پاسخ وزارت میراث به باستان شناسان/عدم درخواست رسمی عراق از ایران

به گزارش خبرنگار مهر، در پی انتشار خبری با عنوان «هشدار جامعه باستان شناسی درباره وضعیت نامناسب حفاظت آثار تاریخی» روابط عمومی وزارت میراث فرهنگی پاسخ داد در این واکنش آمده است:

ضمن ارج نهادن به تعهد و دلسوزی جامعه باستان شناسی کشور و با توجه به محدودیت منابع و امکانات تخصصی، فنی و اعتباری از یک سو و فراوانی و پراکنش گسترده آثار، به ویژه محوطه‌های تاریخی در سطح کشور از سویی دیگر، برنامه ریزی های سالیانه حوزه‌های گوناگون ستاد، با استناد به اولویت‌ها و ضرورت‌های مختلف، شامل تعداد محدودی می‌شود که در نتیجه حفاظت از این ارزش‌ها در موارد معدودی با تأخیر انجام می‌شود؛ برای نمونه، نقش برجسته‌های ساسانی منطقه برم دلک شیراز طی سال‌های ۹۷ تا ۹۹ در دستور کار حوزه اداره کل حفظ و احیا بناها، بافت‌ها و محوطه‌های تاریخی به منظور مستندنگاری، حفاظت فیزیکی، فنس کشی و موارد دیگر بوده است که بخش اعظم آن انجام شده و تهیه طرح حفاظت جامع این نقش برجسته‌ها در محوریت با اثر مجاور آن، قصر ابونصر نیز در دستور کار قرار دارد. تعدادی از موارد مطرح شده در حوزه پایگاه‌های میراث فرهنگی است که همواره اقدامات حفاظت، مرمت، نگهداری و بهینه سازی آن در حال اجراست. از جمله نگارکندهای ایذه در پایگاه میراث فرهنگی ایذه، میراث جهانی شوش که بسیاری از تهدیدهای آسیب رسان پیرامون آن مدیریت و کنترل شده است.

در خصوص کاروانسرای خان خوزه و بیش از ۷۰ کاروانسرای موجود در استان فارس که متولی بیشتر آنها سازمان اوقاف و امور خیریه است با هماهنگی و همکاری‌های صورت گرفته با این سازمان و صندوق توسعه صنایع دستی و فرش دستباف و احیا بهره برداری از اماکن تاریخی و فرهنگی واگذاری آنها به بخش خصوصی در دستور کار قرار گرفته است که کاروانسراهای ایزدخواست، میان کتل و قوام آباد از آن جمله است.

در خبر یاد شده همچنین به خبر فروش قرآن نفیس به سرقت رفته از موزه پارس در حراجی‌های بین المللی اشاره شده است در این زمینه به آگاهی می‌رساند این قرآن در دهه ۸۰ در یک سرقت مسلحانه از موزه پارس به سرقت رفته و در همان زمان نیز اقدامات حقوقی و بین المللی از طریق اینترپل صورت گرفته است. در این خصوص همچنین با تشکیل کارگروهی از پژوهشگران متخصص در زیر مجموعه اداره اموال اداره کل موزه‌ها اقدامات پژوهشی ادامه دارد.

در پاسخ به مطلب فعالیت آزادانه قاچاقچیان آثار تاریخی در سکوت و بی اعتنایی بخش‌های مسئول وزارتخانه، علیرغم کمبود امکانات و با توجه به فراوانی و پراکنش گستردگی محوطه‌ها و سایت‌های تاریخی کشور یگان حفاظت از میراث فرهنگی کشور به جد در پیگیری قاچاق اشیا تاریخی، فروش فلزیاب‌ها، دستگیری قاچاقچیان با حضور به موقع، پیگیری تبلیغات در فضاهای مجازی و گزارش‌های مردمی و ایست‌های بازرسی اقدام کرده است. کشف و ضبط ۳۳۰ دستگاه فلزیاب از حفاران غیر مجاز و ۱۷۲۴۶ قلم شیء تاریخی در ۹ ماه سالجاری که از این تعداد ۱۲ هزار قلم اصل و مربوط به دوره‌های مختلف تاریخی است و اخبار مصاحبه‌های فرمانده‌های یگان حفاظت در مراکز استانی از دستگیری قاچاقچیان اشیا تاریخی از جمله فعالیت‌های صورت گرفته در مقابله این پدیده است.

طاق کسری یا ایوان مدائن به عنوان یک اثر بسیار مهم جهانی و تنها بنای قابل مشاهده از شهر باستانی تیسفون در عراق با حدود دو هزار سال قدمت و نمادی از تمدن ساسانیان در عراق فعلی همواره مورد توجه ایرانیان بوده است که در تفاهم نامه‌های مشترک ایران و عراق در سال‌های پیشین، همکاری‌های مشترکی از جمله تهیه پرونده ثبت جهانی این اثر گنجانده شده بود.

در پی تخریب بخشی از سقف این بنای تاریخی در سالجاری و علیرغم اعلام آمادگی ایران از سوی وزیر میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری برای مرمت و پژوهش این اثر تاریخی و درخواست اعتبار از سازمان برنامه و بودجه و پیگیری‌های متعدد درخواست رسمی مبنی بر حضور هیأت ایرانی از سوی وزارت فرهنگ کشور عراق واصل نشده است.

در پایان بار دیگر با ارج نهادن به دغدغه‌های جامعه باستان شناسی پیشنهاد می‌نماید این جامعه با ایجاد تشکل‌های تخصصی و فراهم آوردن بسترهای آموزشی- فرهنگی در مسیر معرفی، نگهداری و حفاظت از ارزش‌های تاریخی- فرهنگی بیش از پیش یاری رسان میراث فرهنگی کشور باشند.

بدیهی است همکاری تشکل‌های علمی می‌تواند به ایجاد سازوکار روزآمد بر پایه نتایج علمی و تدوین راه کارهای مناسب‌تر اجرایی در مسیر حفاظت از تمامی میراث تاریخی کشور منجر شود.