قلمروی سایبری ایران باید مشخص شود

به گزارش خبرنگار مهر، رضا تقی پور در برنامه غیر محرمانه شبکه دو سیما که به موضوع حکمرانی فضای مجازی اشاره داشت، در پاسخ به این سوال که آیا ما در کشور دارای حکمرانی فضای مجازی هستیم، گفت: قطعاً هر کشوری یک نحوه‌ای از حکمرانی را در همه ابعاد دارد و در کشور ما نیز این حکمرانی در فضای مجازی وجود دارد. اما اینکه این حکمرانی یک نظام نوشته شده و تدوین شده است و یا به خودی خود از یک اجزایی به وجود آمده، محل بحث است.

وی با اشاره به مؤلفه‌های مرتبط با حکمرانی فضای مجازی گفت: یکی از این مؤلفه‌های اصلی به قلمرو و دامنه حکمرانی باز می‌گردد. مؤلفه دیگر نظامی است که حکمرانی بر آن استوار است و بحث مردم نیز دیگر مؤلفه در این فضا را شامل می‌شود. به بیان دیگر وقتی در مورد حکمرانی صحبت می‌کنیم باید این قلمرو را تعریف کنیم؛ سوال این است که قلمرو سایبری جمهوری اسلامی کجاست؟ آیا فقط شامل آن چیزی می‌شود که در جغرافیای ایران قرار می‌گیرد؟ یا با توجه به اینکه این فضا، مجازی است، محل اسکان کاربران آن تنها محدود به جغرافیای شهروندان در ایران نمی‌شود؟

عضو حقیقی شورای عالی فضای مجازی با بیان اینکه برابر نظریه‌های فعلی، معمولاً حکمرانی فضای مجازی در ۳ مفهوم حکمرانی توسط فضای مجازی، حکمرانی در فضای مجازی و حکمرانی بر فضای مجازی تعریف می‌شود، افزود: حکمرانی توسط فضای مجازی به این معنی است که آن نظام تلاش می‌کند تا از طریق فضای مجازی خیلی از امورات را پیش ببرد. برای مثال دولت الکترونیکی که ابزارهای فضای مجازی را استفاده می‌کند تا بقیه امور تسهیل شود، نوعی حکمرانی توسط فضای مجازی تلقی می‌شود.

اینترنت کالیفرنیایی حاکمیت کشورها در فضای مجازی را زیرسوال برده است

وی با اشاره به اینکه تعریف حکمرانی در فضای مجازی، به اعمال حاکمیت دولت‌ها در فضای مجازی بازمی گردد، گفت: به این معنی که برای مثال کشور جمهوری اسلامی چگونه می‌خواهد در فضای مجازی اعمال حاکمیت کند. در این زمینه مباحث زیادی در دنیا مطرح است که مهمترین آن این است که حاکمیت جهانی که غرب در فضای مجازی راه انداخته و تحت اصطلاح اینترنت کالیفرنیایی از آن یاد می‌شود، خیلی از حاکمیت‌ها را زیر سوال برده است.

عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی ادامه داد: اگرچه در یک مبدا تاریخی تلاش شد که این موضوع به سازمان ملل واگذار شود و بسیاری از کشورها اعتراض خود را به این مقوله که چرا دامنه‌های اینترنتی باید توسط آمریکا مدیریت شود و اساس آدرس دهی اینترنت باید در اختیار این کشور باشد، اعلام کردند اما این اعتراض راه به جایی نبرده است. نگرانی از این است که اگر روزی کوچک‌ترین اختلالی در آدرس دهی اینترنت به وجود بیاید، کل حاکمیت اینترنت کشورها از بین می‌رود.

وی افزود: این سلطه، حکمرانی همه کشورها را نقض می‌کند و خیلی‌ها به آن معترض هستند؛ در این میان معدود کشورهایی مانند چین خودشان را از این سلطه بیرون کشیدند و به همین دلیل در سال‌های اخیر شنیده می‌شود که نوع دوم اینترنت، اینترنت چینی است.

وزیر اسبق ارتباطات خاطرنشان کرد: امانوئل مکرون رئیس جمهور فرانسه در نشست حکمرانی اینترنت در پاریس( IGF ۲۰۱۸) صراحتاً بر این موضوع تاکید کرد که ما امروز دو نوع اینترنت در دنیا داریم و اتحادیه اروپا اگر بخواهد زیر سلطه اینترنت کالیفرنیایی نباشد باید چارچوب‌های حاکمیت اینترنت اتحادیه اروپا را تعریف کنند.

تقی پور با تاکید بر اینکه اگر تعریف درستی از حکمرانی فضای مجازی نداشته باشیم قطعاً اولین و بیشتترین گروهی که ضرر می‌کنند مردم هستند، گفت: وقتی چارچوب مشخص نباشد سود و ضرر هم مشخص نیست و تضمینی برای فعالیت در این فضا وجود ندارد.

عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی با اشاره به اینکه فضای سایبری جهانی بر مبنای اینترنت شکل گرفته است اما ما باید فضای سایبری ملی خود را هم داشته باشیم و بر مبنای آن، نظام حاکمیتی تعریف کنیم، خاطرنشان کرد: یکی از کارکردهای این فضا کسب و کار دیجیتالی است که حاکمیت باید از آن دفاع کند.

وی ادامه داد: حاکمیت فضای سایبری باید زیرساخت‌ها را برای همه آماده کند. امروز آنچه که به عنوان شبکه ملی اطلاعات شناخته شده، تلاش دارد تا تعاریف و کارکردهای حاکمیت فضای مجازی در این فضا را تعریف کند.

تقی پور با اشاره به اینکه امسال سال دهمی است که از فرمان رهبری برای تشکیل شورای عالی فضای مجازی می‌گذرد، گفت: این شورا کانون و هسته اصلی این حاکمیت است. اما ظرف این مدت، سایر اجزا در حوزه حاکمیت فضای مجازی مستقر نشده‌اند.

وی با اشاره به اینکه دست اندرکاران و قانونگذاران بخشی از این اجزا را تشکیل می‌دهند، تاکید کرد: نظام، ایده، تفکر و شاکله حکمرانی سایبری در کشور وجود دارد و شورای عالی فضای مجازی هسته اصلی حاکمیت فضای مجازی است اما این شورا برخی از تکالیف خود را انجام نداده است.

وزیر اسبق ارتباطات از بعد امنیت سایبری در بحث حکمرانی نیز تاکید کرد: باید به امنیت در فضای مجازی هم وزن با اینترنت بها داد. آمار روزانه عملیات سایبری به کشور حدود ۲۰۰ تا ۳۰۰ هزار حمله در روز برآورد می‌شود که در داخل آنها بعضاً عملیات ساختار یافته هم وجود دارد.

وی گفت: شرط اولیه استفاده از فناوری‌های پیشرفته در زیرساختهای کشور این است که به امنیت آن بها دهیم. کشور موفقیت‌های خوبی دارد اما کامل نیست و یکی از اقدامات جدی د حوزه حکمرانی فضای مجازی، تصویب قوانین و مقررات و چارچوب در این زمینه است تا امنیت کسب و کارها و دارایی‌ها و سرمایه‌های سایبری شهروندان تامین شود.