کنکور تنها اهرم برای تشویق بچه‌ها به درس خواندن شده است

به گزارش خبرنگار مهر، داستان کنکور داستان پر غصه‌ای است؛ حالا دو سال است که با مجازی شدن درس‌ها و فشار مضاعفی که بر دانش آموزان پایه دوازدهم می‌آید، با گرانی کتاب‌ها و منابع کمک درسی و عدم دسترسی آنها به کلاس‌های تقویتی که پیش از این حتی در خود مدارس هم تشکیل می‌شد، این دانش آموزان احساس این را دارند که مورد ظلمی واقع شده‌اند. در این میان حرف‌های گاه متناقض مسئولان هم مزید بر علت می‌شود. سال گذشته تعویق های پیاپی کنکور تمرکز زیادی از دانش آموزان گرفت و استرس‌هایی را وارد کرد و امسال هم با نزدیک شدن به تیرماه که گفته می‌شود زمان برگزاری کنکور است این ترس و دلهره در دانش آموزان هست که باز هم کرونا زمان برگزاری کنکور را تحت تاثیر قرار دهد. از سوی دیگر صحبت‌هایی که در ایام نوروز وزیر آموزش و پرورش مبنی بر حذف بخش‌هایی از کتاب‌های درسی که به سازمان سنجش اعلام شده و اعلام این حذفیات از سوی سازمان سنجش سوال‌هایی را در ذهن مخاطبان کنکور ایجاد کرد که چرا اینقدر دیر!

مجموع داوطلبان کنکور سراسری سال ۱۴۰۰ تعداد یک میلیون و ۳۶۶ هزار و ۳۶۹ نفر است. همه می‌دانند که خواندن برای کنکور را دانش آموزان از زمانی بسیار زودتر آغاز می‌کنند. در حالی که دورنمای کرونا و سال تحصیلی از ابتدای سال تحصیلی تقریباً مشخص بود حال سوال این است که آیا نمی‌شد زمانی زودتر این حذفیات اعلام شود؟

در این میان با نزدیک شدن به زمان برگزاری کنکور باز هم کسانی هستند که دوباره بحث تکراری حذف کنکور، پذیرش بر اساس سوابق تحصیلی و… را مطرح کنند. هرچند سازمان سنجش اعلام کرده است که امسال تغییری در سهم سوابق تحصیلی ایجاد نمی‌شود اما این داستان‌های تکراری کنار نمی‌رود.

هامون سبطی کارشناس مسائل آموزش و پرورش و دبیر کارگروه آموزش دیده بان عدالت و شفافیت در خصوص دانش آموزان پایه دوازدهم که امسال برای کنکور باید آماده شوند و سال تحصیلی پیش رو را تماماً در فضای مجازی گذرانده‌اند، گفت: یک موضوعی که باید درباره آن خیال همه را راحت کنیم این است که کنکور حذف شدنی نیست. واقعیت جاری این است که کنکور یک اهرم فشار برای آموزش و پرورش است تا بچه‌ها را سر درس‌ها و کلاس‌ها بنشاند و آنها را وادار به درس خواندن کند. در واقع کنکور علت نیست بلکه خودش معلول است.

وی ادامه داد: موضوع این است که کنکور یک دروازه برای ورود مردم از یک شهر به یک کاخ است (درست یا غلط ورود به دانشگاه در ذهن بسیاری همان کاخ است) در این کاخ اندازه یک صدم مردم شهر گنجایش و پذیرش دارد. حالا می‌توان دروازه را بزرگ کرد، کاخ را بزرگ‌تر کرد اما مادامی که این اتفاق نیفتاده است، کسانی که بر طبل حذف کنکور می‌کوبند به شناختی از تمام ابعاد ماجرا نرسیده‌اند. برای بزرگ‌تر کردن کاخ هم باید سرمایه‌ها به سمت مسیر علم و صنعت و تکنولوژی بیاید. مادامی که تعداد دانشگاه‌ها و صندلی‌ها همین است وضعیت کنکور ما هم به همین منوال است.‌ در زمان برگزاری کنکور در سال گذشته طی شش ماه ۲۵ اظهارنظر متفاوت و متناقض درباره زمان برگزاری کنکور مطرح شد، هر کسی این روزها از کنکور بگوید حرفش تیتر می‌شود. تیتری که میلیون‌ها ایرانی آن را می‌خوانند
 

کارشناس مسائل آموزش و پرورش افزود: در زمان برگزاری کنکور در سال گذشته طی شش ماه ۲۵ اظهارنظر متفاوت و متناقض درباره زمان برگزاری کنکور مطرح شد، هر کسی این روزها از کنکور بگوید حرفش تیتر می‌شود. تیتری که میلیون‌ها ایرانی آن را می‌خوانند. آن‌قدری که این روزها وزیر آموزش و پرورش درباره کنکور صحبت می‌کند، وزیر علوم صحبت نمی‌کند و این نشانه این است که برداشت دقیقی از کنکور در آموزش و پرورش وجود ندارد.

سبطی در ادامه گفت: دانش آموزان پایه دوازدهم تا امروز وقت گذاشته‌اند و مطالب را عمیقاً خوانده‌اند سوالات کنکور بسیار مفهومی و تحلیلی است و قابل مقایسه با امتحانات نهایی و سوالات آن نیست در واقع کسی که می‌خواهد برای کنکور موفق شود باید مطالب را عمیق بخواند. در صورتی که در امتحانات نهایی اگر به صورت حفظی هم مطالب خوانده شود مشکلی پیش نمی‌آید. حال در این شرایط وقتی یک مطلبی مطرح می‌شود که تازه بعد از عید اعلام می‌شود چه مطالبی برای کنکور حذف می‌شود، کاملاً غیرعلمی است چون ما با یک رقابت رو به رو هستیم و دانش‌آموز با خودش می‌گوید اگر الان مطلبی را حذف کنند من می‌توانستم وقت نگذارم و به جای آن مطلب که خواندم مطالب دیگر را عمیق‌تر بخوانم. به هر حال دو سال است که کرونا مزید بر علت شده تا یک ظلم سیستماتیک به دانش آموزان کشور شود.

آموزش مجازی فرصتی برای بسط عدالت و سلامت آموزشی

دبیر کارگروه آموزش دیده بان عدالت و شفافیت در ادامه در خصوص اینکه یک سال گذشته چه فراز و فرودهایی در آموزش مجازی طی شد، بیان کرد: در وهله اول اینکه در کرونا یک موقعیت استثنایی برای گسترش عدالت آموزشی و سلامت آموزشی پیش آمد. عدالت آموزشی از این جهت که تعداد بیشتری از دانش آموزان به معلمان با کیفیت و شیوه آموزش آنها دسترسی پیدا کردند و سلامت آموزشی نیز اینکه خوشبختانه آنچه به عنوان شبه علم حتی در صدا و سیما مطرح می‌شد جایی پیدا نکرد.

در کرونا یک موقعیت استثنایی برای گسترش عدالت آموزشی و سلامت آموزشی پیش آمد. عدالت آموزشی از این جهت که تعداد بیشتری از دانش آموزان به معلمان با کیفیت و شیوه آموزش آنها دسترسی پیدا کردند و سلامت آموزشی نیز اینکه خوشبختانه آنچه به عنوان شبه علم حتی در صدا و سیما مطرح می‌شد جایی پیدا نکرد

کارشناس مسائل آموزش و پرورش بیان کرد: برنامه‌های تلویزیونی که به تدریس دروس می‌پرداخت می‌توانست گل سرسبد بسته عدالت محور و سلامت محور باشد اما آن‌قدری که باید نه در میان دانش آموزان و نه در میان معلمان و کادر آموزشی ضریب نفوذ پیدا نکرد. دلیلش هم این است که آموزش و پرورش در این چند دهه در یک محیط بسته به کار خودش ادامه داد و از شفافیت پرهیز داشته است و بیشتر حکم‌های آن نیز حالت انشایی دارد برای همین بسیاری از معلمان وقتی کتاب درسی را فقط تدریس می‌کنند که در آموزش‌های تلویزیونی همین اتفاق افتاد تصنعی به نظر می‌رسد و حالت تعاملی هم از میان می‌رود.

وی ادامه داد: نویسندگان کتاب‌های درسی و روسای دفتر تالیف تجربه خاصی در زمینه آموزش به نسل امروز ندارند، وقتی در حد یک کتاب ۲۰۰ صفحه‌ای با مردم در ارتباط باشید و چشم در چشم دانش آموزان قرار نگیرید در واقع راه ارتباط را با این نسل نمی‌دانید. واقعیت این است که معلمان باسوادی در این برنامه‌ها حضور پیدا کردند اما شاید راه ارتباط با این نسل را نمی‌دانستند و کلاس‌ها شبیه روخوانی کتاب‌های درسی بود.

غفلت از ظرفیت رادیو برای آموزش غیرحضوری

سبطی در ادامه با اشاره به اینکه از ظرفیت رادیو در این فضا استفاده نشد، بیان کرد: خیلی از دانش آموزان در خانه به تلویزیون دسترسی ندارند چرا که تلویزیون یک وسیله عمومی در خانه است و می‌شد از رادیو که هم کم هزینه تر است و هم می‌توانست اختصاصی دانش‌آموز باشد استفاده کرد.

وی در ادامه بیان کرد: نکته مثبت دیگر آموزش‌های تلویزیونی این بود که از ورود افرادی که شومن های آموزشی هستند و مدت‌هاست شبه علم را در صدا و سیما به خورد افراد می‌دهند جلوگیری شد و آموزش و پرورش روی این موضوع حساسیت ویژه ای داشت.

در سال‌های اخیر نخبگان تحصیلی جذب رشته معلمی می‌شوند

وی همچنین در مورد آموزش‌های مجازی معلمان نیز بیان کرد: در این مورد برای کل کشور و کل این فضا حکم کلی نمی‌توان داد. خیلی از معلم‌ها بودند که مهارت‌هایشان را در همین شرایط افزایش دادند و با تک تک دانش آموزان در مسیر یادگیری پیش رفتند و خیلی از معلمان که عموماً در مدارس دولتی هستند در این مسیر موفق نبودند. واقعیت این است که دانش آموزان موفق و مستعد که از فیلتر آزمون سراسری می‌گذرند تمایلی به رشته دبیری برای ادامه تحصیل در دانشگاه ندارند. برخلاف آنچه در سال‌های دهه اول انقلاب وجود داشت. البته چند سالی است این رویه رو به بهبود است و با توجه به اینکه دانشگاه فرهنگیان دانشجویان را بورسیه می‌کند و استخدام آنها حتمی است تعداد بچه‌های نخبه بیشتری جذب معلمی می‌شوند و شاید در آینده با درصد بالایی معلم رو به رو باشیم که سابقه تحصیلی درخشانی هم دارند.

سبطی در ادامه اظهار کرد: موضوع دیگر این است که شبکه شاد یک نورسیده در فضای آموزشی بود که ایرادهای بسیاری هم داشت و شاید ارتباط واقعی معلم و دانش‌آموز در این سال کرونایی بیشتر در واتس‌آپ و تلگرام بود و در شاد معلمان مطالبی را بارگذاری می‌کردند تا سیستم اداری را راضی کنند.

وی در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به تلاشی که دیده بان شفافیت و عدالت برای بالا بردن سن پذیرش دانشجویان در دانشگاه فرهنگیان در یک سال گذشته کرد و آن را به سن ۲۴ سال برگرداند، گفت: این تلاش باعث شد که بتوانیم نخبگان بیشتری را وارد رشته زیبای دبیری کنیم. موضوع دیگری که این روزها مطرح است این است که خیلی‌ها در آموزش و پرورش تلاش می‌کنند سهم پذیرش سوابق تحصیلی در کنکور ۶۰ درصد شود و ایرادهای اساسی به آن وارد است. در واقع چون تنها اهرم قهریه سر کلاس نشستن برای آموزش و پرورش همان کنکور است این سیستم سهم بیشتری می‌خواهد در حالی که رسالت اصلی آموزش و پرورش این است که ذهن‌های جویای اخلاق و دانش را پرورش دهد اما کتاب‌هایی که سال به سال لاغرتر می‌شوند گواهی می‌دهند که این سیستم دست به حذف مباحث مربوط به علم و خردش قوی‌تر است.

سبطی در پاسخ به این پرسش که در حال حاضر هم خیلی‌ها به حجم کتاب‌های درسی انتقاد دارند و آن را زیاد می‌دانند، گفت: بله من به عنوان یک کشاورز اگر به یک مغازه مکانیکی بروم ممکن است احساس کنم وسایل اضافی در آنجاست در این زمینه باید کسانی که سابقه تخصصی در این حوزه دارند نظر بدهند.