توبه انقلابی عاشورایی حر/توبه مقدس‌ترین مسیر برای بازگشت از گناه

حجت‌الاسلام حسن جعفری در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به اینکه یکی از موضوعات حیرت‌انگیز و جالب حادثه کربلا توبه حضرت حر است، گفت: از امام حسین علیه السلام عبارتی در مورد حر وجود دارد که اوج بدبختی شخص را می‌رساند، عبارت: «ثکلتک امک» مادرت به عزایت بنشیند از زبان امام معصوم، ممکن است درهای خوشبختی و سعادت را بر هرکس ببندد اما توبه چه اکسیری است که به تنهایی دل شکسته و ناراحت امام را ترمیم می‌نماید.

وی ادامه داد: توبه واقعی چنان اثر دارد که امام معصوم (ع) عبارتی در مورد حر می‌گوید که منتهای آرزوی هر انسان آزاد خواه عالم است: «انت والله حر فی الدنیا والاخره» به خدا سوگند تو در دنیا و آخرت آزاده ای.

پژوهشگر معارف اسلامی با تصریح به مهم‌ترین ویژگی حر که آزادگی اوست و اباعبدالله الحسین علیه‌السلام در ستایش از مقام حر آن‌را بیان فرموده، گفت: حضرت درحالی که غبار از صورت حر پاک می‌کرد فرمود «تو آزادی همان‌طور که مادرت، تو را نام نهاد، آزاد در دنیا و آخرت» حر آزاد بود ولی رها و ولنگار نبود به همین علت حتی وقتی در سپاه دشمن بود به امام حسین (ع) در نماز اقتدا کرد.

وی افزود: حرّبن یزید ریاحی اجازه نداد رویارویی‌اش با امام (ع) موجب هر نوع رفتار دژخیمی گردد، بلکه اساساً سو ادب هم نکرد. حتی آنجا که امام علیه‌السلام با تندی به او فرمود «مادرت به عزایت بنشیند»، حرّ حضرت فاطمه (س) را ستود.

استاد حوزه علمیه با بیان آنکه حرّ آزاد بود زیرا برای دفاع از همه خوبی‌ها دست از دنیا شست و زنجیر دنیاخواهی را پاره کرد، افزود: حرّ در بند دنیا نماند و به عالی‌ترین مقامات پر کشید و همان‌طور که با آزادگی پا به میدان نبرد گذاشت و بند از پای سلوک باز کرد در باطن و آخرت نیز پر گشوده و آنچه از انسانیت و مقامات الهی می‌طلبید را آزادانه به دست آورد که قرآن در وصف چون او می‌فرماید: «نتبوا من الجنه حیث نشاء: هر جا از بهشت را بخواهیم جایگاه خود قرار می‌دهیم.» (زمر ۷۴) آزادگی حر سبب شد تا بند دنیا او را از حق جدا نکند همان‌طور که تعصب و مخالفت نیز نتوانست دستان او را آلوده به خون پاک‌ترین‌ها کند.

وی ادامه داد: دنیای زیبای توبه از جنس دنیای لفظ و الفاظ و عبارات نیست که با گفتن استغفرالله ایجاد شود، بلکه دنیای عجیب دیگری دارد. شاید بتوان دنیای انقلاب را نزدیک به معنای توبه دانست. انقلاب، دگرگونی، زیرورو شدن، از حالتی به حالت دیگر در آمدن است.

پژوهشگر معارف اسلامی با اشاره به اینکه روایت اهل بیت (ع)، این همه تاکید به تفکر کرده‌اند، گفت: چون در دل تفکر، انقلاب و دگرگونی خوابیده است و همین تفکر عامل مهمی بود برای انقلاب حرّ و شاید همین تفکر باعث شد که هیچ‌گونه بی ادبی به ساحت کبریای امام حسین علیه السلام نکند. البته شاید بتوان ادعا کرد که راز توبه و برگشت حر، سر به مهر و مختوم است.

وی افزود: کسی نمی‌داند در حرّ چه ویژگی‌هایی بوده است که از ظلمت و تاریکی به نور و روشنایی آمد و تا خدا خدایی می‌کند خود را رو سفید نمود. حرّ بن یزید ریاحی نه تنها مورد مدح و تمجید امام حسین علیه السلام قرار گرفت بلکه امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف در زیارت نامه مقدسه از وی نام می‌برد و بر او سلام می‌دهد؛ «السلام علیک یا حر بن یزید ریاحی».

استاد حوزه با برای بیان نکته‌ای حائز اهمیت زندگی حرّ که می‌توان الگو برای همه ما باشد، گفت: آنچه ملاک و شاخص برای توبه افراد می‌باشد، این است که توبه با جبران گذشته، به هم آمیخته است. آنچه حرّ را حرّ می‌کند، جبران خطاهای گذشته اوست. گناهکاران و خطاکاران اگر بخواهند مورد لطف و نظر امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف قرار بگیرند بایستی با توجه به مسیر اصلی که همان مسیر ولایت است برگردند.

وی افزود: طبیعی است وقتی انسان، از مسیری که ناصحیح و نادرست است جدا می‌شود و راه خود را تغییر می‌دهد تغییر مسیر باعث تغییر مقصد است و آنچه در مسیر گذشته بوده به طور کلی ترک می‌شود و مسیر جدید به روی انسان باز می‌شود.

حجت الاسلام جعفری در پایان با اشاره به آنکه در بحث توبه مسیر گذشته پر از سیئات است و با تغییر مسیر، حسنات جای سیئات را گرفته و آنها را محو می‌نماید، افزود: حقیقتاً توبه مبدّل است و توبه تبدیل می‌کند. هر چه بدی و نادرستی در انسان وجود را دارد تبدیل به خوبی و درستی می‌کند. به همین خاطر یکی از سندهای معتبر در حادثه کربلا سند توبه است به گونه‌ای که هیچ‌کس از جبهه حق اباعبدالله به لشگر دشمن نپیوسته اما از لشکر وجبهه ناحق عمربن سعد (لع) افراد مختلفی مسیر خود را تغییر داده و به سمت نور آماده است و حسین علیه السلام آنها را آزاده و حرّ کرده است.