انگیزه های آمریکا از ماجراجویی در شرق آسیا

خبرگزاری مهر، گروه بین الملل- فرهاد همتی: دولت پکن در پی ورود غیرقانونی یک ناو آمریکایی به آب‌های سرزمینی این کشور در دریای جنوبی چین درباره پیامدهای نقض حاکمیت این کشور به کاخ سفید هشدار داد.

فرماندهی منطقه جنوبی ارتش چین اعلام کرد: کشتی‌ها و هواپیماهای چین این ناو آمریکایی را پس از ورود به آب‌های نزدیک جزایر «پاراسل» شناسایی و مسیر حرکت آن‌ها را دنبال کردند. نقض حاکمیت سرزمین چین از سوی ناو آمریکایی در شرایطی است که یک روز پیش نیز یک ناوشکن آمریکایی از تنگه تایوان عبور کرد و مقامات پکن ضمن محکومیت این اقدام آمریکا، آن را اقدامی تحریک‌آمیز خواندند. درباره علل دخالت های آمریکا در مسائل داخلی و سرزمین چین می توان به چند نکته اشاره کرد:

نکته اول اینکه از زمان روی کار آمدن دولت بایدن، فعالیت کشتی های جنگی آمریکا در نزدیکی آب های چین در مقایسه با سال گذشته بیش از ۲۰ درصد افزایش یافته و اعتراض شدید دولت پکن را هم در پی داشته است.

دریای جنوبی چین پس از پنج اقیانوس جهان بزرگترین ناحیه دریایی جهان است و در واقع بخشی از اقیانوس آرام به شمار می‌آید نکته دوم اینکه اگر چه کشورهای پیرامونی دریای جنوبی چین درباره مالکیت جزیره‌های واقع در این دریا باهم اختلاف نظر دارند، اما آنچه مسلم است جمهوری خلق چین تقریباً بر کل دریا و کشورهای ویتنام، فیلیپین، مالزی، برونئی و تایوان فقط بر بخش‌هایی از آن ادعای مالکیت دارند.

نکته بعدی اینکه دریای جنوبی چین پس از پنج اقیانوس جهان بزرگترین ناحیه دریایی جهان است و در واقع بخشی از اقیانوس آرام به شمار می‌آید. ایالات متحده دریای جنوبی را از آب‌های بین‌المللی می‌داند و بر حق قانونی کشتی‌ها و زیر دریایی هایش در رفت و آمد در این دریا تاکید دارد و مخالف ساخت تاسیسات دریایی توسط چین در این آب راهه است. به بیان دیگر، اگرچه ماجراجویی اخیر رزم ناو آمریکایی در تنگه تایوان با ادعای حق دریانوردی آزادانه انجام می شود اما آنچه مبرهن است اینکه قصد واقعی واشنگتن زیر سوال بردن حق حاکمیت پکن بر تایوان به عنوان بخشی جدایی ناپذیر از چین است. موضوعی که همواره با واکنش منفی چین مواجه شده است. سخنگوی وزارت امور خارجه چین در تازه ترین واکنش به دخالت آمریکا در دریای جنوبی چین گفته بود که این دریا ایالت هاوایی آمریکا نیست که در آن دخالت می کند.

نکته دیگر در این باره اینکه دولت آمریکا در کنار حضور پررنگ خود در دریای چین جنوبی، از جریان های جدایی طلب مناطق تابعه مانند هنگ کنگ، تبت و تایوان جانبداری می کند و به تعبیری به دنبال تجزیه آنها است؛ موضوعی که پکن از آن به عنوان خط قرمز یاد می کند و نسبت به آن بسیار حساسیت دارد و در واقع به هیچ عنوان در قبال آن کوتاه نمی آید و موضوعی قابل مذاکره و گفتگو برای پکن محسوب نمی شود.

و نکته پایانی اینکه به اذعان بسیاری از کارشناسان، قرن بیست و یکم قرن حوزه «آسیا-پاسیفیک» خوانده می‌شود. این پیش‌بینی محتومی است که سال‌هاست بر سر زبان زبان تحلیلگران و استراتژیست‌های مراکز مهم تحقیقاتی و دانشگاهی غرب است. به بیان دیگر خیزش چین به ویژه تبدیل این کشور به دومین اقتصاد جهان، هژمونی آمریکا بر نظام جهانی را به طور خودکار به چالش کشیده است. از سوی دیگر پکن نیز تلاش کرده است تا سلطه واشنگتن را در حوزه های مختلف به چالش بکشد.

دولت آمریکا در کنار حضور پررنگ خود در دریای چین جنوبی، از جریان های جدایی طلب مناطق تابعه مانند هنگ کنگ، تبت و تایوان جانبداری می کند در مجموع باید گفت که در سال های اخیر دولت آمریکا به بهانه های مختلف حضور خود را در شرق آسیا و حوزه پیرامونی چین پررنگ کرده است. اگر چه این رویکرد سیاست خارجی آمریکا از زمان اوباما آغاز شده و در دوره ترامپ به اوج خود رسید اما این سیاست در دوره بایدن نیز با شدت بیشتری دنبال می شود.

آنچه واضح است اختلافات چین و آمریکا در حوزه های مختلف از جمله دریای چین جنوبی و مسایل سرزمینی مثل تایوان، هنگ کنگ و مسایلی از این دست جزء اختلافات روبنایی دو کشور است. اما آنچه اختلافات بنیادی و زیر بنایی دو کشور محسوب می شود این است که چین قدرت جهانی آمریکا را در حوزه های مختلف به چالش کشیده است و این احتمال بسیار جدی است که در آینده ای نزدیک چین در حوزه اقتصادی با عبور از آمریکا به قدرت برتر اقتصاد جهان تبدیل شود. با درک همین رقابت های پنهان است که دولت آمریکا با ایجاد چالش‌های مختلف در پیرامون چین، تلاش می کند هزینه پکن را بالا ببرد و از تکیه زدن این کشور بر جایگاه قدرت برتر جهان تا حد ممکن جلوگیری کند.