خبرگزاری مهر-گروه هنر-فریبرز دارایی؛ تئاتر ایران پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران و با سپری کردن بیش از ۴ دهه، پا به قرنی تازه گذاشت؛ در این عمر سپری شده ۴۳ ساله، آثار مختلفی با موضوعاتی متنوع از دفاع مقدسی، دینی، کمدی، اجتماعی تولید و در سالن‌های تئاتر به صحنه رفتند. برخی از این آثار بسیار جریان ساز بودند و برخی آثار خاطره‌انگیز و پرمخاطب. خالی از لطف ندیدیم مروری داشته باشیم بر آثاری که طی دهه‌های ۶۰، ۷۰، ۸۰ و ۹۰ تولید و اجرا شدند؛ روندی که این آثار برای تمرین و تولید طی کردند، گروهی که در تولید و اجرای اثر حضور داشتند و دیدن تصاویر این اجراها اعم از عکس یا فیلم.
از این رو در گروه هنر خبرگزاری مهر تصمیم بر این شد که از آغاز سال ۱۴۰۰ با جمع‌آوری اطلاعات مختلف اجراهای ۴ دهه گذشته، مروری بر تولیدات تئاتر ایران در این بازه زمانی داشته باشیم.
این مرور که در ایام نوروز ۱۴۰۰ کلید خورد، در طول سال و در روزهای شنبه هر هفته ادامه خواهد داشت تا از این طریق و البته با توجه به اطلاعات و تصاویری که جمع‌آوری می‌شود، به تعداد بیشتری از آثار نمایشی تئاتر ایران در ۴۰ سال گذشته پرداخته شود.
در ششمین گام از مرور «چهار دهه خاطرات صحنه» سراغ نمایش «آخرین نامه» به نویسندگی و کارگردانی مهرداد کوروش نیا رفته‌ایم که طی ۱۰ سال متمادی، ۵ بار اجرای عمومی و اجرا در ۱۱ استان کشور را در کارنامه کاری خود ثبت کرد و بیش از ۴۰ هزار تماشاگر داشت.
آدم‌هایی که در جنگ بودند ولی نجنگیدند!
۳ شخصیت از ۳ قومیت کردی، گیلانی و تهرانی در میدان جنگ تحمیلی عراق علیه ایران حضور دارند. این افراد مردان جنگ و جنگیدن نیستند و هر کدام بنا به اقتضایی وارد جنگ شده‌اند؛ یکی برای گرفتن کارت پایان خدمت و بعد از آن ازدواج، دیگری برای اینکه به خانواده‌اش اثبات کند انسان بزرگ و شجاعی است و شخصیت دیگر که از طریق جابجایی لوازم خانگی و وسایل دیگر از طریق مرزهای غربی امرار معاش می‌کرد و حال جنگ مانع قاچاق کالا شده است. این ۳ شخصیت تنها کاری که در جنگ انجام نمی‌دهند جنگیدن است و در روابط خود به امید و زندگی پناه می‌برند.
ماجرای این ۳ شخصیت توسط مهرداد کوروش نیا در نمایش «آخرین نامه» روایت شد؛ نمایشی که در فضایی کمدی به موضوع جنگ و تأثیر آن بر زندگی افراد می‌پرداخت. به عقیده کوروش نیا تناقضی که بین حضور این ۳ شخصیت در میدان جنگ و نجنگیدن آنها در نمایش «آخرین نامه» به تصویر کشیده شده موقعیتی دراماتیک را شکل داده است. نمایش «آخرین نامه» در فضایی کمدی به روابط این ۳ شخصیت می‌پردازد.
«آخرین‌نامه» در سال ۸۸ نوشته و چندین بار تکرار شد!
مهرداد کوروش نیا در گفتگو با خبرنگار مهر درباره روند تولید نمایش «آخرین نامه»، چنین می‌گوید: این نمایش را در شهریور سال ۸۸ با بچه‌های گروه یعنی ۳ بازیگر نمایش اتود کردیم و بعد تکمیل و نوشته شد. نمایش را در سال ۸۹ و در قالب ۱۵ اجرا، در خانه نمایش اداره تئاتر وقت روی صحنه بردیم که اجرای عمومی مختصری بود. در همان سال «آخرین نامه» را در بیست و نهمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر روی صحنه بردیم و در بخش‌های بهترین نمایشنامه، بهترین بازیگری مرد و بهترین طراحی صحنه کاندیدا شد و جایزه بهترین طراحی صحنه را از آن خود کرد.
وی ادامه می‌دهد: وقتی نمایش را برای بار دوم در مجموعه تئاتر شهر روی صحنه بردیم استقبال مخاطبان بسیار عالی بود و به همین دلیل «آخرین نامه» را چند نوبت دیگر نیز روی صحنه بردیم.
کوروش نیا که نمایش «آخرین نامه» را طی ۱۰ سال ۵ بار در تهران و در ۱۱ استان کشور روی صحنه برد و بیش از ۴۰ هزار تماشاگر به تماشای آن نشستند، درباره استقبال مخاطبان تأکید می‌کند: انتظار چنین بازخوردی را نداشتیم. دلیل استقبال از این نمایش چند فاکتور داشت که یکی موضوع جنگ است که روی زندگی معاصر مردم تأثیرگذار بوده و دوم نگاه طنز به یک موضوع آشنا و فراگیر بود. البته چند عامل دیگر نظیر فرم و شیوه اجرا، طراحی صحنه خلاق و بازی‌های بسیار خوب ۳ بازیگر نمایش نیز در این امر تأثیرگذار بود.
کارگردان نمایش «آخرین نامه» با بیان اینکه اگر سال ۹۹ وضعیت ویروس کرونا به وجود نیامده بود برنامه‌ریزی‌ها برای اجرای مجدد این اثر نمایشی انجام شده بود، می‌گوید: بسیاری از مخاطبان اصرار به اجرای مجدد نمایش «آخرین نامه» را دارند. ما تماشاگری داشتیم که در یک نوبت اجرا ۱۷ بار به تماشای این اثر نشست. اگر مشکل خاصی وجود نداشته باشد نمایش «آخرین نامه» تا ۱۰ سال دیگر قابلیت اجرا را دارد.
نگاه طنز و انسانی به مقوله جنگ
کوروش نیا درباره چرایی پرداختن به موضوع جنگ در نمایش «آخرین نامه»، اظهار می‌کند: جنگ رخداد مهمی است و برای همه افراد جامعه نیز موضوع مهمی است. من در دوره‌ای اکثر فیلم‌های بزرگ و تأثیرگذار جنگی از ایرانی تا خارجی را دیدم و وقتی فیلمی از روبرتو بنینی را دیدم که با نگاهی طنز و انسانی به جنگ پرداخته بود به این فکر افتادم که می‌توان با نگاه به جنگ نگاه کرد و اثری را در تئاتر روی صحنه برد.
وی تصریح کرد: اصولاً هر کاری در رابطه با جنگ کرده‌ایم با نگاهی تلخ، عبوس و تراژیک بوده است از این رو در «آخرین نامه» از زاویه طنز و با نگاهی انسانی به جنگ پرداختیم.
«آخرین‌نامه» نوید محمدزاده و پوریا رحیمی سام بر صحنه تئاتر
نمایش «آخرین‌نامه» با حضور نوید محمدزاده، پوریا رحیمی سام و میثم نوروزی روی صحنه رفت و در تمام اجراهایی که داشت تغییری در گروه بازیگری خود نداشت. محمدزاده و رحیمی سام در اولین نوبت اجرای «آخرین‌نامه» از بازیگران فعال و جوان تئاتر بودند که در این نمایش نیز نقش آفرینی‌های قابل توجهی داشتند.
محمدزاده و رحیمی سام در دهه نود در عرصه سینما و تصویر نیز فعالیت مستمری داشتند و محمدزاده توانست چندین بار سیمرغ بلورین بازیگری جشنواره فیلم فجر را از آن خود کند و رحیمی سام نیز سال ۹۹ اولین سیمرغ بازیگری خود را برای ایفای نقش مکمل در فیلم «زالاوا» دریافت کرد.
طراحی صحنه خلاقانه نمایش «آخرین‌نامه» نیز توسط آروند دشت‌آرای انجام شد.
نظر شما