به گزارش خبرنگار مهر، به همت کمیته روش شناسی علوم انسانی شورای بررسی متون و کتب درسی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی و همکاری دانشگاه باقرالعلوم (ع)، نشست تأملات روش‌شناختی؛ ساحت‌های نظری و عینی تاریخ‌پژوهی با ارائه حجت الاسلام محسن الویری استاد دانشگاه باقرالعلوم (ع) در پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی برگزار شد.
در آغاز این نشست شمس الملوک مصطفوی در معرفی کمیته روش شناسی علوم انسانی شورای بررسی متون و کتب درسی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی گفت: این کمیته جهت گسترش دانش نوپایی روش شناسی در ایران و روشن کردن نسبت علوم انسانی با روش شناسی به نحو نظری و عملی تشکیل شده است. کمیته روش شناسی فعالیت‌های خود را حول محور کلان مسئله هایی مانند چیستی روش و روش شناسی، نسبت روش با اندیشه، نیاز به بازاندیشی در روش و… سامان داده است. در راستای این مسئولیت خطیر چهره های شاخص علمی و نخبگان حوزه های مختلف علوم انسانی مانند فلسفه، اقتصاد، علوم، اجتماعی، تاریخ، حقوق، روانشناسی و… با این کمیته همکاری می کنند.
وی ابراز امیدواری کرد: با حضور این محققان که هر یک مطالعات و آثار جدی و در خور تأمل و بعضاً یگانه‌ای در روش شناسی رشته خود دارند، بتوانیم خلأ ناشی از عدم وجود مطالعات روش شناختی در علوم انسانی را پر کنیم و نقش این مطالعات را در ارتقاء سطح علوم انسانی در جامعه علمی معلوم داریم.
این استاد دانشگاه ادامه داد: یکی از چهره های شاخص علمی در حوزه روش شناسی تاریخ دکتر محسن الویری است که کمیته روش شناسی از همراهی و همفکری ایشان در بهبود روند کارها به لحاظ کمی و کیفی بهره‌مند بوده است.
مصطفوی در پایان از دانشگاه باقرالعلوم (ع) به خاطر مشارکت فعال در برگزاری این نشست سپاسگزاری کرد و اظهار امیدواری نمود که نشست امروز زمینه‌ای باشد جهت همکاری های جدی آتی.
آنگاه الویری برخی ملاحظات مهم خود را در دو ساحت نظری و عینی مطرح کرد که با توجه به چندگانگی مفهوم تاریخ تأمل در این ملاحظات توجه به پیامدهای آن برای پژوهشگران حوزه تاریخ بسیار مفید و راهگشا خواهد بود.
وی افزود: چندگانگی مفهوم واژه تاریخ همچنان از بنیادی‌ترین مسائل مؤثر بر هر گونه بحث اندیشه‌ای درباره تاریخ است. تاریخ به مثابه رویداد بیرونی و تاریخ به مثابه آگاهی از آن و گزارش آن، دو ساحت متفاوت ولی درهم‌تنیده را پدید آورده است که این تفاوت و در هم‌تنیدگی را در همه ابعاد و مسائل آن دو می‌توان دید.
این استاد تاریخ در ادامه سخنانش تصریح کرد: اگر بپذیریم که تاریخ به مفهوم نخست سرشتی هستی‌شناختی و تاریخ به مفهوم دوم سرشتی معرفت‌شناختی دارد و اگر بپذیریم که پارادایم های پژوهش در حقیقت گونه‌های روش و یا بن‌مایه‌های معرفتی متمایز کننده روشها از یکدیگر هستند، آن گاه می‌توان گفت که نخستین و مهمترین تأمل روش‌شناختی درباره این دو ساحت تاریخ به تفاوت پارادایم های پژوهش در آنها پیوند می‌یابد.
وی اضافه کرد: این نکته به نوبه خود روش های پژوهش متفاوتی را پیش روی پژوهشگران این دو حیطه قرار می‌دهد. از سوی دیگر از آنجا که روش‌های متعارف پژوهش در تاریخ نیز به صورت عمده با تلقی دوم از تاریخ (تاریخ به مثابه شناخت رویداد و گزارش رویداد) پیوند دارد، این امر سبب شده است که موضوعات ذیل روش‌شناسی تاریخ اغلب تنها به مسائل روش‌شناختی معرفت تاریخی و گزارش تاریخ محدود بماند و تقریباً هیچکس درباره ملاحظات روش‌شناختی ساحت نظری تاریخ سخن نگوید.
در ادامه الویری ضمن تبیین این دو ملاحظه، پیامدهای آن دو را هم در قالب چند تأمل روش‌شناختی برای مخاطبان توضیح داد.
پس از اتمام سخنان وی، پرسش ها و مسائلی درباره موضوعات ارائه شده طرح شد که مورد بررسی و تبادل نظر قرار گرفت.
نظر شما