فرهنگ کارخانه انسان سازی است و سایه‌ای از نبوت است. معانی زیادی از فرهنگ بیان شده است. اگر بخواهیم مجموع آن را در نظر بگیریم در سه محور خلاصه می‌شود. برخی فرهنگ را دربرگیرنده اخلاق، اعتقادات و رفتارهای متأثر از آداب و رسوم می‌دانند. برخی فرهنگ را همان آداب و رسوم ظاهری قلمداد می‌کنند و برخی دیگر می‌گویند فرهنگ تنها عامل یا عاملی است که به زندگی انسان معنا و جهت می‌دهد. دیدگاه امام خمینی (ره) همین نگاه سوم است. دین جزئی از فرهنگ است. امام خمینی (ره) معتقدند فرهنگ مبدا همه خوشبختی‌ها و بدبختی‌های یک ملت و راه اصلاح یک مملکت اصلاح فرهنگ آن است. در حکومت اسلامی ما قائل به این هستیم که همه امور باید حول محور فرهنگ انجام شود. در انقلاب هم همین اتفاق افتاد و از ۱۵ خرداد به بعد شاهد زمینه سازی ها و تغییر فرهنگ مردم هستیم. امام به خداوند و هدفش که احیا اسلام بود و راه سختی که در پیش داشتند و پایداری مردم ایمان داشتند.

نوری زاده درباره اهداف فرهنگی جامعه اسلامی بیان کرد: در شعارهایی که زمان انقلاب داده می‌شد تا حدی این اهداف تبیین شده بود. یکی از آنها استقلال جامعه اسلامی بود. «استقلال، آزادی، جمهوری اسلامی» شعار جامعی از اهدافی بود که انقلاب دنبال می‌کرد. اهداف جامعه اسلامی را این‌طور می‌شود گفت: رسیدن به استقلال در عرصه‌های مختلف علمی، سیاسی و فرهنگی، معرفی صحیح احکام اسلامی و احیا اسلام، مبارزه با کفر تا از بین رفتن کامل و تحقق وعده الهی، رسیدن به خودباوری، اصلاح ساختار نظام تربیتی و مقابله با تهاجم فرهنگی.

نوری زاده ادامه داد: تعلل در هر زمینه‌ای می‌تواند در این اهداف خدشه وارد کند. امام خمینی (ره) برای این اهداف چند راهبرد هم داشتند. قطع وابستگی فرهنگی از غیر، دفاع همه جانبه از ارزش‌های دینی، تحول فرهنگی، مشارکت فعال اقشار مختلف جامعه، توجه به مراکز آموزشی، مبارزه با رفاه طلبی و مبارزه با فقر از راهبردهایی است که امام خمینی (ره) در سخنان خود توضیح داده‌اند

نوری زاده درباره نگاه امام خمینی (ره) به دانشگاه گفت: هنگامی که فرهنگ را مسأله‌ای دانشی، بینشی و اعتقادی می‌دانیم، مراکزی که به این امور می‌پردازند نقش محوری پیدا می‌کنند؛ مثل حوزه و دانشگاه. دانشگاه می‌تواند محیط انسان ساز باشد، می‌تواند تحول آفرین باشد. دانشگاه می‌تواند اهداف و نقشه‌های دشمن را تبیین کند و از طرفی می‌تواند راهبردهای دین را هم تبیین کند. راهی که می‌توان انقلاب را صادر کرد از طریق افزایش قدرت علمی است. رسیدن به استقلال و خودباوری از این طریق ممکن می‌شود. البته دانشگاهی با رویکرد فرهنگ دینی و اسلامی منظور ایشان است.

نوری زاده افزود: انقلاب فرهنگی توانست دانشگاه را به دانشگاهی با رویکرد دینی که انسان ساز باشد نزدیک کند. البته فاصله هم داریم.

نوری زاده در خصوص نگاه امام خمینی (ره) به هنر بیان کرد: ایشان هنر را به عنوان یک ابزار مهم برای نشان دادن و تبلیغ آن افکار و اهداف و رویکردها می‌دانستند. هنر می‌تواند همه آن معانی عمیق را منتقل کند به این شرط که به هدف خودش متعهد باشد. امام خمینی (ره) فیلم‌ها را هم می‌دیدند و نظرشان را هم می‌گفتند. ایشان هنری را مقبول می‌دانند که بیدار کننده باشد و ایرادات را نشان بدهد. هنر باید ما را به حیات جاودان برساند و به مرزهای انسانیت نزدیک کند. هنر باید دشمن و دوست را به ما بشناساند.

نوری زاده در پایان گفت: ما در خصوص اهداف فرهنگی سه کارنامه داریم؛ کارهایی که انجام شده، کارهایی که نیمه تمام مانده و کارهایی که انجام نشده است. هر سه بسیار زیاد هستند و تا قله راه زیادی داریم. ما باید فرهنگ را اصل قرار بدهیم. فرهنگ راه استفاده بهینه و درست از امکانات و تجهیزات است.