تولید شبه‌بافت کبدی از سلول‌های بنیادی پرتوان انسانی

به گزارش خبرنگار مهر، بیماری‌های کبدی پنجمین عامل مرگ و میر در جهان است و منجر به بیش از یک میلیون مرگ در سال می‌شود.

با آنکه پیوند کبد می‌تواند درمان مناسبی برای ضایعات کبدی باشد، اما افزایش روز افزون شمار بیماران و کمبود اهداکننده استفاده از این درمان را محدود می‌کند؛ به همین دلیل استفاده از روش‌های پزشکی بازساختی مورد توجه پژوهشگران این حوزه است.

یکی از روش‌های مورد توجه برای درمان ضایعات کبدی و همچنین آزمایش داروهای تولید شده برای درمان بیماری‌های کبدی، تولید شبه‌اندام (ارگانوئید) کبدی از سلول‌های بنیادی پرتوان است.

محققان کشور با همکاری محققان خارجی در راستای توسعه روش‌های درمانی برای ضایعات کبدی، روشی برای تولید شبه‌بافت کبدی از سلول‌های بنیادی پرتوان انسانی، در شرایط کاملا کنترل شده در بیوراکتور هم‌زن‌دار ابداع کرده‌اند که در آن از غلظت فیزیولوژیک اکسیژن استفاده می‌شود.

طی این پژوهش، محققان دریافتند غلظت ۲۰ تا ۴۰‌درصد از اکسیژن محلول با تقویت تمایز به مزودرم (لایه میانی جنین) به شکل معنی‌داری بازده تمایز به کبد را کاهش می‌دهد.

نتایج این پژوهش که در مجله بین‌المللی Biotechnology Bioengineering به چاپ رسیده است، نشان داد، تنظیم غلظت اکسیژن محلول روی ۳۰ درصد منجر به تولید شبه‌اندام‌های مشابه کبد جنین انسان با بازده مناسب می‌شود.

شبه‌اندام‌های حاصل دارای اندازه یکدست و محتوای سلول‌های خونی و سلول‌های کبدی دارای عملکرد بودند.

سلول‌های کبدی حاصل ژن‌های اختصاصی کبد را بهتر بیان می‌کردند و فعالیت‌های مربوط به کبد مانند فعالیت‌های متابولیک را بهتر بروز می‌دادند.

این شبه اندام‌های کبدی به ضایعه حاد کبدی پیوند زده شده و پس از پیوند موفق به تولید آلبومین شدند.

نتایج این پژوهش نشان داد غلظت اکسیژن محلول تأثیر قابل توجهی در بازده و کیفیت تمایز سلول‌های بنیادی پرتوان انسان به شبه اندام کبدی دارد.

دکتر حسین بهاروند، دکتر زهرا فرزانه، دکتر سعید عباسعلی‌زاده و همکارانشان در پژوهشگاه رویان و دانشگاه لیسبون پرتقال این تحقیقات را به ثمر رساندند.