بارش‌های اردیبهشت مرهم خشکسالی اصفهان است/ علت توفان‌های فروردین

نوید حاجی‌بابایی در گفت‌وگو با خبرنگار مهر درباره علت کاهش بارش‌ها در سال زراعی ۱۳۹۹- ۱۴۰۰ اظهار داشت: کم بارشی علت‌های مختلفی دارد و پدیده نادری نیست. یکی از علل آن پدیده لانینا "La Niña" است و در دوره‌هایی که لانینا بر جو حاکم می‌شود برپایه آمارهای موجود کشور و به تبع آن استان اصفهان با کاهش فعالیت سامانه‌های جوی روبه رو می‌شود.

وی ادامه داد: لانینا امسال بر کشور و استان حاکم است و سازمان هواشناسی از ابتدای پاییز گذشته اعلام کرد که سال زراعی جاری بارش خوبی نخواهیم داشت.

کم بارشی و توفان‌های گردوخاک متأثر از الگوی جوی لانینا

معاون توسعه و پیش‌بینی سازمان هواشناسی استان اصفهان با بیان اینکه سامانه‌های جوی در چنین شرایطی رطوبت کافی نیز ندارند، خاطرنشان کرد: نمونه بارز آن فروردین امسال رخ داده است. شدت ناپایداری‌ها هرسال از اسفند تا فروردین که فصل گذر و جابه جایی است، افزایش می‌یابد از این رو وقوع ناپایداری‌های شدید در این مدت غیر طبیعی نیست اما بر اثر کمبود رطوبت متأثر از پدیده لانینا، سامانه‌های جوی فروردین بارش نداشتند و انرژی این امواج به صورت وزش شدید باد و توفان تخلیه شد.

حاجی بابایی با بیان اینکه این شرایط در مناطق خشک و نیمه خشک وجود دارد و در سال‌های خشکسالی سیستم‌های جوی وزش باد به همراه دارند، ابراز داشت: این وضعیت در مناطقی از جمله نیمه شرقی استان که اقلیم خشک‌تری دارد با گرد و خاک‌های بیشتری همراه است و به دلیل اینکه قدرت سیستم‌های جوی بهار زیاد است سرعت بادهایی که به طور عمده از سمت جنوب غرب می‌وزند شدید بوده و شدت آن‌ها گاهی بین ۸۰ تا ۱۰۰ کیلومتر بر ساعت می‌رسد.

وی با بیان اینکه وقوع توفان‌ها در بهار امسال غیر طبیعی و بحرانی نیست، تاکید کرد: سال‌های قبل مانند بهار ۹۸ و ۹۹ سیستم‌های جوی رطوبت داشتند اما سال جاری چنین نبود، پیش‌تر اعلام کرده بودیم که فروردین ۱۴۰۰ وزش بادهای شدید و بارش‌های کمتر از نرمال را خواهیم داشت.

معاون توسعه و پیش‌بینی سازمان هواشناسی استان اصفهان خاطرنشان کرد: این وضعیت کم بارشی در پاییز و زمستان گذشته و فروردین ماه امسال اتفاق افتاده و تاکنون میانگین بارشی در بسیاری از مناطق استان کمتر از نرمال و در مجموع بارش‌ها در سراسر استان ۳۰ درصد کاهش یافته است.

وی افزود: وضعیت کم بارشی در سرچشمه‌های زاینده رود در کوهرنگ نیز وجود دارد و تا ۲۰ فروردین بارش حدود ۳۵ درصد کمتر از نرمال بوده که اثر منفی بر حجم سد داشته‌است و شرایط خشکسالی و مشکلات بسیاری را برای استان ایجاد کرده است.

بهبود وضعیت بارشی استان در اردیبهشت

حاجی بابایی با بیان اینکه براساس تجربه سال‌هایی که لانینا حاکم است بارش‌ها عمدتاً دقیقه ۹۰ و با تأخیر می‌رسد، گفت: علت این امر کاهش اثر منفی لانینا بر جو است از این رو اردیبهشت ماه وضعیت بارندگی‌ها بهبود خواهد یافت.

معاون توسعه و پیش‌بینی سازمان هواشناسی استان اصفهان با اشاره به اینکه تا پایان فروردین بارش قابل توجهی در استان رخ نخواهد داد و به صورت رگباری‌های زودگذر خواهد بود، اظهار داشت: اردیبهشت را به تاریکی فروردین نمی‌بینیم و علت آن از بین رفتن اثر منفی پدیده لانینا است که در پاییز، زمستان و فروردین مانع رطوبت سامانه‌های جوی بود.

احتمال وقوع سیلاب‌های ناگهانی در ساعات شب در مناطق شمال، شرق و جنوب استان

حاجی بابایی خاطرنشان کرد: اردیبهشت ماه وقوع بارش‌های نرمال و حتی فراتر از نرمال را در بسیاری از نقاط استان انتظار داریم، از این رو بارش‌های رگباری همراه با رعد و برق، صاعقه، ریزش تگرگ و وقوع سیلاب‌های ناگهانی محلی به ویژه در ساعات اوایل شب در مناطق مستعد از جمله ارتفاعات شمال، نواحی شرق و جنوب استان در ماه اردیبهشت پیش‌بینی می‌شود.

وی با اشاره به اینکه هشدارها درباره ناپایداری‌ها و احتمال حوادث جوی ماه پیش رو به مدیریت بحران اعلام شده است، در عین حال خاطرنشان کرد: بارش‌های اردیبهشت مرهم است جبران کننده نیست؛ وضعیت بارش‌های رگباری اردیبهشت خیلی بهتر از هفت ماه گذشته است اما در مجموع جبران کننده کمبود و کم بارشی یک سال زراعی نخواهد بود.

دما در فروردین تا ۲ درجه فراتر از نرمال رفت

معاون توسعه و پیش‌بینی سازمان هواشناسی استان اصفهان درباره وضعیت دمایی استان در بهار امسال نیز ابراز داشت: دما در ماه فروردین گرم‌تر از نرمال بود و یک تا دو درجه فراتر از نرمال رفت اما این گرما در اردیبهشت کاهش می‌یابد و به دمای نرمال بر می‌گردد.

حاجی بابایی درپاسخ به اینکه چرا به‌رغم افزایش دمای فراتر از نرمال، استان در برخی روزها کاهش تا ۱۰ درجه دما را تجربه کرد؟ اظهار داشت: ماه‌هایی که بارش نیست و هوا خشک است نوسانات و اختلاف دمای زیادی رخ می‌دهد و فروردین امسال نیز به دلیل کمبود رطوبت بیشینه دما افزایش یافته است اما رطوبت سامانه‌های جوی پیش رو شرایط دما را نیز بهبود می‌بخشد.

لانینا (La Niña) و ال‌نینو (El Niño) الگوهای پیچیده آب و هوایی و مربوط به تغییرات دمایی در اقیانوس‌های زمین است. چرخه اقلیمی این جریان‌ها در اقیانوس آرام و معمولاً در چرخه‌های زمانی دو تا هفت ساله اتفاق می‌افتد.

لانینا نیز در زبان اسپانیایی به معنی «دختر کوچک» و چرخه مخالف ال‌نینو است. رویداد لانینا نشان‌دهنده سرد شدن تناوبی سطح دریا در مرکز شرقی خط استوا روی اقیانوس آرام است. در زمان رخ دادن لانینا زمستان در نیم‌کره جنوبی گرم‌تر از همیشه و در نیم‌کره شمالی سردتر از سال‌های دیگر می‌شود.

چرخه نوسانات جنوبی ال‌نینو (ENSO) به نوسانات دمایی بین اقیانوس و اتمسفر در قسمتی از اقیانوس آرام که روی خط استوا قرار دارد گفته می‌شود. میزان انحراف از این دمای طبیعی می‌تواند تأثیراتی روی فرآیندهای اقیانوسی و در نتیجه اقلیم و آب و هوای مناطق مختلف زمین داشته باشد. فرآیند ال‌نینو و لانینا هر بار حدود ۹ تا ۱۲ ماه و بعضی اوقات بیش از یک سال هم طول می‌کشد و برای مدتی ناهنجاری‌های اقلیمی مثل توفان، خشکسالی و سیل را به وجود می‌آورد. اما کارشناسان می‌گویند بعید به نظر می‌رسد این چرخه‌ها با جریان‌های آب و هوایی ایران در ارتباط باشند.

ال‌نینو جریانات گرم اقیانوسی و لانینا جریان‌های سرد اقیانوسی است که با تغییر فشار سطحی هوا در بخش غربی خط استوا روی اقیانوس آرام رخ می‌دهد.
ال‌نینو در زبان اسپانیایی به معنی «پسر کوچک» است و اولین بار ماهیگیران حاشیه آمریکای جنوبی در قرن هفدهم میلادی این تغییر آب و هوایی را تشخیص دادند. معمولاً اولین نشانه آغاز ال‌نینو گرم شدن غیرعادی آب اقیانوس است که در اواخر پاییز رخ می‌دهد. بروز مدهای بلندتر از همیشه و توفان‌های تخریب‌کننده برای کشاورزان نشانه‌های دیگر بروز ال‌نینو است. معمولاً ال‌نینو روی جریان‌های آّب و هوایی آمریکای شمالی و غربی و کانادای مرکزی تأثیرگذار است و تأثیرات ثانویه در شمال غربی اقیانوس آرام پدیدار می‌شود و بارش‌های فراوانی به دنبال دارد.