نقش‌آفرینی سلول‌های بنیادی در درمان ناباروری

به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از معاونت علمی و فناوری، نقش سلول‌های بنیادی در درمان بیماری‌ها گسترده‌ شده است و ناباروری، یکی از عارضه‌هایی است که این فناوری به درمان آن کمک می‌کند. ناباروری، به عنوان یکی از تجربیات تلخ گزیبان‌گیر بخشی از جامعه است که زمینه و شرایط روانی و اجتماعی نیز می تواند به اهمیت آن اضافه کند و به یک بحران تبدیل شود.

همچنین ناباروری موجب افزایش اختلالات و ناسازگاری های جنسی می شود. به طور کلی زنان نابارور بیش‌تر از مردان در معرض عوامل تنش‌زای جسمی، روانی و اجتماعی ناشی از ناباروری و درمان آن قرار دارند.

درمانی برای یک عارضه شایع

در سال های اخیر عواملی مانند تغییر نقش زنان در فعالیت‌های اجتماعی، تأخیر در سن ازدواج، تغییر در سن داشتن فرزند، افزایش استفاده از روش‌های پیشگیری از باروری، آزاد شدن سقط جنین و وضعیت اقتصادی نامطلوب، باعث کاهش میزان باروری درکشورهای صنعتی شده است.

شیوع ناباروری در دهه اخیر به طرز چشمگیری افزایش یافته، به طوری‌که میزان آن در کشورهای صنعتی حدود ۱۰ تا ۱۵ درصد گزارش شده است و طبق آخرین گزارش‌ها شیوع ناباروری در ایران نیز ۱۵ درصد برآورد شده است.

استفاده از سلول‌های بنیادی خون قائدگی برای درمان ناباروری

پژوهش‌های جدید نشان داده است که کاهش ذخیره تخمدانی به دلیل پیری نیچ تخمدانی رخ می‌دهد و سلول های بنیادی ‌با توانمندی بالایی که در تکثیر و تمایز دارند، قادر هستند این عارضه را ترمیم کنند. در مطالعات مختلف کلینیکال ترایال از انواع سلول های بنیادی برای درمان این اختلالات تخمدانی استفاده شده است.

با توجه به توانمندی سلول‌های بنیادی مشتق از خون قاعدگی در ترمیم بافت های مختلف در مطالعه ای از این سلول ها برای درمان نارسایی تخمدان بر روی موش‌های آزمایشگاهی استفاده کرده‌اند.

همزمان با این مطالعات در سراسر جهان، مطالعات متعددی در دهه گذشته بر روی جنبه های مختلف درمانی سلول‌های بنیادی مشتق از خون قاعدگی توسط پژوهشگران کشورمان توسط صورت گرفته و خصوصیات، ویژگی‌ها و قابلیت‌های سلول‌های بنیادی خون قاعدگی بررسی شده است.

به دست آوردن سلول بنیادی از منابع مختلف از جمله جنین، مغز استخوان، خون بند ناف و خون محیطی برای دستیابی به سلول‎های بنیادی چند توان، زمینه‌ساز تحقیقات بسیاری شده و دریچه جدیدی را برای درمان بیماری های مختلف گشوده است.

ملاحظات اخلاقی استفاده از سلول های بنیادی جنینی، سبب محدودیت کاربرد آنها و معطوف شدن نظر جامعه پزشکی به سمت منبع سلول‌های بنیادی مثل مغز استخوان شده است. هدف عمومی از این روند، به دست آوردن سلول های متمایز برای تهیه بافت‌های مختلف در فضای آزمایشگاه و رفع نیاز به پیوند بافت از فردی به فرد دیگر و نیز رفع مشکلاتی مانند عوارض رد پیوند و هزینه های متعدد آن است.

خون قاعدگی یک منبع غنی از سلول های بنیادی است که به آسانی در هر سیکل قاعدگی از دست می رود، این در حالی است که علاوه بر دسترسی آسان ماهیانه و عدم تهاجمی بودن روش جمع آوری خون قاعدگی، سلول‌های بنیادی مشتق از این منبع توانایی تکثیر و تمایز فوق‌العاده‌ای دارند.

امکان باروری با هزینه‌های کم‌تر

با تولید این فرآورده سلولی زیستی در کشورمان، برای زوجین نابارور با صرف هزینه های کمتر نسبت به سایر روش های کمک باروری، امکان استفاده از این روش درمانی نوین فراهم می‌شود و بسیاری از زوج‌هایی که به علت مشکلات مالی از فرزندآوری منصرف می شوند، به استفاده از این محصول سلول درمانی تشویق خواهند شد.

از طرفی استفاده از این محصول زیستی، با افزایش تعداد و کیفیت تخمک‌های بالغ در تخمدان و نیز افزایش ضخامت اندومتر، شانس وقوع بارداری خودبه خودی در زوجینی که از این چنین اختلالاتی رنج می برند ، افزایش خواهد یافت.

همچنین تزریق این فرآورده سلولی موجب بهبود شرایط محیط تخمدانی و نیز شرایط لانه گزینی جنین می شود و در نتیجه درصد موفقیت در روش های پیشرفته کمک باروری مانند IVF به دنبال سلول‌درمانی افزایش می‌یابد.

بنابراین، سلول های بنیادی مشتق شده از خون قاعدگی در مقایسه با سایر سلول‌ها مزایای متعددی دارد و گام جدیدی را در سلول درمانی بیماری های مختلف باز کرده است و می تواند نیازهای بالینی را برطرف سازد.

ستاد توسعه فناوری‌های سلول‌های بنیادی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری در راستای توسعه فناوری‌های این حوزه و کمک به ارتقای سلامت جامعه، از پژوهش‌ها، طرح‌های فناورانه و نوآورانه این حوزه در مسیر تجاری‌سازی حمایت می‌کند.