خبرگزاری مهر، گروه بین‌الملل - زهرا میرظفرجویان: سال ۱۴۰۰ را می‌توان سالی ویژه برای آسیا دانست. سالی که در روزهای آغازین آن دو قدرت غرب و شرق آسیا سندی ۲۵ ساله را برای تقویت همکاری‌های دو جانبه در زمینه‌های مختلف امضا کردند. ایران قدرت اول غرب آسیا در زمینه‌های متعددی همچون حکومت مستقل، منابع طبیعی، ثبات، امنیت و عمق استراتژیک و چین قدرت اول شرق آسیا و اقتصاد دوم جهان سندی را برای گسترش همکاری‌ها امضا کرده‌اند که این سند با واکنش رسانه‌های آمریکایی و صهیونیستی و آغاز اعتبار زدایی از آن مواجه شد.
چین که پیش از این با پروژه «یک جاده یک کمربند» در صدد بود تا با احیای جاده ابریشم حضور اقتصادی خود در جهان را گسترش بدهد اکنون با امضای این سند فرصت‌های جدیدی را پیش روی خود می بیند.
کشوری که پیشتر گفته شده بود تا سال ۲۰۲۵ تبدیل به بزرگترین اقتصاد جهان می‌شود و اخیراً نیز اعلام شده که این اتفاق زودتر از زمان پیش بینی شده به وقوع می‌پیوندد، برای رسیدن به این هدف دست همکاری به سوی ایران دراز کرده است.
موقعیت ژئوپلیتیک ایران در منطقه غرب آسیا موجب شده تا کشورهای زیادی به دنبال همکاری با آن باشند و در این راه کشورهای غربی به غلط سال هاست که درصدد هستند به جای همکاری، از طریق فریبکاری برای خود جایی را در ایران پیدا کنند.
در این راستا، خبرنگار مهر گفتگویی با «چانگ هوآ» سفیر چین در ایران انجام داده است که مشروح آن در ادامه می‌آید.
*لطفا مختصری در رابطه با تاریخچه روابط دوستانه ایران و چین در ۵۰ سالگی آن توضیح دهید. رسیدن به این توافق برای امضای سند همکاری ۲۵ ساله ایران و چین که اخیراً در تهران به انجام رسید، چه مدت زمان برد؟ و این سند همکاری چه تأثیری بر روابط ایران و چین در آینده خواهد گذاشت؟
تقریباً دو سال از ورود من به ایران و آغاز مسئولیتم در این کشور می‌گذرد. در این مدت قدمت تاریخی ایران، فرهنگ عمیق و مردم مهمان نواز این کشور مرا تحت تأثیر قرار داده است. در طول تاریخ، مبادلات مستمری بین چین و ایران صورت گرفته است که قدمت آن به قرن ۲ پیش از میلاد مسیح برمی گردد زمانی که جاده ابریشم باستانی راه ارتباطی چین به امپراتوری روم از طریق ایران بود. ۶۰۰ سال پیش، ناو دریانورد چینی «ژنگ هی» هفت سفر به غرب انجام داد و بارها به ایران سفر کرد. از زمان برقراری روابط دیپلماتیک بین چین و ایران در آگوست ۱۹۷۱، اعتماد متقابل سیاسی بین دو کشور به طور مداوم در حال تعمیق بوده و همکاری‌های عملی این دو کشور نتایج مثمر ثمری را به همراه داشته است.
در سال ۲۰۱۶، «شیء جینپینگ» رئیس جمهور چین سفری موفقیت آمیز به ایران داشت که طی آن چین و ایران از ایجاد یک مشارکت راهبردی جامع خبر دادند. از آن تاریخ به بعد، تبادلات و همکاری‌های دو کشور در زمینه‌های مختلف به طور فزاینده ای افزایش یافته است. تاریخ نشان می‌دهد که روابط چین و ایران در برابر تغییرات در شرایط بین المللی نیز ثبات داشته و دو کشور همیشه در تقویت حاکمیت ملی و عزت ملی و حفاظت از مسیر توسعه خود از یکدیگر حمایت می‌کنند. پس از شیوع ویروس کرونا، دو ملت چین و ایران با هم همکاری کرده و به یکدیگر برای مقابله با این ویروس کمک کردند و نمونه‌ای از همکاری بین المللی ضد اپیدمی را به نمایش گذاشتند. «وانگ ئی» وزیر امور خارجه چین بارها در سفر اخیر خود به ایران تأکید کرد که هر چقدر اوضاع جهان تغییر کند، تمایل چین برای توسعه روابط با ایران تغییر نخواهد کرد.
از آنجا که امسال پنجاهمین سالگرد برقراری روابط دیپلماتیک بین چین و ایران است، دوستی چین و ایران مطمئناً از مسیری که رهبران دو کشور تعریف کرده اند پیروی کرده و فصل هیجان انگیز جدیدی را آغاز خواهد کرد.
من به عنوان سفیر چین در ایران، مسئولیت اجرای اجماع مهم رهبران دو کشور و توسعه سالم و پایدار مشارکت استراتژیک جامع این دو کشور را بر عهده دارم.
* اهمیت توافق نامه مشارکت استراتژیک جامع را چگونه ارزیابی می‌کنید؟ در حالی که برخی می‌گویند این سند شامل همکاری در زمینه حمل و نقل ریلی و جاده‌ای، ساخت پالایشگاه، پتروشیمی، تولید خودرو، توسعه پروژه‌های نفت و گاز، حفاظت از محیط زیست و ارتقا شرکت‌های دانش بنیان است، برخی نیز معتقدند که این سند، تعیین کننده نقشه راه این همکاری‌ها خواهد بود. نظر شما در این مورد چیست؟
سفر «محمد جواد ظریف» وزیر امور خارجه ایران در اکتبر سال گذشته به چین و سفر موفقیت آمیز «وانگ ئی» وزیر امور خارجه چین به ایران نشان می‌دهد که هر دو طرف اهمیت زیادی برای مشارکت استراتژیک جامع دو کشور قائل هستند و اراده سیاسی برای ارتقا همکاری‌های دو کشور دارند.
وزیر امور خارجه چین در سفر خود به تهران با «حسن روحانی» رئیس جمهور و «علی لاریجانی» مشاور رهبر ایران دیدار کرد. وی گفتگوهای دوستانه‌ای را نیز با ظریف انجام داد. طرفین در این دیدارها در مورد همکاری‌های دو جانبه در زمینه‌های مختلف و همچنین موضوعات بین المللی و منطقه‌ای، تبادل نظر گسترده‌ای داشتند که منجر به دستاوردهای مثبت شد.
هنگامی که رئیس جمهور چین شیء جینپینگ در ژانویه ۲۰۱۶ به ایران سفر کرد، هر دو کشور در بیانیه‌ای مشترک در مورد ایجاد یک مشارکت استراتژیک جامع به این نکته اشاره کردند که طرفین توافق کرده اند که با توجه به تمایل دو کشور برای توسعه فعال روابط دو جانبه و همچنین مکمل اقتصادی و همکاری فعلی در زمینه انرژی، زیرساخت، صنعت، فناوری و غیره، در زمینه دستیابی به توافق نامه همکاری جامع ۲۵ ساله اقدامات لازم را انجام دهند.
دو طرف اخیراً درباره محتوای برنامه جامع به توافق رسیدند. در ۲۷ مارس، وزرای خارجه دو کشور طرح همکاری همه جانبه را امضا کردند. این طرح بر بهره گیری از پتانسیل‌های همکاری اقتصادی و فرهنگی و ترسیم دوره همکاری‌های طولانی مدت متمرکز است. این طرح هیچ قرارداد یا اهداف کمیتی را شامل نمی‌شود اما یک چارچوب کلی برای همکاری‌های چین و ایران را فراهم می‌کند. ما معتقدیم که برنامه همکاری جامع دو کشور نه تنها به نفع ملت‌های چین و ایران است بلکه به صلح منطقه‌ای و جهانی نیز کمک خواهد کرد.
* چرا کشورهای غربی از توافق بین این دو کشور ابراز نگرانی می‌کنند؟ به نظر شما به لحاظ زمانی، امضای توافق نامه، چه پیامی را به غرب ارسال می‌کند؟
در سالهای اخیر، ایالات متحده از برجام خارج شد و مجدداً تحریم‌هایی را علیه ایران اعمال کرد که این امر مشکلات و موانعی را برای همکاری عملی چین و ایران به وجود آورد. چین همیشه مصمم است که با اقداماتی مشخص، همکاری مشروع خود را با ایران در زمینه‌های تجاری، انرژی و سایر زمینه‌ها حفظ کند و به طور فعال از جامعه جهانی می‌خواهد تا از منافع اقتصادی قانونی ایران محافظت کنند.
ما معتقدیم که تحریم‌های یک جانبه و رویکرد قلدرمابانه مورد پسند مردم نیست و قطعاً شکست می‌خورد. چین و ایران در منابع و مزایای همکاری، بسیار مکمل یکدیگر هستند. ما باید یک چشم انداز بلند مدت داشته باشیم، بر مشکلات غلبه کرده و مفهوم همکاری برد-برد را حفظ کنیم. می‌بایست همسویی استراتژی‌های توسعه را تقویت کنیم و به تعمیق همکاری سودمند متقابل در زمینه‌های مختلف ادامه داده و به رفاه مشترکی برسیم.
* آیا در این توافق نامه موضوعات مردمی و فرهنگی، به ویژه ارتقا همکاری رسانه‌ای بین ایران و چین وجود دارد؟
این طرح یک چارچوب کلی برای همکاری‌های آینده بین چین و ایران را فراهم می‌کند که مطمئناً شامل موضوعات مرتبط با مردم و فرهنگ نیز می‌شود که تبادل رسانه‌ها و همکاری در این زمینه ها نیز بخشی مهم در آن است. شیء جینپینگ رئیس جمهور چین، یک بار متذکر شد که توسعه دو کشور به درک متقابل مردمان آنها بستگی دارد. ما چینی‌ها این باور را داریم که ارزش دوستی‌ها در ارتباطات دلی نهفته است. همانطور که ضرب المثل ایرانی «دل به دل راه دارد» نیز در این رابطه وجود دارد.
روابط دوستانه چین و ایران از قدمتی طولانی برخوردار است. در سالهای اخیر، تبادلات مردمی و فرهنگی بین دو کشور مکرر انجام می‌شود. دو طرف تعاملات فرهنگی، علمی، هنری و رسانه‌ای را تعمیق بخشیده و همکاری بین انجمن‌های دوستی، رسانه‌ها و دانشگاه‌ها را تقویت کرده اند. افراد زیادی از چین و ایران برای گردشگری، تجارت و آموزش به هر دو کشور سفر می‌کنند. در سال ۲۰۱۹، دولت ایران معافیت ویزای یک جانبه را برای شهروندان چینی اعمال کرد که این امر موجب تسهیل سفر شهروندان چینی به ایران شد.
چندی پیش نیز، تفاهم نامه‌ای برای ترجمه متقابل و چاپ آثار کلاسیک چینی و ایرانی به امضای دو کشور رسید. هر دو طرف به طور مشترک در مدت ۵ سال ۵۰ اثر کلاسیک از دو کشور را ترجمه و منتشر می‌کنند تا محصولات معنوی و فرهنگی ارزشمندتری را برای خوانندگان و مردم دو ملت ارائه دهند. دو کشور به تقویت ارتباطات مردمی و فرهنگی ادامه خواهند داد تا دوستی چین و ایران از نسلی به نسل دیگر منتقل شود.
*آیا این طرح بخشی از ابتکار کمربند و جاده یا مکمل آن است؟
طرح کمربند و جاده یک ابتکار باز و فراگیر برای همکاری است که از اصل مشاوره گسترده، مشارکت و منافع مشترک پیروی می‌کند و بر هماهنگی سیاست‌ها، اتصال زیرساخت‌ها، تجارت بدون مانع، یکپارچگی مالی و نزدیکتر شدن روابط مردم تمرکز دارد.
ایران از زمان‌های بسیار قدیم یکی از قطب‌های مهم حمل و نقل و توزیع جاده ابریشم بوده و امروز نیز به عنوان یک شریک اصلی همکاری در ساخت ابتکار کمربند و جاده باقی مانده است. در سال ۲۰۱۶، دو دولت تفاهم نامه همکاری مشترک در زمینه ارتقا ابتکار کمربند و جاده را امضا کردند.
چین برای سالهای متوالی بزرگترین شریک تجاری ایران بوده است. همکاری چین و ایران در چارچوب ابتکار کمربند و جاده، مشاوره صریح و منافع متقابل را نشان داده و ارتباط و تفاهم بین دو ملت را افزایش می‌دهد و همچنین باعث افزایش اعتماد و پشتیبانی متقابل بین دو کشور می‌شود.
* دیدگاه چین در مورد مسئله غرب آسیا به ویژه مسئله هسته‌ای ایران چیست؟ چگونه چین نقش منحصر به فرد خود را در این زمینه بازی می‌کند؟
وانگ ئی وزیر امور خارجه چین، در سفر اخیر خود به شش کشور منطقه از جمله ایران، یک طرح ۵ ماده‌ای را برای دستیابی به امنیت و ثبات در خاورمیانه پیشنهاد کرد:
اول، حمایت از احترام متقابل. خاورمیانه، سرزمین تمدنهای منحصر به فردی است که سیستم‌های اجتماعی و سیاسی خاص خود را پرورش داده است. باید به خصوصیات، الگوها و روش‌های خاورمیانه احترام گذاشت. مهم است که به جای دیدن منطقه از دریچه رقابت جغرافیایی، ذهنیت سنتی تغییر یابد و کشورهای خاورمیانه را به عنوان شرکایی برای همکاری، توسعه و صلح در نظر بگیریم.
حمایت از کشورهای خاورمیانه در کشف مسیرهای توسعه خود و همچنین حمایت از کشورهای منطقه و مردم آنها در ایفای نقش اصلی در پیگیری حل و فصل سیاسی موضوعات داغ منطقه‌ای مانند سوریه، یمن و لیبی مهم است. ترویج گفتگو و مبادلات بین تمدن‌ها برای دستیابی به همزیستی مسالمت آمیز همه اقوام در خاورمیانه مهم است. چین برای این منظور به نقش سازنده خود ادامه خواهد داد.
دوم، رعایت عدالت. هیچ چیز بیش از یک راه حل درست برای مسئله فلسطین و اجرای جدی آن، عدالت و انصاف را در خاورمیانه نشان نمی‌دهد. ما از میانجیگری فعال جامعه جهانی برای دستیابی به این هدف و برگزاری جلسه معتبر بین المللی در این زمینه در شرایطی که شرایط مهیا باشد حمایت می‌کنیم. چین در ریاست دوره‌ای خود در شورای امنیت سازمان ملل در ماه مه سال جاری، شورای امنیت را تشویق می‌کند تا در مورد مسئله فلسطین برای تائید مجدد راه حل دو کشور کاملاً تعمق کند. چین از حضور نمایندگان فلسطین و اسرائیل برای مذاکرات مستقیم با چین استقبال می‌کند.
سوم، دستیابی به منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای. بر اساس محاسن موجود در تکامل مسئله هسته‌ای ایران، طرفین مربوطه باید با اقدامات مشخص در همان جهت حرکت کرده و نقشه راه و بازه زمانی را برای ایالات متحده و ایران بحث و تدوین کنند تا موافقت با برجام را از سر بگیرند.
وظیفه اصلی این است که ایالات متحده اقدامات اساسی برای لغو تحریم‌های یک جانبه خود علیه ایران و همچنین تعمیم آن به طرف‌های ثالث را انجام دهد و ایران نیز بایستی در تلاش برای دستیابی هر چه زودتر به توافق، تعهدات هسته‌ای متقابل خود را از سر بگیرد.
در عین حال، جامعه بین المللی باید از تلاش‌های کشورهای منطقه در ایجاد خاورمیانه عاری از سلاح هسته‌ای و سایر سلاح‌های کشتار جمعی پشتیبانی کند.
چهارم، تقویت مشترک امنیت جمعی. برای ارتقای امنیت و ثبات در خاورمیانه، نگرانی‌های قانونی همه طرف‌ها باید برآورده شود. تشویق گفتگو و مذاکره برابر، درک متقابل و سازگاری و بهبود روابط بین کشورهای حاشیه خلیج فارس مهم است. مبارزه قاطعانه با تروریسم و پیشرفت در ریشه کن کردن این موضوع نیز ضروری است.
در این راستا، کشور چین پیشنهاد می‌کند که یک کنفرانس گفتگوی چند جانبه برای امنیت منطقه‌ای در منطقه خلیج فارس برای بررسی ایجاد مکانیسم اعتماد خاورمیانه با موضوعاتی مانند اطمینان از ایمنی تأسیسات نفتی و خطوط حمل و نقل و ایجاد گام به گام چارچوب برای امنیت جمعی، جامع، مشارکتی و پایدار برگزار شود.
پنجم، تسریع در همکاری‌های توسعه‌ای. پایداری صلح و امنیت در خاورمیانه مستلزم توسعه، همکاری و یکپارچگی است. لازم است برای شکست ویروس کرونا و دستیابی به بهبود اقتصادی و اجتماعی در اسرع وقت گرد هم آییم.
کمک به کشورهای جنگ زده برای بازسازی، حمایت از تنوع بیشتر در رشد اقتصادی کشورهای تولید کننده نفت و کمک به سایر کشورهای خاورمیانه در دستیابی به توسعه و احیای مجدد، با توجه به منابع کشورهای مختلف منطقه از اهمیت برخوردار است. چین برای افزایش اشتراک تجارب حکمرانی با کشورهای خاورمیانه به برگزاری مجمع اصلاح و توسعه چین و عرب و مجمع امنیتی خاورمیانه ادامه خواهد داد. چین آماده است تا در ابتکار عمل پنج ماده‌ای با همه طرف‌ها در ارتباط نزدیک باشد و از نزدیک برای ارتقای صلح، امنیت و توسعه در خاورمیانه همکاری کند.
نظر شما