خبرگزاری مهر، گروه استانها: موضوع خشکسالی سیستان و بلوچستان و پرداختن به معضلات ناشی از آن سال هاست که در رسانه‌ها مطرح می‌شود و متأسفانه مسئله تازه و جدیدی نیست اما نگرانی اصلی اینجاست که تاکنون هیچ اقدام مطالعاتی و عملیاتی دقیقی برای بررسی این مهم در این منطقه استراتژیک کشور انجام نشده است.
خشک شدن دریاچه هامون سالهاست که به یک معضل مهم زیست محیطی برای منطقه و شاید دنیا تبدیل شده و متأسفانه این روزها شرایط زندگی در استان سیستان و بلوچستان به دلیل تبعات ناشی از این خشکسالی بسیار سخت‌تر از گذشته شده و مردمان این منطقه با معضلاتی همچون آلودگی هوا، بیماری‌های قلبی و ریوی، بیکاری، مهاجرت و حاشیه نشینی روبه رو هستند.
همچنین طبق آخرین آمار متأسفانه در حال حاضر حدود ۸۱ درصد مردم روستایی منطقه بلوچستان به صورت سقایی آبرسانی می‌شوند و هر روز با سهمیه ۱۵ لیتری آب روزگار سپری می‌کنند و مردم آب را به صورت غیربهداشتی در آب انبارهای منازل خود ذخیره می‌کنند و همچنان شهرهای جنوبی سیستان و بلوچستان به شبکه آب و فاضلاب شهری متصل نیستند.
طبق اعلام وزارت نیرو میزان بارندگی سیستان و بلوچستان نسبت به متوسط بلندمدت (۵۲ سال)، ۹۱ درصد کاهش داشته است
علاوه بر همه این مسائل کاهش میزان بارش‌ها و همچنین قطع شدن آب ورودی رودخانه هیرمند از سمت کشور افغانستان مشکل بی آب مردم سیستان و بلوچستان را تشدید کرده است. طبق اعلام وزارت نیرو میزان بارندگی استان سیستان و بلوچستان نسبت به متوسط بلندمدت (۵۲ سال)، ۹۱ درصد کاهش داشته است.
گفتنی است، خبرگزاری مهر پیش از این در گزارش‌های متعددی به این موضوع اشاره و حتی راهکارهای عملیاتی در خصوص مواجه با بحران کم آبی در استان سیستان و بلوچستان ارائه کرده بود که یکی از آنها موضوع انتقال آب از دریای عمان بود از همین رو بهره‌برداری از خط اول و عملیات اجرایی خطوط دوم و سوم طرح انتقال آب خلیج فارس به فلات مرکزی ایران و همچنین عملیات اجرایی انتقال آب دریای عمان به سیستان و بلوچستان به صورت همزمان در تاریخ ۲۴ اسفند ماه سال ۹۹ با دستور رئیس جمهور آغاز شد.
اما از همان روز افتتاح هم مشخص بود که موضوع انتقال آب از دریای عمان به سیستان و بلوچستان به اندازه طرح انتقال آب خلیج فارس به استان‌های شرقی و فلات مرکزی ایران حائز اهمیت نیست زیرا در این مراسم حتی استاندار سیستان و بلوچستان هم شرکت نکرده بود تا اینکه معین الدین سعیدی نماینده مردم چابهار، دشتیاری، کنارک، قصرقند و نیکشهر در مجلس شورای اسلامی در نشست خبری خود در ابتدای سال ۱۴۰۰ اعلام کرد تاکنون منابعی برای انتقال آب از دریای عمان تعریف نشده است.
برای انتقال آب از دریای عمان منابع مالی تعریف نشده است
معین‌الدین سعیدی، نماینده مردم چابهار، دشتیاری، کنارک، قصرقند و نیکشهر در نشست خبری خود در تاریخ ۱۱ فروردین اظهار داشت: در مورد انتقال آب از چابهار به خراسان رضوی، وزارت صنعت به این جمع‌بندی رسید که از کرمان آب را به آنجا ببرند اما با پیگیری‌های مجمع نمایندگان سیستان و بلوچستان، بحث خط انتقال آب از عمان به سیستان هم اجرایی خواهد شد و کلنگ هم خورده است اما چون منابعش تعریف نشده است، نمی‌توانم بگویم که به زودی اجرایی خواهد شد.
تشنگی مردم سیستان و بلوچستان با وعده‌های بیهوده رفع نمی‌شود
از همین رو فرهاد شهرکی، کارشناس حوزه انرژی و آب در گفت و گو با خبرنگار مهر، اظهار داشت: قطعاً تشنگی مردم سیستان و بلوچستان با وعده‌های توخالی رفع نمی‌شود و برای حل مشکل خشکسالی و کم آبی این خطه استراتژیک کشور نیازمند راهکارهای علمی و صد البته عملیاتی هستیم.
وی با اشاره به اینکه کمبود آب و خشکسالی طی سال‌های اخیر گریبان بسیاری از استان‌های کشور را گرفته است، افزود: از همین رو به منظور مواجهه با بحران کم آبی در ایران تاکنون تکنیک‌های مختلف برای حل این بحران در کشور به کار گرفته شده که از جمله می‌توان به موضوعاتی مانند انتقال آب، سدسازی، استفاده از آب شیرین کن‌ها و حفر چاه ژرف اشاره کرد.
این استاد دانشگاه ادامه داد: اما این راه حل‌ها تاکنون نتوانسته بحران آب و خشکی رودها و دریاچه‌های کشور را برطرف کند از همین رو باید هرچه سریع‌تر به دنبال راهکارهای عملیاتی کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت بود تا شاید بخشی از این مشکلات را برطرف کرد.
باید یک طرح جامع تأمین آب شرب در استان سیستان و بلوچستان با تکیه بر منابع داخلی تهیه شود
وی با تاکید بر اینکه برای تأمین آب مردم سیستان و بلوچستان باید به دنبال راهکارهای جدید بود و در قدم اول باید یک طرح جامع تأمین آب شرب در استان با تکیه بر منابع داخلی تهیه شود، ادامه داد: طبق آخرین برآوردها کل استان سیستان و بلوچستان به ۴۰۰ تا ۵۰۰ میلیون متر مکعب آب شرب نیاز دارد.
شهرکی تصریح کرد: با توجه به اینکه طرح انتقال آب از دریای عمان به زاهدان و زابل همزمان با خط دوم انتقال آب از خلیج فارس به اصفهان با حضور ویدئو کنفرانس رئیس جمهور آغاز شد اما طبق اعلام نمایندگان مجلس ظاهراً تاکنون منابع مالی برای آن تعریف نشده است.
وی گفت: شورای عالی آب در سندی مصوب کرده ۱۷ استان کشور از آب دریا استفاده کنند، استان‌هایی خشک و بی‌آب که سالهاست کارشناسان نسبت به درخط قرمز قرار گرفتن منابع‌شان هشدار می‌دهند. استان‌هایی همچون بوشهر، فارس، هرمزگان، سیستان و بلوچستان، یزد، کرمان و خراسان از منابع آب دریای خلیج فارس و عمان بهره‌مند هستند.
این عضو هیئت علمی دانشگاه سیستان و بلوچستان بیان کرد: انتقال آب از دریاهای آزاد راه‌حلی منطقی و علمی برای تأمین منابع آبی کشورهای در خطر است و داده‌های سازمان ملل هم می‌گوید باآنکه خلیج فارس محدود است اما کشورهای حوزه خلیج فارس روزانه ۴۰ میلیون مترمکعب از آب این دریا را شیرین و برای شرب و صنعت و حتی کشاورزی آن‌هم نه کشاورزی اقتصادی بلکه کشاورزی استراتژیک و کاشت محصولاتی همچون گندم استفاده می‌کنند.
کاهش ۹۶ درصدی بارش‌ها در سیستان و بلوچستان / لزوم نهادینه شدن مصرف صحیح آب
علیرضا قاسمی، مدیرعامل آب و فاضلاب سیستان وبلوچستان در گفت و گو با خبرنگار مهر، اظهار داشت: در سالی که گذشت سیستان و بلوچستان رتبه اول کم‌بارش ترین استان کشور را به خود اختصاص داد و با کاهش ۹۶ درصدی بارندگی، زنگ تنش آبی بیش از گذشته به صدا در آمد و برای استانی که تأمین آب شرب ۱۸ شهر آن وابسته به بارش‌های سالیانه است شرایط بحرانی را رقم زده است.
وی ادامه داد: از سوی دیگر عجین شدن زندگی مردم با ویروس منحوس کرونا که خود به تنهایی باعث افزایش ۲۳ درصدی مصرف آب مشترکین نسبت به دوران مشابه گذشته شده است نیز مزید بر علت شده تا تابستان‌های سختی را پیش رو داشته باشیم.
مدیرعامل آب و فاضلاب سیستان وبلوچستان گفت: مردم باید هر چه بیشتر در حفظ و صیانت از آب کوشش کنند و باید به این باور برسیم که روش مصرف را بهینه کنیم و الگوی صرفه جویی در مصرف آب را به بهترین شکل انجام دهیم چرا که صرفه جویی هنر درست مصرف کردن است.
وی تصریح کرد: این روزها با توجه شروع فصل گرما و استفاده از کولرهای آبی به شهروندان توصیه می‌شود برای پیشگیری از هدررفت آب حتماً با تنظیم شناور و نصب سایه بان بر روی کولرهای آبی مصرف آب را کنترل کنند و از سالم بودن کولر برای حفظ منابع انرژی اطمینان حاصل کنند.
در مجموع با توجه به جغرافیا و شرایط آب‌وهوایی سیستان و بلوچستان و سابقه خشکسالی‌ها و همچنین کمبود منابع آب موجود، عدم مدیریت و برنامه‌ریزی صحیح در استفاده از آب می‌تواند خسارت‌های جبران ناپذیری را برای منطقه استراتژیک کشور در پی داشته باشد که نیازمند توجه و برنامه ریزی مسئولان مربوطه در این زمینه است.
البته با توجه به این شرایط به طور قطع تأمین منابع آب پایدار برای شرب مردم استان سیستان و بلوچستان از طریق راه‌های جایگزین از جمله حفر چاه‌های ژرف و یا انتقال آب از دریای عمان از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است که امیدواریم آن هم مدنظر مسئولان مربوطه باشد.
نظر شما