چالش‌های فراروی «نجیب میقاتی»/ مأموریت سختِ تشکیل دولت جدید لبنان

خبرگزاری مهر، گروه بین‌الملل - رامین حسین آبادیان: پس از استعفای «سعد الحریری» از پست خود بود که «نجیب میقاتی» سیاستمدار لبنانی با رأی نمایندگان پارلمان این کشور به عنوان نخست وزیر مأمور تشکیل کابینه جدید انتخاب شد. میقاتی پیشتر نیز در عرصه سیاسی لبنان فعالیت داشته است. به عنوان نمونه، او در ماه آوریل سال ۲۰۰۵ به عنوان نخست وزیر لبنان انتخاب شد. میقاتی تا زمان برگزاری انتخابات پارلمانی به عنوان نخست وزیر لبنان باقی ماند.

افزون بر این، نجیب میقاتی در سال ۲۰۰۹ نیز به عنوان نماینده منطقه «طرابلس» در پارلمان لبنان انتخاب شد. پیش از آن نیز، میقاتی در حد فاصل میان سال‌های ۱۹۹۸ تا ۲۰۰۴ به عنوان وزیر حمل و نقل و اشتغال عمومی فعالیت داشت. از همین روی، پُر واضح است که نجیب میقاتی به دلیل سابقه طولانی مدت در عرصه سیاسی لبنان با مشکلات و معضلاتی که این کشور امروز با آن دست و پنجه نرم می‌کند، بیگانه نیست.

«نجیب میقاتی» به دنبال تشکیل یک دولت تکنوکرات در لبنان است؛ دولتی که به گفته وی، احزاب سیاسی نقشی در آن نخواهند داشت وی پس از عهده دار شدن پست نخست وزیری، نخست اظهارنظرهای خود را مطرح کرد. میقاتی در همین راستا اظهار داشت: «به دنبال تشکیل دولت تکنوکرات هستم. تشکیل دولت تکنو سیاسی ممکن نیست. ما باید دولتی بدون حضور احزاب سیاسی تشکیل دهیم. ما به زودی ۸۵۰ میلیون دلار از صندوق بین‌المللی پول دریافت خواهیم کرد. جامعه بین‌المللی تضمین داده که مانع از فروپاشی لبنان شود. برنامه ما برای نجات کشور کاملاً جدی است».

نخست وزیر مأمور تشکیل کابینه لبنان در ادامه اظهارات خود همچنین تصریح کرد: «من با میشل عون رئیس جمهور لبنان دیدار کردم و او مرا در جریان نتیجه رایزنی‌های الزام آور قرار داد و مرا مأمور تشکیل دولت جدید کرد. از عون و همه نمایندگان چه آنهایی که مرا مورد تأیید قرار دادند و چه آنهایی که مورد تأیید قرار ندادند، تشکر می‌کنم. خواهان همکاری برای یافتن راهکار مطلوب هستم. من خواستار اعتماد مردم لبنان هستم».

در حال حاضر، با توجه به اظهارات نجیب میقاتی و سلسله رایزنی‌های اخیر وی به نظر می‌رسد که چارچوب کلی دولت آتی لبنان مشخص شده است. آن طور که پیدا است در دولت نجیب میقاتی، توزیع پست‌های وزارتخانه‌ای طبق دسته بندی‌هایی که بر اساس مذاهب انجام شده‌اند، صورت خواهد گرفت. میقاتی، عون را در جریان ابعاد و جزئیات مربوط به چارچوب کلی دولت آتی خود قرار داده است.

بر این اساس، دولت نجیب میقاتی متشکل از ۲۴ وزیر خواهد بود و نه ۲۰ وزیر. البته اطلاعات دقیقی از ۶ وزارتخانه‌ای که میقاتی مد نظر دارد، در دست نیست زیرا پیشتر این وزارتخانه‌ها در ۱۸ وزارتخانه دیگر ادغام شده بودند. در همین حال، میقاتی قصد دارد وزارت دارایی را به یک شخصیت شیعی بسپارد. این اولین بار است که قرار است چنین اتفاقی رخ دهد. از سوی دیگر، وزرای تکنوکرات در دولت آتی میقاتی نقش مهمی خواهند داشت.

آخرین گزارش‌ها از روند تشکیل کابینه جدید لبنان حاکی از آن هستند که قرار است میقاتی وزارتخانه‌های امنیتی را میان مذاهب مختلف تقسیم کند. به عنوان مثال، او قصد ندارد وزارتخانه‌های دادگستری و کشور را به شخصیت‌هایی از یک مذهب واحد بسپارد.

«میقاتی» قصد دارد وزارتخانه‌های امنیتی مهم را میان مذاهب مختلف تقسیم کند و اینگونه نیست که این وزارتخانه‌ها جملگی به شخصیت‌هایی از یک مذهب واحد سپرده شوند قرار است میقاتی وزارتخانه‌های امنیتی را میان مذاهب مختلف تقسیم کند. به عنوان مثال، او قصد ندارد وزارتخانه‌های دادگستری و کشور را به شخصیت‌هایی از یک مذهب واحد بسپارد. آنچه که موجب شده است تا محافل لبنانی نسبت به تشکیل هرچه سریع‌تر دولت جدید این کشور امیدوار باشند، حمایت اکثریت قریب به اتفاق احزاب، ائتلاف‌ها و جریان‌های سیاسی از نجیب میقاتی است.

با تمامی اینها، باید گفت که نجیب میقاتی برای تشکیل دولت جدید لبنان چالش‌هایی را نیز پیش روی دارد که نمی‌توان به سادگی از کنار آنها عبور کرد.

بدیهی است که در صورت عدم حل و فصل چالش‌های مذکور، تشکیل دولت لبنان حداقل در آینده نزدیک میسر نخواهد بود. این همان مسأله‌ای است که نجیب میقاتی نیز خود کاملاً به آن واقف است.

اولین چالشی که نجیب میقاتی در مسیر تشکیل دولت جدید لبنان با آن مواجه خواهد شد، سهم خواهی احزاب و جریان‌های سیاسی است. احزاب و جریان‌های سیاسی به ویژه احزابی که در ائتلاف ۱۴ مارس عضویت دارند، همواره خواهان بیشترین سهم در دولت‌های لبنان بوده‌اند. طبیعی است که این احزاب همان انتظارات همیشگی خود را از دولت میقاتی نیز دارند. بنابراین، بدون تردید سهم خواهی احزاب و جریان‌های سیاسی یکی از چالش‌های اصلیِ فراروی میقاتی به شمار می‌رود.

دومین چالش فرا روی میقاتی که خود به خوبی از آن آگاه است، این است که نخست وزیر مکلف لبنان در واقع یک نخست وزیر موقت محسوب می‌شود؛ نخست وزیری که به صورت کوتاه مدت زمام امور در لبنان را در دست خواهد داشت. از آنجایی که قرار است طی سال آتی میلادی انتخابات پارلمانی لبنان برگزار گردد، بنابراین نجیب میقاتی تا همان زمان پست نخست وزیری را برعهده خواهد داشت. این مسأله‌ای است که میقاتی خود نیز از آن مطلع است.

نخست وزیر مکلف لبنان با چالش‌های متعددی مواجه است که از جمله این چالش‌ها می‌توان به سهم‌خواهی‌های حزبی، معضلات اقتصادی و دخالت‌های خارجی اشاره کرد. از همین روی، اگر انتخابات پارلمانی آتی در لبنان که قرار است طی سال آتی میلادی برگزار شود، به تعویق نیفتد، میقاتی تنها تا آن زمان نخست وزیر لبنان باقی خواهد ماند. بر این اساس، او زمان زیادی برای اجرایی ساختن طرح‌های خود به منظور خارج ساختن لبنان از بحران‌های کنونی نخواهد شد. این مسأله خود یک چالش بزرگ در برابر مأموریت سخت نجیب میقاتی محسوب می‌شود.

چالش سوم نجیب میقاتی، بحران اقتصادی شدید لبنان است؛ بحرانی که بسیاری از کارشناسان و ناظران سیاسی نسبت به وخامت آن هشدار داده‌اند. پیشتر نیز «حسان دیاب» نخست وزیر دولت پیشبرد امور لبنان ضمن هشدار درباره پیامدهای اوضاع اقتصادی کنونی لبنان اعلام کرده بود که این کشور در آستانه فروپاشی اقتصادی قرار گرفته است. بنابراین، میقاتی پس از تشکیل دولت، در حالی زمام امور در لبنان را در دست خواهد گرفت که لبنان با مشکلات و معضلات اقتصادی فراوانی مواجه است.

چهارمین چالش فرا روی نجیب میقاتی مربوط به کارشکنی‌های خارجی است. در زمان نخست وزیری «سعد الحریری» طرف‌های خارجی نظیر ایالات متحده آمریکا، فرانسه و عربستان سعودی از تمام ظرفیت‌های خود برای تشکیل یک دولتِ بدون حزب الله استفاده کردند و همین مسأله یکی از علل و عوامل مهم ناکامی حریری در تشکیل دولت بود.

پیش بینی می‌شود که طرف‌های خارجی مذکور در دوره میقاتی نیز برای تحقق اهداف خود علیه حزب الله در دولت جدید تلاش کنند و میقاتی را تحت فشار قرار دهند. به هر حال، آنطور که به نظر می‌رسد، میقاتی برای تشکیل دولت جدید لبنان مأموریت سختی در پیش دارد.