۱۷ اردیبهشت ۱۴۰۰، ۱۳:۳۷

اندیشمندان بین المللی در گفتگو با مهر:

آزادسازی قدس وظیفه همه مسلمانان است/ تغییر معادلات منطقه ای

آزادسازی قدس وظیفه همه مسلمانان است/ تغییر معادلات منطقه ای

اندیشمندان بین المللی در روز جهانی قدس با بیان اینکه رژیم صهیونیستی اکنون در موضع ضعف قرار دارد و معادلات منطقه ای تغییر کرده است، اعلام کردند: آزادسازی قدس وظیفه همه مسلمانان است.

خبرگزاری مهر، گروه بین الملل: طی سالیان گذشته آمریکایی‌ها اقدامات زیادی را در راستای اعتبارزدایی از «قدس اشغالی» انجام دادند که از جمله آنها می‌توان به حفاری‌ها در مسجدالاقصی، یهودی‌سازی قدس، تلاش برای تغییر بافت جمعیتی قدس و کوچ دادن اجباری مسلمانان از قدس، اشاره کرد.

با این حال، پس از رقم خوردن پیروزی انقلاب اسلامی وضعیت مقاومت در منطقه به طور کامل دستخوش تغییر و تحولات بسیار مهمی شد. پس از پیروزی انقلاب اسلامی «گفتمان مقاومت اسلامی» شکل گرفت. پس از آن، امام خمینی (ره) با نامگذاری آخرین جمعه از ماه مبارک رمضان به عنوان «روز قدس»، یک مناسبت ملی اسلامی در مسأله فلسطین متبلور شد. امام (ره) با این اقدام خود، این پیام را به ملت‌های منطقه و جهان مخابره کردند که قدس، متعلق به تمام جهان اسلام است و نه جهان عرب.

باید به این نکته توجه داشت که نامگذاری روز قدس صِرفا یک نامگذاری عادی نبود، بلکه اقدامی استراتژیک، هدفمند و ارزشمند بود. نگاهی به تحولات بیش از ۴ دهه اخیر (یعنی پس از پیروزی انقلاب اسلامی) به خوبی نشان می‌دهد که سِیر تحولات تمامی این سال‌ها بر اساس «گفتمان مقاومت اسلامی» بوده است.

در همین ارتباط خبرگزاری مهر گفتگوهایی را با شماری از اندیشمندان بین المللی درخصوص روز جهانی قدس انجام داده است که مشروح آن از نظر می‌گذرد:

طراد حماده وزیر سابق لبنان

طراد حماده درباره اهمیت روز جهانی قدس توسط امام خمینی (ره) اظهار داشت: باید به این نکته اشاره کنیم که شهر قدس از قداست خاصی برخوردار است و جایگاه ویژه ای نزد مسلمانان و جهان اسلام دارد زیرا اولین قبله مسلمانان در آنجا واقع شده است. از آنجایی که آزادسازی قدس اشغالی همواره یکی از وظایف مسلمانان بوده است، امام خمینی (ره) آخرین جمعه ماه مبارک رمضان را به عنوان روز جهانی قدس نامگذاری کردند.

امام خمینی (ره) از رهگذر نامگذاری آخرین جمعه از ماه مبارک رمضان به عنوان روز جهانی قدس فتوای شرعی مربوط به آزادسازی این شهر را صادر کردند. این فتوا، تمامی مسلمانان در سراسر جهان را ملزم به تلاش برای آزادسازی قدس می‌کند.

از زمان پیروزی انقلاب اسلامی تاکنون جمهوری اسلامی ایران تمامی طرح‌ها علیه فلسطین را به شکست کشانده است از سوی دیگر، نامگذاری روز جهانی قدس بار دیگر جایگاه ویژه این شهر مقدس را به همگان در سراسر جهان یادآوری کرد. امام خمینی (ره) با این اقدام خود تأکید کردند که هویت اصلی قدس باید به آن برگردانده شود. نامگذاری روز جهانی قدس موجب شد تا مسلمانان و آزادگان در هر سال بیش از گذشته به مسأله فلسطین تعلق خاطر پیدا کنند.

وی درخصوص تلاش‌های رژیم صهیونیستی برای کاهش اهمیت روز جهانی قدس گفت: نامگذاری روز جهانی قدس، صهیونیست‌ها را به شدت خمشگین کرد زیرا این اقدام موجب شد تا صهیونیست‌ها پروژه توسعه طلبانه خود علیه کشورهای اسلامی و کشورهای حامی مقاومت را در خطر ببینند.

از همین روی، رژیم صهیونیستی به روز جهانی قدس به عنوان یک خطر دائمی برای خود می‌نگرد. درست به همین دلیل است که هر ساله در آستانه فرا رسیدن روز جهانی قدس، صهیونیست‌ها تجاوزات و جنایت‌های خود علیه فلسطینیان به ویژه در نوارغزه را تشدید می‌کنند.

با تمامی اینها، عزم فلسطینیان برای آزادسازی سرزمین خود سست نخواهد شد. فلسطینیان همچنان به تلاش خود برای آزادسازی قدس اشغالی ادامه می‌دهند. این بدان معناست که تا زمانی که پرچم فلسطین بر فراز قدس اشغالی برافراشته نشود، فلسطینیان از مبارزه دست نخواهند کشید.

وی درباره نقش جمهوری اسلامی ایران در حمایت از گروههای مقاومت در منطقه نیز اظهار داشت: جمهوری اسلامی ایران همواره در طول سالهای گذشته حمایت‌های بی وقفه‌ای از مسأله فلسطین به عمل آورده است. نامگذاری آخرین جمعه از ماه مبارک رمضان به عنوان روز جهانی قدس تنها نشان دهنده بخشی از حمایت‌های تهران از مسأله فلسطین است.

حمایت‌های ایران از فلسطین تاکنون بی حد و حصر بوده است و ما نمی‌توانیم این حمایتها را توصیف کنیم. حمایت‌های جمهوری اسلامی ایران از مسأله فلسطین و قدس در عرصه‌های مختلف سیاسی، امنیتی، اقتصادی و لجستیکی قابل مشاهده است.

هدف اصلی و اساسی جمهوری اسلامی ایران از حمایت از فلسطین، کمک به فلسطینیان برای آزادسازی قدس اشغالی است. دشمن صهیونیستی نیز بارها اعتراف کرده است که از حمایت‌های تهران از فلسطینیان نگران است.

سید طاهر الهاشمی یکی از رهبران شیعی مصر

وی درباره روز جهانی قدس اظهار داشت: من می‌توانم به شما بگویم که از مدت‌ها پیش ملت‌های مسلمان و آزاده در سراسر جهان برای فرا رسیدن روز جهانی قدسِ پیش روی لحظه شماری می‌کنند. این مسأله را از نزدیک کاملاً احساس کرده‌ام. همگان می‌دانند که روز جهانی قدس یک روز سرنوشت ساز است. این روز یک روز الهی است.

امام خمینی (ره) آخرین جمعه ماه مبارک رمضان را به منظور مقابله با ظالمان، اشغالگران و مستکبران به عنوان روز جهانی قدس تعیین کردند. ایشان با این اقدام خود محاسبات صهیونیست‌ها را برهم زدند. کسانی که تلاش می‌کنند تا به هر ترتیبی از اهمیت روز جهانی قدس بکاهند، در واقع مزدوران رژیم صهیونیستی هستند.

در این میان، شکست خوردگان داخلی و خارجی نیز که مرعوب قدرت پوشالی رژیم صهیونیستی هستند، از بام تا شام تلاش می‌کنند اینگونه القا کنند که روز جهانی قدس هیچ فایده‌ای ندارد. شما به خوبی می‌بینید افرادی که چنین مسائلی را مطرح می‌کنند هیچ جایی در میان شخصیت‌های شرافتمند جهان اسلام ندارند. این عادی سازان روابط با رژیم صهیونیستی هستند که ملت‌ها را از احیای روز جهانی قدس می هراسانند.

سید طاهر الهاشمی افزود: هرآنکس که ذره‌ای بصیرت داشته باشد متوجه می‌شود که جمهوری اسلامی ایران در طول سالیان گذشته بیشترین نقش را در حمایت از مسأله فلسطین ایفا کرده است. از زمان پیروزی انقلاب اسلامی تاکنون جمهوری اسلامی ایران تمامی طرح‌ها علیه فلسطین را به شکست کشانده است.

امام خمینی (ره) مبنای انقلاب اسلامی ایران را حمایت از مسأله فلسطین قرار دادند. جمهوری اسلامی ایران در طول مدت زمان گذشته در تمام عرصه‌ها از مسأله فلسطین حمایت کرده است. ایران اجازه نداد پرچم مقاومت فلسطین روی زمین باقی بماند. یکی از بزرگترین ثمرات پیروزی انقلاب اسلامی در روز جهانی قدس تجلی می‌یابد.

وی اظهار داشت: همگان باید بدانند که امروز این مقاومت است که در عرصه میدانی دست برتر را دارد. رژیم صهیونیستی به شدت در موضع ضعف قرار گرفته است و چاره‌ای جز بازنگری در حساب و کتاب‌های خود ندارد. اکنون دیگر حتی آمریکا نیز نمی‌تواند از رژیم صهیونیستی در برابر موشک‌های مقاومت حفاظت و حراست کند.

واقعیت آن است که معادلات منطقه‌ای به شدت دستخوش تغییر شده‌اند. اسرائیل محاسبات جدید خود را دارد و می‌داند که امروز دیگر نمی‌تواند همچون گذشته قدرت مقاومت را دستکم گیرد. تحولات کنونی نشان می‌دهد که در آینده نزدیک آمریکا و صهیونیست‌ها هیچ نقشی در اداره منطقه نخواهند داشت.

عثمان گلپی کارشناس و تحلیلگر عراقی

عثمان گلپی در رابطه با سازش برخی کشورهای عربی با اسرائیل و چشم پوشی از ستمی کە رژیم صهیونیستی بر خواهران و برادران مسلمان در فلسطین روا می‌دارد، عنوان کرد که بسیاری از کشورهای مسلمان صرفاً به دلیل دارا بودن اکثریت جمعیت مسلمان در این دسته بندی قرار می‌گیرند اما هیچ توجهی به مسائل جهان اسلام از جمله فلسطین ندارند.

گلپی افزود: بعضی از این کشورهای به اصطلاح مسلمان توجهی بە ستمگری دشمنان اسلام در حق مسلمانان دیگر ندارند. برای آنها تنها قدرتهای متزلزل خودشان مهم است. این کشورها از نظر سیاسی تحت تأثیر منفی راهبردهای سیاسی کشورهای دیگر بە ویژە ابرقدرتهای غربی بوده و نتوانسته‌اند خواست امت اسلامی را منعکس کنند.

تحولات کنونی نشان می‌دهد که در آینده نزدیک آمریکا و صهیونیست‌ها هیچ نقشی در اداره منطقه نخواهند داشت وی با اشاره به برخی از کشورهای عربی که روند سازش با رژیم صهیونیستی را پیش گرفته‌اند، گفت: مسئله قدس و اسرائیل به مسئله‌ای سیاسی تبدیل شده و عده‌ای نیز از آن به عنوان ابزاری برای استفاده تجاری خود بهره می‌گیرند و این درحالیست که این نوع برخورد، بە قدس و مسئله فلسطین آسیب رسانده چرا که قدس و فلسطین یک مسئلە دینی است نه سیاسی به همین دلیل تقلیل آن در هر قالب دیگری ظلم آشکار تلقی می‌شود.

گلپی تاکید کرد: در مسئله قدس باید اختلافات زبانی و نژادی کنار گذاشته شود تا بتوانیم به شیوه درست با این مسئله روبرو شویم. آمریکا و اسرائیل بە دنبال تسری دادن این دروغ بزرگ هستند کە مسئلە فلسطین یک مسئلە عربی است، در حالی کە قدس قبلە اول مسلمانان است و اسلام هم ربطی بە زبان، نژاد، ملیت و قومیت ندارد. در مسئلە فلسطین و آزادی قدس وقتی تفاوت‌های ملیتی نادیده گرفته شود، آنگاه قدس برای کُرد، عرب، فارس و انگلیسی از یک جایگاه برخوردار است.

به گفته این تحلیلگر، نگاه ملیتی عرب و غیر عرب بە مسئلە قدس و فلسطین اشتباهی بزرگ است که اگر رخ دهد تاوان آن را قدس خواهد داد و منافع آن برای کسانی است که منبع ناآرامی و ستم در قدس هستند.

رضا یاشار تحلیلگر ترکیه‌ای

رضا یاشار درخصوص موفقیت سازمانهای بین المللی درباره وضعیت حقوق بشر فلسطین اظهار داشت: همه نهادهای بین‌المللی بخصوص نهادهای مستقر در غرب و آمریکا که توسط رسانه جریان اصلی به عنوان مدافع حقوق بشر معرفی شدند شکست خورده‌اند. آنهایی که خود را حامی حیوانات عنوان می‌کنند و خود را به غل و زنجیر می‌بندند تا صدای اعتراض آنها باشند، در مقابل اشغالگری‌ها و قتل عام‌ها در فلسطین سکوت کرده و چشم خود را بر آنها بسته‌اند!

مادامی که جهانیان به اقدام رژیم صهیونیستی که با گلوله باران «محمد» کودک فلسطینی، او را در آغوش پدرش به شهادت رساند واکنش نشان نمی‌دهند؛ ما از کدام انسانیت و از کدام حقوق بشری می‌توانیم صحبت کنیم؟

در فلسطین مردم هر روز صبح که از خواب بیدار می‌شوند نگران این هستند که نکند امروز خانه‌شان تخریب شود یا فرزند و اقوامشان بازداشت و کشته شود. در مقابل، افکار عمومی هم این وضعیت را به تماشا نشسته است. این بدان معناست که کلیه نهادهایی که برچسب «بین‌المللی» به آنها زده شده تحت کنترل صهیونیسم و امپریالیسم هستند!

وی در رابطه با وتوی قطعنامه‌های شورای امنیت علیه رژیم صهیونیستی از سوی آمریکا نیز گفت: آمریکا امروز مدافع سرسخت اسرائیل در منطقه است. بنابراین نباید از این موضوع تعجب کرد. اگر توجه کنید در آمریکا قبل از انتخابات، هر نامزد ریاست جمهوری بیعت خود را با رژیم صهیونیستی تجدید می‌کند. آنها به خوبی می‌دانند که با حمایت از لابی صهیونیستی می‌توانند بر کرسی ریاست جمهوری بنشینند. علاوه بر این می‌دانند که اگر امروز به اشغالگری اسرائیل اعتراض کنند فردا دیگران از مواضع اشغالی خودشان انتقاد خواهند کرد.

آمریکا و اسرائیل برای اشغالگری بوجود آمده‌اند؛ یکی با کشتار سرخ پوستان حکومت تشکیل داده، دیگری با کشتار مردم فلسطین در صدد تشکیل حکومت است. به طور خلاصه هر دوی آنها با تغذیه از خون در راستای رسیدن به اهدافشان تلاش می‌کنند.

رضا یاشار افزود: کشورهایی که در نقض حقوق مردم فلسطین نقش ندارند انگشت شمار هستند. اما تعداد کشورهایی که در این راستا از رژیم صهیونیستی حمایت می‌کنند بیشتر هستند. آمریکا، انگلیس، فرانسه و… نمونه‌هایی از این کشورها هستند.

اگر به یاد داشته باشید کسانی که چند سال پیش برای امنیت اسرائیل به سوریه حمله هوایی کردند نیز همین کشورها بودند. هرکجا که اسرائیل دچار مشکل می‌شود این کشورها وارد عمل می‌شوند. البته نباید فراموش کرد که کشورهای اروپایی و حاشیه خلیج فارس نیز تحت هدایت این کشورها هستند.

وی درخصوص نقش ایران و ترکیه در حمایت از مسئله فلسطین اعلام کرد: اگر ما خواهان راه حلی برای مسئله فلسطین هستیم ضروری است که ایران و ترکیه همگام باهم اقدامات مشترکی انجام دهند. این اقدامات نه تنها برای مسئله فلسطین بلکه برای همه تحولات منطقه ضروری است.

روز جهانی قدس متضمن این پیام مهم است که قدس اشغالی از هویت اسلامی برخوردار است و این هویت تحت هیچ شرایطی و با هیچ اقدامی خدشه دار نمی‌شود امپریالیسم و صهیونیسم برای تضعیف اسلام و ایجاد درگیری‌های فرقه‌ای با تمام توان در حال تلاش است. بدیهی است که اگر ترکیه و ایران گام‌های مشترکی برای فلسطین یا سیاست‌های منطقه برندارد همه مسلمانان مورد هدف قرار خواهند گرفت. یکی از مؤثرترین گام‌ها در مقابل امپریالیسم این است که باید موضع قاطعی برای فلسطین اتخاذ کرد.

در وهله اول لازم است ایران و ترکیه علاوه بر حمایت سیاسی از نیروهای مقاومت از آنها حمایت نظامی کنند، تمام گفتگوها با اسرائیل قطع شود. همچنین جنایات و اشغالگری‌های اسرائیل باید در همه بسترهای بین‌المللی به زبان آورده شود و همه کشورهایی که از آرمان فلسطین حمایت می‌کنند باید در این باره به یک اتفاق نظر برسند.

اگر چنین اتفاقی بیفتد، اطمینان دارم که دیگر در مورد اسرائیل یا مداخله خارجی در خاورمیانه صحبت نخواهیم کرد.

امین حطیط استراتژیست لبنانی

امین حطیط درخصوص اهمیت روز قدس اظهار داشت: دستاوردهای روز جهانی قدس را می‌توان در ۳ بخش خلاصه کرد. اول اینکه، روز جهانی قدس موجب شد تا اندیشه «لزوم آزادسازی قدس اشغالی» برای همیشه تثبیت شود و اینگونه نباشد که این اندیشه مشمول مرور زمان شده و رفته رفته به فراموشی سپرده شود. بنابراین، نامگذاری روز قدس تمامی امت اسلامی را به سمت یک هدف واحد هدایت کرد و آن، لزوم آزادسازی قدس اشغالی بوده است.

دوم اینکه، نامگذاری روز جهانی قدس، سلسله تلاش‌های بیگانگان و در رأس آنها صهیونیست‌ها برای یهودی سازی قدس را تحت‌الشعاع قرار داد. در واقع، روز جهانی قدس متضمن این پیام مهم است که قدس اشغالی از هویت اسلامی برخوردار است و این هویت تحت هیچ شرایطی و با هیچ اقدامی خدشه دار نمی‌شود.

سوم اینکه، نامگذاری روز جهانی به مثابه مشخص کردن یک مأموریت مهم و اساسی برای امت اسلامی بوده است. این مأموریت در حقیقت، مأموریت آزادسازی قدس اشغالی است. در واقع، روز جهانی قدس، انجام مأموریت آزادسازی قدس اشغالی را بر تمامی امت اسلامی واجب ساخت.

وی تصریح کرد: دشمن صهیونیستی همواره روی یک مسأله حساب باز کرده بودند و آن، به فراموشی سپرده شدن مسأله فلسطین بوده است در واقع، صهیونیست‌ها بر این باور بودند نسلی که از اراضی خود بیرون رانده شده است اکنون دیگر زنده نیست و نسلی نیز که خارج از اراضی خود متولد شده است، دیگر سرزمین خود را فراموش کرده و به آن هیچ اهمیتی نمی‌دهد.

علیرغم اینکه صهیونیست‌ها روی مسأله مذکور حساب ویژه ای باز کرده بودند اما روز جهانی قدس موجب شد تا رؤیای آنها بر باد رود و مسأله فلسطین همواره نزد تمامی فلسطینیان، چه آنها که از اراضی خود بیرون رانده شدند و چه آنهایی که خارج از اراضی فلسطین متولد شدند، زنده باقی بماند.

حطیط درباره نقش جمهوری اسلامی ایران در حمایت از مقاومت گفت: مقاومت در منطقه به ویژه در فلسطین با حمایت‌های جمهوری اسلامی ایران بیش از پیش قدرت پیدا کرد. جمهوری اسلامی ایران در طول سال‌های گذشته اندیشه «آزادسازی قدس» را به یک اصل ثابت و بدون تغییر تبدیل کرد.

این یکی از مهمترین ثمرات حمایت‌های تهران از مقاومت به شمار می‌رود. از همین روی، ما می‌توانیم بگوییم که جمهوری اسلامی ایران در اهداف خود از نامگذاری روز جهانی قدس و حمایت از مقاومت، به پیروزی دست یافت.

امروز قدرت مقاومت در فلسطین در سایه حمایت‌های جمهوری اسلامی ایران به حدی رسیده است که گروه‌های فلسطینی قادر هستند قدرت ارتش تا بن دندان مسلح رژیم صهیونیستی را به چالش بکشانند.

ریچارد فالک گزارشگر سابق حقوق بشر سازمان ملل

ریچارد فالک درخصوص میزان موفقیت سازمانهای بین المللی در پرداختن به وضعیت حقوق بشر در فلسطین اظهار داشت: سازمان‌های بین‌المللی، به ویژه سازمان ملل متحد، در زمینه رسیدگی به موارد نقض حقوق بشر در فلسطین بسیار متفاوت عمل می‌کنند. سازمان ملل، به ویژه شورای حقوق بشر، به طور کلی سابقه خوبی در تشخیص موارد نقض حقوق بشر داشته و پیشنهادات خوبی برای رفع آنها دارد. چنین محدودیت‌هایی برای رفتار اسرائیل در راستای اعتبار بخشی به شکایت فلسطینیان از این رژیم و توجیه تلاش‌های همبستگی بین‌المللی مهم است. اما متأسفانه شاهد هستیم که این موارد سمبلیک نیز در سازمان‌های حقوق بشری اجرا نمی‌شود. تمامی تلاش‌ها برای اجرای حقوق بشر بخاطر مسائل ژئوپولتیک و به ویژه توسط آمریکا از بین رفته است.

این دخالت‌ها اشکال مختلفی دارد، از جمله محافظت از اسرائیل در برابر پاسخگویی با استفاده از حق وتو که به پنج عضو دائم شورای امنیت سپرده شده است. علاوه بر این موارد، اسرائیل از تمامی توصیه‌های سازمان‌های بین‌المللی و یافته‌های این سازمان‌ها که این رژیم را مسئول نقض جدی معیارهای بین‌المللی حقوق بشر و هنجارهای بشردوستانه بین‌المللی می‌دانند سرپیچی کرده به طوری که هیچیک از تبعات جدی رفتارهایش را نپذیرفته است. اسرائیل به جای پاسخگویی به رفتارهایش، منتقدین خود را متهم به یهودستیزی می‌کند.

وی در رابطه با وتوی قطعنامه‌های شورای امنیت علیه رژیم صهیونیستی که توسط آمریکا صورت می‌گیرد، گفت: تفسیر آمریکا از روابط ویژه‌اش با اسرائیل این است که خود را مکلف به محافظت از این رژیم در برابر انتقادات در سازمان ملل دانسته و از اجرای اقدام‌هایی که می‌تواند اسرائیل را پاسخگو کند ممانعت به عمل می‌آورد. دولت آمریکا به دلیل منافع استراتژیک خود در منطقه و همچنین لابی اسرائیل در داخل آمریکا چنین رفتارهایی را در مجامع بین‌المللی از خود نشان می‌دهد. انگلیس، فرانسه و اتحادیه اروپا نیز به طور کلی در مجامع بین‌المللی از اسرائیل حمایت کرده‌اند، هرچند میزان این حمایت‌ها به اندازه آمریکا نیست.

ریچارد فالک درباره اینکه کدام کشورها بیشترین سهم را در نقض حقوق فلسطینی‌ها ایفا می‌کنند نیز گفت: بدیهی به نظر می‌رسد که آمریکا و کشورهای اتحادیه اروپا بیشترین مسئولیت را دارند. این موضوع خودش را در الگوی درگیری‌های خاورمیانه به خصوص درباره ایران نشان می‌دهد. به طور کلی در غرب این باور وجود دارد که ایران به دنبال نابودی دولت یهود است و این امر موجب شده است تا اروپایی‌ها حمایت قدرتمندی از اسرائیل که آخرین سرمایه استعماری اروپا می‌باشد انجام دهند. تا آنجایی که من می‌دانم، ایران تا آنجایی با پروژه صهیونیسم مخالفت می‌کند که این پروژه به دنبال گسترش برتری یهود بر ساکنان غیر یهودی اسرائیل و سرزمین‌های اشغالی فلسطین می‌باشد. این برتری‌جویی جز یکی از موارد جرم‌های بین‌المللی آپارتاید می‌باشد.

وی در رابطه با مأموریت افکار عمومی جهان در برخورد با رفتارهای غیر انسانی علیه فلسطینیان اظهار داشت: در اروپا و آمریکا یک حمایت دلگرم کننده‌ای از مبارزات مردم فلسطین در جهت دستیابی به حقوق اساسی شأن وجود دارد. به عنوان مثال کمپین BDS (جنبش بایکوت و تحریم علیه اسرائیل) فشارهای زیادی را به این رژیم آورده است همانند فشارهایی که به رژیم آپارتاید آفریقای جنوبی وارد می‌شد. اسرائیل به تدریج در حال باختن جنگ مشروعیت به جنبش‌های فلسطینی هست.

ماهر طاهر مسئول جبهه مردمی برای آزادی فلسطین

ماهر طاهر درباره اهمیت روز قدس اظهار داشت: نامگذاری آخرین جمعه از ماه مبارک رمضان به عنوان روز جهانی قدس در حقیقت حاصل بینش شگرف امام خمینی (ره) بود. از زمانی که ایشان روز جهانی قدس را نامگذاری کردند، حمایتها از فلسطین روز به روز بیشتر شد و به طور کلی مسأله فلسطین احیا شد.

مهمترین پیام مقاومت به صهیونیست‌ها در حمله به تأسیسات دیمونا این بود که دوران «بزن در رو» به اتمام رسیده است روز جهانی قدس در سال جاری در شرایطی برگزار می‌شود که ما با تحولات مهم و بزرگی در سطح فلسطین و منطقه مواجه هستیم. این روز در شرایطی گرامی داشته می‌شود که محور مقاومت در جمهوری اسلامی ایران، سوریه، لبنان و فلسطین دستاوردهای زیادی را خلق کرده است. همین مسأله موجب شده است تا روز قدس امسال از اهمیت دوچندانی برخوردار باشد.

در سایه تحولات منطقه‌ای و دستاوردهای مقاومت در عرصه‌های مختلف، اکنون اسرائیل نسبت به آینده خود به شدت احساس خطر می‌کند. افزون بر این، از این نکته نیز نباید غافل شد که روز جهانی قدس امسال در سایه انتفاضه مردمی بزرگ در قدس اشغالی برگزار می‌گردد. انتفاضه کنونی در قدس اشغالی به شدت دستگاه‌های امنیتی رژیم صهیونیستی را نگران ساخته است.

مردم فلسطین از رهگذر انتفاضه اخیر در قدس اشغالی آن هم در آستانه روز جهانی قدس این پیام مهم و راهبردی را به دشمن صهیونیستی مخابره کردند که تا زمان برافراشتن پرچم خود بر فراز قدس، به مبارزه و جهاد ادامه خواهند داد.

وی با اشاره به حوادث امنیتی اخیر در رژیم صهیونیستی و هدف قرار گرفتن تأسیسات اتمی دیمونا در آستانه روز جهانی قدس گفت: همانطور که می‌دانید، رژیم صهیونیستی همواره اینگونه تبلیغ و القا کرده است که یک رژیم شکست ناپذیر است. این رژیم اینگونه ترویج کرده است که علیرغم ارتکاب بسیاری از اقدامات تروریستی در فلسطین و دیگر کشورها، هیچ قدرتی قادر به بازخواست آن نیست.

پس از حمله راهبردی به تأسیسات حیاتی و حساس «دیمونا» در اراضی اشغالی چه اتفاقی افتاد؟ اتفاقی که رخ داد، این بود که صهیونیست‌ها پیام مهمی را دریافت کردند. آنها این پیام را دریافت کردند که مقاومت در منطقه و در عرصه میدانی دست برتر را دارد.

صهیونیست‌ها این پیام را دریافت کردند که مقاومت قادر است حملات استراتژیکی را علیه اهداف حساس سعودی ترتیب دهد. مهمترین پیام مقاومت به صهیونیست‌ها در حمله به تأسیسات دیمونا این بود که دوران «بزن در رو» به اتمام رسیده است.

دوغان بکین معاون حزب رفاه جدید ترکیه

دوغان بکین درباره موفقیت سازمانهای بین المللی درخصوص وضعیت حقوق بشر فلسطین اظهار داشت: تمام نهادهای بین‌المللی از کارنامه نامطلوب اسرائیل در موضوع حقوق بشر آگاه هستند، با این حال اقدامات اسرائیل را نادیده گرفته و سعی می‌کنند به رفتارهای ضد انسانی او مشروعیت ببخشند. به عنوان مثال شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد از زمان تأسیس یعنی از سال ۲۰۰۶ اسرائیل را در ۴۵ تصمیم محکوم کرده است. همچنین، مجمع عمومی سازمان ملل متحد مجموعه‌ای از تصمیمات را در مورد اجرای سیاست‌های تهاجمی و توسعه‌طلبانه اسرائیل در سرزمین‌های اشغالی فلسطین اتخاذ کرده است.

شورای امنیت سازمان ملل نیز حدود ۲۲۶ قطعنامه علیه اسرائیل صادر کرده است، با همه اینها سیاست‌های ضد حقوق بشری اسرائیل همچنان ادامه دارد. ضمن اینکه دیده‌بان حقوق بشر گزارشی ۱۲۳ صفحه‌ای در مورد اسرائیل با محوریت «آپارتاید و آزار و اذیت» منتشر کرده است. حتی «کنت روث» مدیر اجرایی دیده‌بان حقوق بشر، اعلام کرد که مردم فلسطین صرفاً به خاطر اینکه یهودی نیستند از ابتدایی‌ترین حقوق شهروندی محروم هستند. مقامات آمریکا نیز اعلام کردند که در موضوع آپارتاید با دیده‌بان حقوق بشر هم فکر نیستند و اینگونه سربسته حمایت خود را از اسرائیل اعلام کردند.

متأسفانه با وجود همه این گزارش‌ها اسرائیل که از حمایت آمریکا در شورای امنیت سازمان ملل متحد برخوردار است و حق وتو ایالات متحده آمریکا برایش قدرت ایجاد کرده است، با نادیده گرفتن این تصمیمات بین‌المللی (در مجامع جهانی) سیاست‌های خود را علیه مردم فلسطین ادامه می‌دهد. البته نباید حمایت لابی یهودی را که سرمایه‌ای مهم برای اسرائیل محسوب می‌شود را نادیده گرفت!

وی افزود: ما معتقدیم ایالات متحده آمریکا، همچون اسرائیل در نقض حقوق فلسطین نقش دارد. به طوری که در سال ۱۹۸۰ در نشست ۲۲۴۵ شورای امنیت سازمان ملل، تصمیم اسرائیل در خصوص اعلام قدس به عنوان پایتخت خود، محکوم شد و حتی مطابق با تصمیم اتخاذ شده به صراحت بیان شد که شورای امنیت این قانون اسرائیل را به رسمیت نمی‌شناسد و حتی از کشورهای عضو سازمان ملل متحد خواست تا با تصمیم شورای امنیت همراه باشند. نکته جالب این است که ایالات متحده آمریکا با شرکت نکردن در این جلسه و وتو نکردن این تصمیم نگذاشت تا به کنجکاوی آن دوره و روابطش با کشورهای مسلمان آسیب برسد. دلیل این امر نگرانی آمریکا از سیاست‌های مخالفش در منطقه بود.

آمریکا در آن دوره سعی کرد اسرائیل را به صورت غیر مستقیم زیر چتر حمایتی خود قرار دهد. در نتیجه در یک زمان بندی مناسب بدون توجه به بحران یمن، موضوع سوریه، مساله لیبی و مصر، قدس را به عنوان پایتخت اسرائیل به رسمیت شناخت و اینگونه مسیر را برای انتقال سفارتش به بیت‌المقدس هموار کرد.

دوغان بکین در رابطه با نقش ایران و ترکیه در حمایت از قضیه فلسطین گفت: این یک واقعیت است که نمی‌توان در مورد حمایت از فلسطین به غیر از ایران و ترکیه، از کشور دیگری صحبت کرد. اگر ترکیه و ایران برای محافظت از بیت‌المقدس و مردم فلسطین و دفاع از حقوق آنها با هم همکاری کنند، رژیم صهیونیستی دیگر توان نقض حقوق بین‌المللی را نخواهد داشت.

آنکارا و تهران باید برای همبستگی بیشتر گروه‌های مقاومت فلسطین همکاری و همفکری کنند. همچنین می‌توانند در چارچوب بین‌المللی علیه اقدامات ظالمانه و آپارتایدی اسرائیل در قدس، کرانه باختری و غزه متحد شوند. هر دو کشور باید در موضوع دی هشت (گروه هشت کشور اسلامی)، فعال‌تر شوند. اجلاس‌های دی هشت می‌تواند نقطه پایانی به رفتارهای غیر قانونی اسرائیل باشد.

طلال عتریسی رئیس مرکز مطالعات سیاسی دانشگاه لبنان

طلال عتریسی درباره اهمیت روز جهانی قدس اظهار داشت: نامگذاری آخرین جمعه از ماه مبارک رمضان به عنوان روز جهانی قدس توسط امام خمینی (ره) در واقع با هدف آشکار ساختن بُعد دینی مسأله فسلطین و قدس انجام شد. اکنون روز جهانی قدس به جزئی جدایی ناپذیر از ماه مبارک رمضان تبدیل شده است.

اگر حمایت‌های جمهوری اسلامی ایران از مقاومت در فلسطین و دیگر کشورهای منطقه نبود، اکنون محور مقاومت در موضع ضعف قرار داشت و روند عادی‌سازی روابط با صهیونیست‌ها فراتر از سطح کنونی بود طی سال‌های گذشته، تعداد کشورهایی که در آنها روز جهانی قدس گرامی داشته می‌شود، افزایش یافته است. این بدان معناست که بصیرت و آگاهی روزافزونی درقبال مسأله فلسطین و قدس وجود دارد. این بصیرت روز افزون در حقیقت ثمره ویژه نامگذاری روز جهانی قدس به شمار می‌رود.

وی افزود: طبیعتاً رژیم صهیونیستی همواره در راستای کاستن از سطح اهمیت روز جهانی قدس گام برداشته است. علیرغم تمامی تلاش‌های رژیم صهیونیستی در این زمینه، اما هم اکنون شاهد آن هستیم که اندیشه آزادسازی قدس اشغالی در اذهان همه فلسطینیان، مسلمانان و آزادگان در سراسر جهان باقی مانده است.

درست به همین دلیل است که بزرگداشت روز جهانی قدس در کشورهای مختلف جهان، رژیم صهیونیستی را به شدت خشمگین می‌سازد. این رژیم تلاش می‌کند تا با استفاده از ابزارهای فراوان، در مسیر گرامیداشت روز جهانی قدس در نقاط مختلف و به ویژه در فلسطین، کارشکنی و سنگ اندازی کند.

کاملاً واضح است که تحقق هدف آزادسازی قدس اشغالی به مثابه پایان پروژه صهیونیستی در منطقه است. مقامات رژیم صهیونیستی خود بیش از دیگران به این مسأله واقف هستند. از همین روی، آنها تمام تلاش خود را به کار بسته‌اند تا از اهمیت روز جهانی قدس بکاهند.

طلال عتریسی درباره حمله اخیر به اطراف تأسیسات اتمی دیمونا در آستانه روز جهانی قدس اظهار داشت: اصابت موشک مقاومت به مکانی در نزدیکی تأسیسات دیمونا در اراضی اشغالی اتفاق بزرگی بود. محور مقاومت با این حمله موشکی پیام مهمی را به صهیونیست‌ها مخابره کرد و آن، این بود که تأسیسات حیاتی و راهبردی آنها در تیررس مقاومت بوده و آنها در هر لحظه قادر به هدف قرار دادن این تأسیسات هستند.

این حمله موشکی تمامی معادلات امنیتی اسرائیل را برهم زد و نشان داد که گنبد آهنین علیرغم تمامی تبلیغاتی که صهیونیست‌ها انجام می‌دهند، قادر به رهگیری موشک‌های مقاومت نیست. به هرحال، مقامات رژیم صهیونیستی پس از حمله موشکی به دیمونا به این نتیجه رسیده‌اند که نتیجه جنگ احتمالی آتی هرچه که باشد، به نفع آنها نخواهد بود.

وی در رابطه با نقش جمهوری اسلامی در حمایت از فلسطین گفت: بدون شک می‌توان گفت که اگر حمایت‌های جمهوری اسلامی ایران از مقاومت در فلسطین و دیگر کشورهای منطقه نبود، اکنون محور مقاومت در موضع ضعف قرار داشت و روند عادی‌سازی روابط با صهیونیست‌ها فراتر از سطح کنونی بود. حتی دشمن صهیونیستی اذعان می‌کند که حمایت‌های ایران موجب تقویت محور مقاومت شده است.

امروز ما شاهد افزایش روزافزون قدرت بازدارندگی مقاومت در نقاط مختلف منطقه و کاهش این قدرت نزد صهیونیست‌ها هستیم. چه عاملی موجب افزایش قدرت بازدارندگی مقاومت شده است؟ طبیعتاً حمایت‌های جمهوری اسلامی ایران از مقاومت در فلسطین و منطقه چنین دستاوردی را به دنبال داشته است.

هوشمند عطا محمود استاد دانشگاه سلیمانیه عراق

هوشمند عطا محمود در رابطه با اهمیت روز قدس اظهار داشت: بدون شک مشخص کردن روزی برای یاد قدس و فلسطین مهمترین اقدام برای زندە نگەداشتن همیشگی قدس و فلسطین است. یاد قدس و مردم ستم دیدە فلسطین در دل همە انسان‌ها چە مسلمان و چە غیر مسلمان بە شرطی کە با وجدان باشند باید زندە نگە داشتە شود.

امروزە جهان و بە ویژە خاورمیانە دچار بحران‌ها و چالشهای بزرگی اعم از سیاسی، اقتصادی و بهداشتی و درمانی شدە است، این مشکلات گاهی باعث می‌شوند مسئلە های بزرگ همیشگی بە دست فراموشی سپردە شوند یا از اولویت خارج شوند. نام گذاری آخرین جمعە از ماه مبارک رمضان هر سال بە نام روز قدس توسط جمهوری اسلامی ایران اقدام عملی بزرگی است برای اینکە در آن روز در اکثر کشورهای جهان، مسلمانان و انسان‌های آزادە از فلسطینی‌ها حمایت کنند و نسبت بە ظلم و ستمی کە صهیونیست‌ها بر مردم مظلوم فلسطینی روا می‌دارند اعلام خشم و انزجار داشتە باشند و این یعنی اینکه فلسطین زندە است.

وی در رابطه با بی توجهی برخی کشورهای عربی به مسئله فلسطین و روی آوردن آنها به سازش با رژیم صهیونیستی گفت: جهان اسلام امروز بە دلیل اختلافات مذهبی دچار انشقاق عمیق و ترسناک شدە است و متاسفانە عمدە کشورهای مسلمان بە دنبال اجرای استراتژی‌های ابرقدرتها هستند و حاکمان آنها بدون توجە بە تاریخ و فرهنگ مردم جامعە خود، بە پیروی از ابرقدرتها روی آوردەاند.

قدس برای همە مسلمانان جهان است و اهمیت ویژەای برای اسلام دارد. بیت المقدس قبلە اول مسلمانان بودە است و تنها یک شهر نیست بلکە یک مسئلە هویتی برای عموم مسلمین جهان است.

شکی نیست کە یکی از علل اصلی عادی سازی روابط بعضی کشورهای اسلامی منطقە با اسرائیل، رقابت‌ها و اختلافات سیاسی میان کشورهای اسلامی است کە متاسفانە بە جای اینکە با یکدیگر متحد شوند و خود بزرگترین ابرقدرت جهان باشند، بە ابرقدرتها پناه بردەاند.

بعضی از سیستم‌های سیاسی منطقە برای ابقای قدرتهای پوشالی شأن بە ارزش‌های دینی و ملی خود پشت کردە و بە عادی سازی روابط با اسرائیل روی آوردەاند و آشکارا با تل آویو ارتباط برقرار می‌کنند. شکی نیست کە اینگونە تلاش‌های حقیرانه برای حفظ حکومت و تاج و تخت است.

علی فاهم تحلیلگر عراقی

علی فاهم درخصوص اهمیت روز جهانی قدس اظهار داشت: یکی از مهمترین نتایج نامگذاری آخرین جمعه ماه مبارک رمضان به عنوان روز جهانی قدس این بود که صهیونیست‌ها نتوانستند این شهر اشغالی را به عنوان پایتخت خود تثبیت کنند. در واقع، باید گفت که روز جهانی قدس تنها امید فلسطینیان برای زنده ماندن مسأله فلسطین محسوب می‌شود. علت این مسأله هم آن است که سران عرب در حال حاضر، مسیر عادی سازی روابط با صهیونیست‌ها را در پیش گرفته‌اند و فلسطینیان امیدی به حمایت آنها از مسأله قدس ندارند.

اصل و اساسِ استراتژی انقلاب اسلامی ایران بر حمایت از مسائل قدس و فلسطین استوار است. این همان ویژگی است که انقلاب اسلامی ایران را از دیگر نظام‌ها در منطقه و جهان متمایز می‌سازد روز جهانی قدس، چراغی است که در دلِ تاریکی‌ها برای مسأله فلسطین روشن شده است. روز جهانی قدس، مسأله فلسطین را به عنوان یک مسأله اساسی و محوری مطرح می‌سازد. این دستاورد بسیار مهمی است که به فضل امام خمینی (رضوان الله تعالی علیه) و جمهوری اسلامی ایران محقق شده است.

وی درخصوص نقش جمهوری اسلامی ایران در حمایت از مسئله فلسطین گفت: واقعیت این است که جمهوری اسلامی ایران طی سالهای گذشته از هیچ تلاشی برای حمایت از فلسطین و گروه‌های مقاومت فلسطین دریغ نکرده است. اصل و اساسِ استراتژی انقلاب اسلامی ایران بر حمایت از مسائل قدس و فلسطین استوار است. این همان ویژگی است که انقلاب اسلامی ایران را از دیگر نظام‌ها در منطقه و جهان متمایز می‌سازد.

جمهوری اسلامی ایران تاکنون چه در عرصه سیاسی و چه در زمینه‌های نظامی، اقتصادی و لجستیکی از گروه‌های مقاومت در فلسطین حمایت کرده است. این حمایت‌ها تنها به گروه‌های مقاومت فلسطین محدود نیست، بلکه گروه‌های مقاومت در دیگر کشورها را نیز در بر می‌گیرد.

به عنوان مثال، می‌توان به حزب الله لبنان اشاره کرد که به یک قدرت بازدارنده در برابر صهیونیست‌ها تبدیل شده است. ایران همواره در عرصه‌های گوناگون از مقاومت حمایت کرده است. ما هنوز حمایت‌های شهید قاسم سلیمانی از مقاومت را از یاد نبرده‌ایم؛ کسی که در تمامی ابعاد، فلسطینیان را مورد حمایت قرار داد.

از آنجایی که اسرائیلی‌ها جز زبان زور، زبان دیگری را نمی‌فهمند، استراتژی جمهوری اسلامی ایران در حمایت از مقاومت نیز مبتنی بر افزایش قدرت نظامی و بازدارندگی است. به طور کلی، باید گفت که نامگذاری روز جهانی قدس توسط جمهوری اسلامی ایران، نشان داد که حمایت‌های تهران از فلسطین تنها بُعد مادی ندارد و ابعاد معنوی را نیز شامل می‌شود.

تمل کاراملا اوغلو رهبر حزب سعادت ترکیه

تمل کاراملا اوغلو درباره نقش سازمانهای بین المللی درباره وضعیت حقوق بشر در فلسطین اظهار داشت: تأسیس رژیم صهیونیستی از طریق توافقات بین المللی انجام نشده است بلکه با زور و استبداد بوده است. زیرا اسرائیل به ظن خودش خاک سرزمینی را که دو هزار سال پیش آن را ترک کرده بود، حق خودش می‌داند و برای همین با اعمال هر گونه ظلم و اشغالگری دوباره به آن منطقه بازگشته است و در این میان متأسفانه نهادهای بین المللی به رفتارهای استبدادی اسرائیل مشروعیت بخشیده اند.

برقراری صلح در فلسطین فقط با رعایت حقوق بشر امکان پذیر است اما متأسفانه در موضوع فلسطین رویکرد نهادهای بین المللی به گونه‌ای است که منافع اسرائیل در اولویت قرار گرفته است. زیرا امروز این سازمان‌ها قدرت خود را از طریق لابی‌های صهیونیستی تقویت و با حمایت این گروه جایگاه فعلی خود را حفظ کرده اند. این نکته را هم می‌خواهم عنوان کنم که مسئولیت اصلی در این موضوع به عهده مسلمانانی است که قرن‌ها در این منطقه زندگی می‌کنند. از بین بردن این بی عدالتی‌ها و متوقف کردن این اشغالگری‌ها بدون حضور مسلمانان در کنار هم و نشان دادن قدرت مقاومت در برابر بی عدالتی‌ها امکان پذیر نخواهد بود.

وی در رابطه با وتوی قطعنامه‌های شورای امنیت علیه رژیم صهیونیستی از سوی آمریکا نیز گفت: همانطور که گفتم اسرائیل به صورت قانونی و با توافقات بین المللی تأسیس نشده است. این رژیم، وجود مردم فلسطین که سالیان سال است در آنجا زندگی کردند را نادیده گرفته است.

برقراری صلح در فلسطین فقط با رعایت حقوق بشر امکان پذیر است اما متأسفانه در موضوع فلسطین رویکرد نهادهای بین المللی به گونه‌ای است که منافع اسرائیل در اولویت قرار گرفته است با نگاه اجمالی به تاریخ در می‌یابیم که انگلیس اولین کشوری بود که به طور مداوم از صهیونیست‌ها برای اشغال خاک فلسطین حمایت کرد. با برگزاری اولین کنگره صهیونیست‌ها در بازل در سال ۱۸۹۷، اولین قدم برای ایجاد اسرائیل برداشته شد، اما این تصمیم به دلیل وجود دولت عثمانی عملی نشد. در سال ۱۹۱۷، انگلیس با بیانیه بالفور اعلام کرد از تأسیس کشور یهودی در فلسطین حمایت خواهد کرد. انگلیس نه چنین حقی و نه چنین وظیفه‌ای دارد! اما پس از جنگ جهانی دوم، انگلیس در تداوم این رویکرد و تأثیر گذاری اش در موضوع فلسطین با مشکلاتی روبه رو شد. در نتیجه این مسئولیت را دولت آمریکا با شعار تأسیس صلح در جهان به عهده گرفت.

از آن به بعد ایالات متحده آمریکا تحقق برنامه‌های صهیونیسم را وظیفه شماره یک خود دانسته و برای همین همیشه از مطالبات ناعادلانه اسرائیل حمایت، و از قدرت وتو خود به همین منظور استفاده کرده است. توجه داشته باشید که اسرائیل نه با جمعیت یهودی ساکن در آن منطقه بلکه با یهودیان مهاجر از خارج تأسیس شده است. اکنون ایالات متحده با نفوذ لابی‌های صهیونیستی در تلاش است تا مرزهای اسرائیل را بسازد. هدف اصلی پروژه موسوم به پروژه خاورمیانه بزرگ، تحقق پروژه اسرائیل بزرگ است. این توطئه نه تنها فلسطین، بلکه بسیاری از کشورها از جمله ترکیه و ایران را هم تهدید می‌کند زیرا تل آویو چشم طمع به خاک این کشورها را نیز دارند. البته لازم به ذکر است که مسیحیان حامی صهیونیست با هدف حمایت از توطئه سرزمین موعود در حال هدایت آمریکا هستند.

تمل کاراملا اوغلو درباره اینکه چرا در طرح‌های صلح در منطقه که اغلب منافع رژیم صهیونیستی را برآورده می‌کند، پیشرفتی حاصل نشده است، گفت: زیرا صلح به طور کامل برقرار نشده است. با این حال اسرائیل هر روز با اشغال اراضی، در حال گسترش جایگاه خود در فلسطین است. طرح صلح به معنای پایان دادن به جنگ و برقراری صلح است؛ اما تمامی برنامه‌های صلح در مورد خاورمیانه نه تنها موجب صلح نشده بلکه تبدیل به بستری برای گسترش اسرائیل در خاورمیانه شده است. برای همین در چنین شرایطی نمی‌تواند صلحی در منطقه حاصل شود.

اگر خواهان صلح در منطقه هستیم در ابتدا باید رفتارهای استبدادی و ظلم اسرائیل را متوقف کنیم. ما معتقدیم حاکمان مسلمان در طول تاریخ اولین حاکمانی بوده اند که نه تنها در قدس بلکه در هر سرزمینی توانستند شرایطی را ایجاد کنند که همه انسان‌ها با هر دینی در کنار هم در صلح زندگی کنند. اگر غرب خواهان صلح است ابتدا باید از استبدادگری اسرائیل جلوگیری کند و از سرزنش فلسطینیان مسلمان دست بردارد.

کد خبر 5206155

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
  • نظرات حاوی توهین و هرگونه نسبت ناروا به اشخاص حقیقی و حقوقی منتشر نمی‌شود.
  • نظراتی که غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با خبر باشد منتشر نمی‌شود.
  • captcha