خبرگزاری مهر - گروه استانها- احمد رحیمی زاده*: شهر سی سخت مرکز شهرستان دنا از توابع استان کهگیلویه و بویراحمد و در فاصله ۳۵ کیلومتری شمال غرب شهر یاسوج واقع شده است.
شهر به همراه ۱۰ ده پاره نزدیک به آن را سی سخت می‌گویند که بالغ بر ۲۰ هزار نفر جمعیت است. وجه تسمیه آن به داستان‌های اساطیری و «سی پهلوان نامدار ایرانی» بر می‌گردد.
جمعیت ثابت این شهر که در دامنه کوه دنا واقع است، بر اساس سرشماری سال ۱۳۹۵ حدود ۸ هزار نفر بوده است که بازدید سالانه ۲ میلیون گردشگر را هم باید اشاره کرد. چشم انداز زیبای کوهستان‌های ارتفاعات دنا با چشمه‌ها و آبشارها، باغات انگور، سیب، هلو، زردآلو، گردو و.. و گونه‌های متنوع حیوانی و مراتع و جنگل‌های بلوط و..، ثبت پارک ملی دنا در زمره زیستگاه‌های بین المللی سازمان ملل و برجستگی‌های فرهنگی و… این شهر را به مقصد گردشگران استان‌های مختلف به ویژه در جنوب کشور و کشورهای حوزه خلیج فارس تبدیل کرده است.
زلزله در سی سخت
سی سخت منطقه‌ای زلزله خیز و بر اساس اطلاعات شفاهی معمرین و داده‌های ثبت شده معاصر، به نظر می‌رسد تناوب وقوع زلزله‌های با قدرت حدود ۵.۵ تا ۶ ریشتر هر ۳۰ سال یکبار است.
زلزله ۲۹ بهمن ۱۳۹۹ بابزرگی ۵.۶ در مقیاس ریشتر و در عمق ۱۰ کیلومتری زمین در ساعت ۱۰ شب اتفاق افتاد. ویژگی این زلزله، فاصله عمقی کم (۱۰ کیلومتری عمق زمین)، ضربه‌ای بودن و کوتاه بودن طول زمان قدرت زلزله (۲.۵ ثانیه) است. اگر چه بدلیل کوتاه بودن زمان قدرت، این زلزله تلفات انسانی نداشت ولی قدرت پرتابی و تخریبی زلزله باعث خسارات فروان به منازل مسکونی مردم و تأسیسات مختلف شهری شد.
از مجموع ۲۴۰۰ خانوار ساکن شهر سی سخت حدود ۲۰۰۰ خانوار دچار آسیب جدی شدند که از این تعداد حدود ۱۰۰۰ منزل دچار تخریب کامل و نیاز به آواربرداری و نوسازی و مابقی نیاز به تعمیرات کلی دارند.
وقوع زلزله در زمستان و اقلیم سرد منطقه و نبود امکان سکونت در منازلی که حتی خسارات کمتری داشتند، به دلیل نبود امنیت جانی ناشی از وقوع پس لرزه‌های مکرر، باعث شده تا مردم شب‌ها و روزهای سرد را در بیرون از خانه و در چادرهای امدادی هلال احمر بسر ببرند. اگر چه زندگی در این چادرها بهتر از زندگی در هوای آزاد است، ولی چادر پناهگاه مطلوبی برای محافظت از سرمای شب‌ها و مواقع برف و باران این منطقه سردسیری نیست.
بازخوانی فعالیت بخش امدادی
دستگاه‌های امدادی و به ویژه سپاه فتح استان از همان ابتدای وقوع زلزله وارد صحنه شدند. این موضوع از ویژگی‌های مطلوب و گواه وجود احساس مسئولیت در مسئولین استان و شهرستان است.
نقطه ضعف مدیریت بحران زلزله سی سخت، آشفتگی اجرایی، سردرگمی اولیه و سپس نبود هماهنگی در مدیریت بحران و نبود فرماندهی واحد بود که متأسفانه تاکنون وبعد از ۲۷ روز از زمان وقوع زلزله هنوز نیز ادامه دارد که باعث مشکلات عدیده ای برای مردم زلزله زده شده است.
نبود فرماندهی واحد این میدان باعث هدر رفت امکانات، عدم مدیریت توزیع امکانات، تبعیض در برخورداری از اقلام امدادی و سوءاستفاده در مواردی شده است.
ضعف مدیریت عملیاتی باعث شد تا اولین آگاهی رسانی که پایه ذهنیت مردم کشور و مسئولین است، غیرواقعی و منعکس کننده واقعیت آثار و تبعات زلزله سی سخت و خسارات وارده به زندگی مردم زلزله زده نباشد. یعنی بدون آگاهی از عمق فاجعه و خسارات وارده و بدون توجه به مردمی که در سرما و در زیر بارش شدید برف و باران و قطعی برق و گاز شهری، شب را با استرس و اضطراب در خیابان‌ها به صبح رساندند، خسارات زلزله، جزئی اعلام شد.
رئیس سازمان بحران کشور قبل از ورود به شهر سی سخت و در کارگاه جاده سازی منطقه دشت بازار (۷ کیلومتری سی سخت) اولین مصاحبه رسانه‌ای خود را انجام و متأسفانه بدون شناخت و اشراف کامل، اولین خط خبری در رابطه با زلزله سی سخت، غیرواقعی و القاکننده مسیری بود که تا کنون مردم این سامان از آن رنج می‌برند.
عدم اجرای پروتکل‌های قانونی مصوب توسط هلال احمر در ۴۸ ساعت اول بحران و همچنین عدم تشخیص مناسب مسئولان تصمیم گیر بویژه شورای تأمین شهرستان و استان در حوزه اسکان موقت و اسکان ضروری موجبات گرفتاری بسیاری برای مردم شد.
گزارش اولیه مدیریت استان از میزان تقریبی خسارات به هیأت دولت که مبانی بودجه بندی بود، با واقعیت‌های میدانی همخوانی نداشته و متأسفانه بعد از چند روز و علیرغم آشکار شدن شدت خسارات و آلام مردم هیچ تلاشی برای ترمیم بودجه و ممانعت از سفیدسازی بحران صورت نگرفت.
حضور نیروهای جهادی (سپاه و بسیج و گروه‌های جهادی خودش مردمی) باعث کاهش آلام و امیدواری مردم شد، ولی یقیناً امکانات و توان این نیروها پاسخگوی حجم نیازهای مردم آسیب دیده نیست.
گفت و گوی رئیس سازمان مدیریت بحران کشور در برنامه ساعت ۱۸:۳۰ شبکه خبر و مصاحبه دبیرکل جمعیت هلال احمر و توهین به مردم زلزله زده، گفت و گوی وزیر کشور در برنامه نگاه یک شبکه اول سیما در ۲۴ اسفندماه در رابطه با زلزله سی سخت نه تنها مدیریت بحران نبود بلکه زمینه ساز خشمگین ساختن مردمی شد که در چند ثانیه حاصلِ دسترنج تمام زندگی خود را از بین رفته دیدند.
واکاوی روند بازسازی
سرعت برآورد و تعدد گروه‌های کارشناسی نوع و میزان خسارت‌های وارده به مردم خوب و امید بخش بود.
وقوع زلزله دیگری با بزرگی ۴.۵ ریشتر چند روز بعد از زلزله اصلی، باعث عمیق ترشدن آسیب‌های قبلی شد که در برآوردهای نخستین لحاظ نشد.
نوع تعریف بنیاد مسکن از تعیین میزان خسارت به منازل (تخریب و تعمیر) نه تنها صحیح نیست و باعث نگرانی مردم شده است بلکه میزان تسهیلات نیز براساس همین تعریف، تعیین و در نظر گرفته می‌شود که با واقعیت موجود بسیار فاصله دارد و همین موجب نگرانی مضاعف این مردم و معتمدین و نخبگان شهر شده است.
در حالی که بر اساس محاسبه صاحب نظران متخصص حوزه عمران و معماری، هزینه یک متر مربع احداث ساختمان مسکونی با سازه بتنی با لحاظ هزینه مقاوم سازی در سی سخت حدود ۶ تا ۷ میلیون تومان و با سازه بنایی بین ۴/۵ تا ۵ میلیون تومان تعیین و با توجه به بافت اجتماعی منطقه، مساحت منازل مسکونی حداقل بین ۱۰۰ تا ۱۲۰ مترمربع می‌باشد.
میزان تسهیلات برای منازل احداثی با لحاظ ارائه برخی مصالح ساختمانی حدود ۱۸۰ میلیون تومان، یعنی کمتر از ۱.۳ هزینه واقعی است. این میزان تسهیلات نه تنها با واقعیت بازار بلکه با توان مردم این منطقه محروم هم تناسب ندارد.
از سوی دیگر بنیاد مسکن منازل نوساز و دارای سازه بتنی را که تخریب شده ولی ستون و سقف آن‌ها فرو نریخته اند را تعمیری لحاظ و حداکثر مجموع تسهیلات این گونه منازل را ۴۵ میلیون تومان در نظر گرفته است در صورتی که ستون و سقف حدود ۳۵ درصد بنا محسوب می‌شوند. این شیوه عمل بنیادمسکن نه تنها با واقعیت همخوانی ندارد، با انصاف و عدالت نیز فاصله دارد و اصلاح آن ضروری است.
چند پیشنهاد
۱. کمک به وضعیت موجود زلزله زدگانِ بی سرپناه که در شرایط کنونی اسفناک و در مظلومیت کامل است.
۲. ورود جدی رسانه ملی و رسانه‌های مکتوب و غیرمکتوب کشور، انعکاس اخبار و مستند واقعیت‌های زندگی مردم مظلوم سی سخت و جبران کوتاهی‌ها در این خصوص و ترغیب دولت، خیرین و مجلس به حمایت از مردم زلزله زده این سامان که در تمام عرصه‌ها و میدان‌های انقلاب در خط مقدم نقش آفرینی بوده اند. (ضعف رسانه ملی در زلزله سی سخت بارز و آشکار است و معدود برنامه‌های تولیدی شخصی است).
۳. اصلاح تعریف تخریب و تعمیر در دستورالعمل‌های بنیاد مسکن و تخریبی دانستن سازه بتنی که فقط ستون و سقف آن باقی مانده است زیرا حدود ۷۰ درصد آن تخریب شده وحدود ۳۰ درصد آن باقی مانده است.
۴. مبنای بازسازی باید بر مقاوم سازی منازل مسکونی و ساختمان‌ها و تأسیسات اداری و عمومی باشد. فلذا تسهیلات اعطایی با این مبنا و واقعیت‌ها و لحاظ تورم و گرانی‌های سرسام آور باید افزایش پیدا کند.
۵. تحویل مصالح رایگان و استفاده از گروه‌های جهادی تخصصی دارای تخصص‌های ساختمان سازی و روان درمانی.
۶. ابجاد فرماندهی و مدیریت واحد و هماهنگ بحران.
۷. احصاء دقیق نوع و میزان خسارات و میزان نیازها و خدمات ارائه شده به هر یک از خانوارها (تهیه شناسنامه یا دفترچه مدیریت امداد و بازسازی خانوار که جزو اصول پروتکل هاست) برای مدیریت و توزیع و مصرف عادلانه و بدون هدر دادن کمک‌ها و حمایت‌ها به مردم بویژه در زمان بازسازی.
۸. استفاده اساسی از ظرفیت علمی نخبگان صاحب نظر و معتمدین سی سخت در تصمیم گیری ها و ارائه خدمات به مردم بویژه در بازسازی شهر و بویژه لحاظ فرهنگ و ارزش‌ها و هنجارها و مقتضیات اجتماعی در بازه زمانی امروز تا اتمام بازسازی شهر و سکونت مردم در منازل خود.
۹. تسریع به همراه دقت علمی در مراحل بازسازی و توجه به هویت شهر سی سخت با لحاظ کاربری‌های گردشگری پایدار.
* فعال رسانه‌ای
نظر شما