وقتی داوران جشنواره، حامی مالی آن می‌شوند/ دوستانی که دشمن شدند!

به گزارش خبرنگار مهر، جشنواره تئاتر دانشگاهی ایران یکی از مهمترین و تأثیرگذارترین رویدادهای تئاتری ایران است که متأسفانه به دلیل نبود حمایت‌های لازم از سوی وزارت علوم به عنوان متولی این رویداد و همچنین تصمیم گیری های نادرست طی سال‌های اخیر روند رو به رشدی نداشته و با مشکلات متعددی دست به گریبان است.

بیست و سومین جشنواره بین‌المللی تئاتر دانشگاهی ایران با دبیری مجتبی جدی به دلیل شرایط کرونایی با بیش از یک سال تأخیر و انتقادها و گلایه‌های مختلف دانشجویان برگزار و به پایان رسید.

امیر مرسلی از فعالان تئاتر دانشگاهی که سابقه دبیری هجدهمین جشنواره بین‌المللی تئاتر دانشگاهی ایران را در کارنامه کاری خود دارد. وی با پایان جشنواره بیست و سوم تئاتر دانشگاهی ایران به ذکر نکاتی در خصوص اتفاقات رخ داده در دوره هجدهم، نبود حمایت‌های لازم از سوی وزارت علوم به عنوان متولی جشنواره، اتفاقی که برای دبیران دوره‌های مختلف رخ می‌دهد و برخی شرایط جشنواره بیست و سوم پرداخت.

دوره‌ای که مظلوم‌ترین دوره جشنواره بود

مرسلی درباره اتفاقاتی که در دوره هجدهم جشنواره تئاتر دانشگاهی رخ داد و کمتر به آنها اشاره شد، به خبرنگار مهر گفت: حداقل از جشنواره دوازدهم به عنوان تیم اجرایی با دبیرخانه همکاری داشتم و حدود ۱۱ سال ارتباط نزدیک با جشنواره تئاتر دانشگاهی داشتم. دوره هجدهم هم به عنوان دبیر جشنواره حضور داشتم که به نظرم از مظلوم‌ترین دوره‌های جشنواره تئاتر دانشگاهی بود زیرا هم دبیر دیر انتخاب و معرفی شد و هم اینکه بر خلاف دوره‌های گذشته دیگر مکانی به عنوان دبیرخانه جشنواره وجود نداشت. متأسفانه از دوره هجدهم پایه‌ریزی اشتباهی شد و اتفاقات نادرستی شکل گرفت. به من گفتند که نیازی به دبیرخانه نیست و می‌توانم یک اتاق در وزارت علوم داشته باشم.

نبود اساسنامه باعث می‌شود این ترس وجود داشته باشد که آیا با تغییر مدیران و مسئولان امکان برگزاری جشنواره تئاتر دانشگاهی و بازگشت آن به روزهای اوج خود وجود دارد یا نه؟ وی ادامه داد: من پافشاری کردم که حتماً نیاز به مکانی مشخص برای دبیرخانه جشنواره است. اواخر دی ماه حکم دبیری را گرفتم و خیلی جدی به دنبال مکانی برای دبیرخانه جشنواره بودم و در نهایت از دانشگاه تهران ۲ اتاق را برای دبیرخانه جشنواره در اختیار گرفتم و با هزینه‌های شخصی آن مکان را تجهیز کردم. متأسفانه سال بعد آن مکان از جشنواره گرفته شد و تا به حال جشنواره دبیرخانه دائمی ندارد.

مرسلی یکی از بزرگترین مشکلات جشنواره تئاتر دانشگاهی را نداشتن اساسنامه‌ای مشخص دانست و تأکید کرد: نبود اساسنامه باعث می‌شود این ترس وجود داشته باشد که آیا با تغییر مدیران و مسئولان امکان برگزاری جشنواره تئاتر دانشگاهی و بازگشت آن به روزهای اوج خود وجود دارد یا نه؟

دبیر جشنواره هجدهم یادآور شد: من در دوره هجدهم جشنواره مدیر مخصوص کانون‌ها را منصوب کردم که پایه فعالیت کانون‌ها را پی‌ریزی کنیم تا بتوانند دبیر جشنواره را انتخاب و معرفی کنند ولی باز هم به سرانجام نرسید. در آن دوره با پیگیری‌هایی که انجام دادم دبیر جشنواره نوزدهم ۲۰ روز بعد از پایان جشنواره هجدهم معرفی شد.

این رویداد واقعاً بین‌المللی است؟

وی با بیان اینکه جشنواره لقب بین‌المللی دارد و با حضور یک یا چند استاد و برگزاری ورک شاپ نمی‌توان گفت که به صورت بین‌المللی برگزار می‌شود، اظهار کرد: تا دوره‌های قبل از من گروه‌هایی که آثارشان را به جشنواره می‌آوردند دانشجویی نبوده و حرفه‌ای بودند و در رقابت حضور پیدا نمی‌کردند. در دوره هجدهم برنامه‌ریزی به گونه‌ای انجام شد تا گروه‌های خارجی نیز بازبینی شوند و آنها هم در رقابت با دانشجویان ایرانی قرار بگیرند. در آن سال ۳ تولید مشترک با دانشگاه‌های انگلستان، اوکراین و دانمارک داشتیم.

مرسلی با اشاره به اینکه جشنواره تئاتر دانشگاهی سایت قابل قبولی ندارد، گفت: در آن دوره قراردادی با یکی از سایت‌های فروش منعقد کردم تا برای جشنواره سایتی حرفه‌ای، با آرشیو و ماندگار برای جشنواره طراحی کنند اما چون کار من به عنوان دبیر جشنواره به پایان رسیده بود بعد از من هیچ کسی پیگیر این ماجرا نشد.

این فعال تئاتر دانشگاهی با بیان اینکه خیلی تلاش کردم که جشنواره تئاتر دانشگاهی اساسنامه‌ای مشخص داشته باشد تا هر دبیر و مدیرکلی برای خود تصمیم‌گیری نکند، متذکر شد: هنوز هم که هنوز هست جشنواره ردیف بودجه‌ای مشخص ندارد.

حمایت شخصی نوید محمدزاده و هادی حجازی‌فر از جشنواره

وی با اشاره به اینکه در دوره بیست و سوم جشنواره تئاتر دانشگاهی ایران اتفاقی افتاد که بسیار خوشایند بود، توضیح داد: نوید محمدزاده و هادی حجازی فر به عنوان داوران جشنواره با هزینه شخصی خود مبلغ جوایز و کمک هزینه‌ها را پرداخت کردند. من همیشه پیش از این شاهد اتفاقی معکوس بودم یعنی استادانی که ورک شاپ برگزار می‌کردند یا استادانی که به عنوان داور حضور داشتند بر سر مبالغ دستمزد خود به دبیرخانه فشار می‌آوردند. این افراد بر خلاف رفتار خود در مراسم اختتامیه می‌گفتند که چرا مبالغ کمک هزینه‌ها و جوایز را افزایش نمی‌دهیم و با این کار دبیر و دبیرخانه جشنواره را خراب می‌کردند در حالی که خودشان حاضر نبودند ریالی از دستمزدشان کم شود. اینکه نوید محمدزاده و هادی حجازی فر جشنواره تئاتر دانشگاهی را رها نکرده‌اند و قلب شأن برای جشنواره و دانشجویان می‌تپد و از آن حمایت می‌کنند بسیار ارزشمند است.

اگر متولی جشنواره تئاتر دانشگاهی وزارت علوم است باید از آن حمایت کند نه اینکه فقط وقتی بحث تبلیغ مطرح است سریعاً خود را به عنوان متولی جشنواره معرفی کند مرسلی اظهار کرد: البته این توقع وجود ندارد که استادان یا داوران حاضر در جشنواره از جیب خود به جشنواره کمک کنند ولی حداقل می‌توانند با دبیرخانه همراهی کنند زیرا دبیران دوره‌های مختلف زیر فشار قرار می‌گرفتند تا از بودجه بخش‌های دیگر بزنند تا دستمزد داور و بازبین را پرداخت کنند زیرا در غیر این صورت آن فرد یا افراد در جشنواره حضور پیدا نمی‌کردند. متأسفانه دانشجویان نیز از این شرایط حاکم بر دبیرخانه اطلاعی ندارند و گمان می‌کنند که دبیرخانه در شرایطی ایده آل فعالیت می‌کند.

وی تصریح کرد: نباید وزارت علوم از این موضوع سوءاستفاده کند که اگر به جشنواره بودجه مورد نیاز را ندهد، برگزار کنندگان جشنواره از جیب خود برای برگزاری این رویداد هزینه می‌کنند. اگر متولی جشنواره تئاتر دانشگاهی وزارت علوم است باید از آن حمایت کند نه اینکه فقط وقتی بحث تبلیغ مطرح است سریعاً خود را به عنوان متولی جشنواره معرفی کند.

بودجه ۲۸۰ میلیونی برای جشنواره ۷۰۰ میلیونی!

دبیر جشنواره هجدهم با اشاره به اینکه بودجه آن دوره ۲۸۰ میلیون تومان بود، افزود: ولی مخارج ما حدود ۷۰۰ میلیون تومان بود. به شدت به دنبال جذب حامیان خصوصی افتادم و بخش مناطق جشنواره را که تعطیل شده بود در رایزنی با منطقه آزاد کیش بار دیگر برگزار کردیم.

مرسلی معتقد است روند وزارت علوم اینگونه است که بعد از معرفی دبیر جشنواره به گونه‌ای او را رها و به قولی پشت اش را خالی می‌کند که دبیر بعد از پایان مراسم اختتامیه جشنواره به مدت یک سال افسرده و از محافل تئاتری دور می‌شود؛ این اتفاق برای اکثر دبیران ۲۳ دوره جشنواره تئاتر دانشگاهی افتاده است و بعد از مراسم اختتامیه دبیر می‌ماند و کوهی از بدهی به گروه‌ها و استادان و وزارت علوم هم دیگر پاسخگوی دبیر نیست.

وی با بیان اینکه همه جا گفته می‌شود که جشنواره تئاتر دانشگاهی ایران از معتبرترین جشنواره‌های تئاتری ایران است، متذکر شد: ولی هر دوره مدام کوچک‌تر و کوچک‌تر می‌شود و فکر می‌کنم در دوره بیست و هفتم جشنواره در حد یک ورک شاپ برگزار شود.

روند وزارت علوم اینگونه است که بعد از معرفی دبیر جشنواره به گونه‌ای او را رها و به قولی پشت اش را خالی می‌کند که دبیر بعد از پایان مراسم اختتامیه جشنواره به مدت یک سال افسرده و از محافل تئاتری دور می‌شود این دبیر اسبق جشنواره تئاتر دانشگاهی با طرح این سوال که چرا جشنواره تئاتر دانشگاهی نباید اساسنامه‌ای مشخص داشته باشد؟، گفت: با حضور دبیران ادوار مختلف، استادان و دانشجویان می‌شود اساسنامه‌ای را برای جشنواره تئاتر دانشگاهی تدوین کرد. جشنواره تئاتر دانشگاهی بعد از این همه سال هنوز در کشمکش چگونگی انتخاب دبیر و برگزاری جشنواره است.

مرسلی معتقد است که هر کدام از دبیران دوره‌های مختلف جشنواره با انگیزه کار خود را شروع می‌کنند ولی به دلیل نبود حمایت‌های لازم و فشارهایی که روی شأن هست، در مراسم اختتامیه با کمترین انرژی حضور پیدا می‌کنند و مدام هم باید متلک‌های دیگران را بشنوند و تحمل کنند.

وی در بخش دیگری از سخنان خود یادآور شد: روزی که من به عنوان دبیر انتخاب شدم وزارت علوم به من گفت که آقای مرسلی فقط جشنواره را برگزار کنید که ما بگوییم این رویداد برگزار شده است ولی من صرفاً هدفم برگزار شدن جشنواره نبود از این رو سعی کردم جشنواره در سطحی گسترده، با کیفیت و تغییراتی قابل تأمل برگزار شود. سعی کردم تمام دانشجویان درگیر جشنواره شوند تا شور و انرژی دوره‌های گذشته جشنواره احیا شود. نتیجه تمام این انرژی‌ها و تلاش این شد که بعد از پایان جشنواره ۲۰ میلیون تومان هم از جیب خود هزینه کردم و حدود ۸ ماه نه وزارت علوم و نه نهادهای دیگری که قول حمایت و همکاری داده بودند، بودجه‌ای به من ندادند و من بدهکار گروه‌ها و عوامل جشنواره بودم.

دبیر هجدهمین جشنواره تئاتر دانشگاهی اظهار کرد: وزارت علوم و سیستم موجود کاری کرد که من یک سال بعد از جشنواره افسرده شدم.

مرسلی با اشاره به اینکه وزارت علوم تا زمان باقیمانده از دوره فعالیت خود در دولت دوازدهم اساسنامه جشنواره تئاتر دانشگاهی را تدوین و ردیف بودجه‌ای را برای جشنواره مشخص کنند، افزود: هنوز هم که هنوز است بودجه جشنواره به دانشگاه‌ها پرداخت می‌شود و دانشگاه‌ها بعد از برداشت سهم خود به صورت خرد خرد بودجه را به جشنواره پرداخت می‌کنند که اصلاً شرایط مناسبی نیست.

چرا دبیران جشنواره سکوت می‌کنند؟

وی درباره این موضوع که چرا دبیران دوره‌های مختلف در زمان حضور خود درباره مشکلات ایجاد شده و نبود حمایت از سوی وزارت علوم صحبت نمی‌کنند و بعد از پایان دوره خود به این نکات اشاره می‌کنند، تأکید کرد: زمانی که قرار است نشست خبری جشنواره برگزار شود آنقدر وزارت علوم در باغ سبز نشان می‌دهد و می‌گوید که مشکل بودجه وجود نخواهد داشت که دبیر گمان می‌کند همه چیز رو به راه است. بعد از پایان جشنواره نیز دبیر به دلیل اینکه می‌ترسد اگر حرفی بزند باز هم وزارت علوم بودجه را پرداخت نکند و بدهی‌ها باقی بمانند، اقدامی نمی‌کند. همچنین وقتی دبیر خودش دانشجو است از این می‌ترسد که اگر اقدامی در خصوص حمایت نکردن وزارت علوم انجام دهد روند تحصیلی وی تحت تأثیر قرار بگیرد.

این فعال تئاتر دانشگاهی ایران در پایان سخنان خود تصریح کرد: روزی که دبیر جشنواره انتخاب و معرفی می‌شود ۳ هزار نفر دوست و رفیق وی می‌شوند ولی به مرور و با برگزاری بخش‌های بازخوانی، بازبینی و اختتامیه از تعداد دوستان کم می‌شود و بعد از اختتامیه جشنواره ۳ هزار نفر دشمن دبیر جشنواره می‌شوند. وزارت علوم همیشه کاری کرده که دبیر یک دوره جشنواره با دبیر دوره قبلی و بعدی مشکل داشته باشند و همیشه این کار را انجام می‌دهد.