جیب خالی یونسکو دردی از بافت جهانی یزد دوا نمی‌کند

خبرگزاری مهر - گروه استان‌ها: سکونت اتباع خارجی، تردد پرشمار موتورسیکلت‌ها، زباله‌های رها شده در آب انبارها و ده‌ها مشکل دیگر، از مسائلی است که با روح بافت تاریخی یزد همخوانی ندارد و این بافت که حالا شهرت جهانی پیدا کرده را می‌آزارد.

یکی از مواردی که دوستداران میراث فرهنگی و گردشگران داخلی و خارجی و حتی ساکنان بافت تاریخی همواره به آن انتقاد داشته‌اند، دیوار نوشته‌هایی است که نقش تابلو را در این بافت بازی می‌کنند.

خبرگزاری مهر چندی پیش با گزارش‌های مکتوب و تصویری خود به بیان این مشکل پرداخت و کارشناسان امر، این مشکل را ناشی از ضعف آموزش و فرهنگ سازی اعلام کردند.

رد ادعای کارشناسان در مورد بودجه‌ای اختصاصی یونسکو به بافت تاریخی یزد

برخی کارشناسان از اختصاص بودجه‌هایی از سوی یونسکو به این امر خبر دادند و مدعی شدند که یونسکو بودجه‌ای را به آثار ثبت شده جهانی اختصاص می‌دهد تا از این طریق، پیوست‌های فرهنگی آثار جهانی نیز لحاظ شود و حتی برخی شنیده‌ها حاکی از آن بود که یونسکو، بودجه‌ای را به همین منظور به حساب دانشگاه یزد واریز کرده تا این دانشگاه اقدام به برگزاری دوره‌های آموزشی برای ساکنان بافت تاریخی کند.

پس از آنکه این ادعا توسط دانشگاه یزد رد شد، خبرگزاری مهر در استان یزد پیگیر این ماجرا شد تا تکلیف این بودجه و اعتبار و سرانجام آن مشخص شود.

پس از پیگیری‌های مکرر کاشف به عمل آمد که اصلاً اعتباری در کار نیست و یونسکو هیچ پولی برای رقم خوردن هیچ اتفاقی اعم از عمرانی و مرمتی یا آموزش و فرهنگ سازی به هیچ ارگانی در کشور و استان یزد پرداخت نکرده است.

حجت‌الله ایوبی، دبیرکل کمیسیون ملی یونسکو در ایران در این زمینه به مهر گفت: کار یونسکو برندسازی است و این نهاد اساساً درآمدی برای اختصاص اعتبارات این چنینی ندارد.

وی بیان کرد: بافت تاریخی یزد باید توسط ساکنان و مدیران شهری و میراث فرهنگی مدیریت شود و کار فرهنگ سازی و آموزش نیز باید توسط تشکل‌های مردم نهاد صورت بگیرد.

آب پاکی روی دستان مسئولان چشم به یونسکو دوخته

این اظهارات آب پاکی را روی دست مسئولانی ریخت که برای آغاز کار آموزش و فرهنگ سازی، چشم به یونسکو دارند اما واقعیت این است که جیب یونسکو خالی است و نمی‌توان حسابی روی آن کرد.

همچنین این اظهارات، فرضیه اعتبار سرگردانی که به یزد داده شده اما معلوم نیست کجا هزینه شده است را از بین برد زیرا اصلاً پولی در کار نیست که حالا برخی کارشناسان به دنبال سرانجام آن هستند.

فعالیت نامحسوس دفتر منطقه‌ای یونسکو در یزد

این موضوع از دفتر منطقه‌ای یونسکو در استان یزد که به عنوان تنها دفتر نمایندگی در ایران دو سال پیش کار خود را با حضور حجت الله ایوبی در یزد آغاز کرد هم پیگیری شد اما واقعیت این است که این دفتر فعالیت چندانی ندارد و آن همه هیاهوی رسانه‌ای مسئولان امر برای راه‌اندازی این دفتر، هنوز خروجی قابل توجهی ندارد تا جایی که برخی مسئولان میراث فرهنگی و شهرداری هنوز از وجود چنین دفتری مطلع نیستند.

گویا امینی مقدم، مدیر قبلی این دفتر از مدتی پیش از این سمت کناره‌گیری اما مدیر جدید هنوز معرفی نشده به همین دلیل پیگیری این موضوع در یزد امکان‌پذیر نشد.

مدیر پایگاه میراث جهانی شهر یزد نیز در این زمینه به خبرنگار مهر گفت: یونسکو اساساً به هیچ کشوری پولی پرداخت نمی‌کند زیرا نهاد فقیری است که در تأمین بودجه‌های خودش نیز مشکلاتی دارد.

برندسازی بزرگترین خدمتی بود که یونسکو به بافت تاریخی یزد کرد

محسن عباسی هرفته عنوان کرد: یونسکو در واقع یک برند و اعتبار است و ثبت جهانی آثار و میراث شهرهای مختلف از جمله بافت تاریخی یزد، مهمترین اتفاقی است که توسط یونسکو رقم می‌خورد.

وی تصریح کرد: برندسازی بزرگترین خدمتی است که یونسکو به بافت تاریخی یزد کرد و از آن زمان تاکنون، صرف نظر از ایام شیوع کرونا، آمار گردشگران خارجی یزد چند برابر شده است.

عباسی هرفته در مورد راهکار معضلاتی که ریشه در فرهنگ و آموزش دارد و این روزها گریبان بافت تاریخی را گرفته نیز گفت: در همه دنیا اقشاری در شهرها زندگی می‌کنند که از سطح فرهنگی نامناسبی برخوردار هستند و حتی در پیشرفته‌ترین بافت‌های تاریخی دنیا نیز معضلات فرهنگی دیده می‌شود اما موضوع اینجاست که توسط مسئولان امر به این معضلات به سرعت رسیدگی می‌شود.

ابزارهای قانونی برخورد با معضلات فرهنگی حلقه مفقوده بافت جهانی یزد

وی افزود: ابزارهای قانونی برخورد با این رفتارها و معضلات فرهنگی در آن کشورها قوی است و این همان حلقه مفقوده بافت تاریخی یزد است.

عباسی هرفته با اشاره به اینکه در سال‌های گذشته حجم دیوارنگاره‌ها و بسیاری دیگر از معضلات فرهنگی در بافت تاریخی بسیار زیاد بود اما اکنون با توجه به وسعت بافت، این معضلات کاهش پیدا کرده اما برای پایان دادن به آن، نیاز به آموزش و فرهنگ سازی وجود دارد.

مدیر پایگاه میراث جهانی شهر یزد تصریح کرد: فرهنگ سازی کاری زمان‌بر است و باید به آرامی انجام شود و گرچه اکنون مشکلات و معضلاتی در بافت تاریخی یزد وجود دارد اما به نظر من، شیب اتفاقاتی که در حال وقوع است، مناسب است.

وی با بیان اینکه برخی سازمان‌ها نظیر سازمان فرهنگی، اجتماعی، ورزشی شهرداری یزد و تشکل‌های مردم نهاد کار فرهنگ سازی و آموزش را به خوبی آغاز کرده‌اند، گفت: البته لازم است شهرداری و میراث فرهنگی نیز اقداماتی در بافت تاریخی انجام دهند که از آمار این دیوارنوشته‌ها به تدریج کاسته شود. اگر شهرداری و میراث فرهنگی یزد، تابلوهای بافت تاریخی را ساماندهی کنند، مردم هم بیشتر به زیبایی‌های بصری بافت اهمیت می‌دهند و شاید اصلاً دیگر نیازی به راهنمایی ساکنان و مسافران با دیوارنوشته‌ها نباشد

عباسی هرفته تصریح کرد: به عنوان نمونه اگر شهرداری و میراث فرهنگی یزد، تابلوهای بافت تاریخی را ساماندهی کنند، مردم هم بیشتر به زیبایی‌های بصری بافت اهمیت می‌دهند و شاید اصلاً دیگر نیازی به راهنمایی ساکنان و مسافران با دیوارنوشته‌ها نباشد.

وی تاکید کرد: البته اقدامات خوبی اتفاق افتاده و مثلاً اگر با پنج سال پیش مقایسه کنیم، وضعیت بافت تاریخی از این نظر بهبود پیدا کرده اما تا رسیدن به نقطه مطلوب برای یک بافت ثبت جهانی شده، فاصله داریم.

واقعیت این است که مسئولان امر برای فرهنگ سازی و آموزش یا حتی اقدامات مرمتی و عمرانی نباید به سازمانی نظیر یونسکو چشم امید داشته باشند زیرا یونسکو گام اول را که ثبت جهانی بوده، برداشته و حالا نوبت مردم و مسئولان یزد است که به هر طریق ممکن، از این برند محافظت کنند.

از وضع و اجرای قوانین مرتبط با بافت تاریخی تا آموزش و فرهنگ سازی، همه و همه از مواردی است که سازمان میراث فرهنگی در مرحله نخست و شهرداری و تشکل‌های در مرحله بعدی باید نسبت به آن اهتمام داشته باشند و با جدیت بیشتری به این موضوع نگاه کنند زیرا بافت تاریخی یزد هر چقدر به لحاظ عمرانی زیبا و چشم‌نواز باشد، تا فرهنگ نگهداری و حراست از آن وجود نداشته باشد، این زیبایی‌ها دیری نمی‌پاید.