شناسایی عوامل اضطرابی کودکان در پاندمی کرونا/ توصیه به مادران

زهرا خلوصی، در گفتگو با خبرنگار مهر افزود:
از بدو تولد، نوزادان به نخستین واحد اجتماع به نام خانواده وارد می‌شوند. هر خانواده بنا بر فرهنگ و محیط جغرافیایی و شرایط اقتصادی خود خط مشی متفاوتی در پرورش فرزندان تازه متولد شده دارند.

وی تصریح کرد: تفاوت‌های فرهنگی، جغرافیایی و اقتصادی بر روی رشد حسی حرکتی و هیجانی و حتی ارتباطی کودکان اولین و دراز مدت ترین اثرات خود را می‌گذارد.

خلوصی ادامه داد: اما اثر درازمدت ثانویه توسط سیستم بزرگ‌تری به نام مدرسه، کلاس درس و معلم ایجاد می‌شود. در مدرسه شخصیت اجتماعی کودک شکل می‌گیرد و متوجه من اجتماعی خود می‌شود. بنا بر این ویژگی‌های فرهنگی، جغرافیایی و همچنین اقتصادی مدارس هم بسیار حائز اهمیت هستند.

این روانشناس کودک افزود: خانواده می‌تواند در دوران سن مدرسه کودکان حکم تسهیل گر و حمایت گر داشته باشد. بنابراین دو سیستم خانواده و مدرسه مکمل یکدیگرند.

وی گفت: در دوران همه گیری کرونا شرایطی که برای خانواده، مدارس و دانش آموزان پیش آمد نشان داد که هیجانات و مهارت مادران نه تنها در پرورش بلکه در آموزش هم بسیار اثرگذار است. قبل از دوره کرونا فاصله زیادی بین سیستم آموزشی مدارس و خانواده‌ها وجود داشت. ولی با ایجاد این شرایط موضوع آموزش والدین در منزل مطرح شد.

خلوصی اضافه کرد: مادران شاغل یا مادرانی که چند فرزند در سنین مختلف دارند شرایط متفاوتی در آموزش دارند. در نتیجه مسائل آموزشی فشار روانی مضاعفی بر دوش مادران وارد می‌کند. عدم آشنایی مادر با همه منابع دروس، عدم مدیریت زمان، مدیریت رفتار خواهران و برادران دیگر در زمان کلاس آنلاین، عدم تمرکز دانش آموز سر کلاس و کاهش فعالیت بدنی کودکان که باید روزهای زیادی را در منازل کوچک امروز بمانند، موجب مشکلاتی در سیستم خانوادگی و یادگیری دانش آموزان می‌شود.

این روانشناس کودک گفت: در چنین شرایطی بسیاری از والدین به مشاورین، روانشناسان یا روانپزشک مراجعه می‌کنند و شکایت از عدم توجه، یادگیری یا بعضاً رفتار مخرب و تکانشگری دارند و خواستار درمان سریع هستند.

وی اظهار کرد: والدین نیاز به آموزش‌هایی هم در جهت پرورش و هم در جهت آموزش دارند چه زمانی که مدارس بازگشایی شوند و چه زمانی که این شرایط ادامه داشته باشد. این در حالی است که هر گونه درمان (دارو درمانی، بازی درمانی و…) نیاز به ارزیابی جامع، آموزش و بررسی مداوم دارد. بسیاری از والدین هم به جای آموزش، تغییر محیط و یا درمان شناختی، دارو درمانی یا نوروفیدبک را درمان اصلی مشکلات رفتاری و یادگیری می‌دانند غافل از اینکه این روش‌ها در کنار جلسات مشاوره می‌تواند اثر درمانی ماندگار ایجاد کند.

خلوصی تصریح کرد: با توجه به مشکلات اضطرابی، افسردگی و…، که در حال حاضر شاهد آن هستیم و پیش بینی می‌شود تا روزگاران پساکرونا روند افزایشی داشته باشد، بیمه شدن خدمات روانشناسی و مشاوره می‌تواند کمک بسیاری در تسهیل ارائه به مراکز روانشناسی باشد.

این روانشناس کودک افزود: مسئله‌ای که بیش از هر چیز دیگری در این میان خودنمایی می‌کند این است که کلاس درس مانند جامعه واقعی است. در کلاس‌های درس هم مثل جامعه کودکان به قشر زرنگ و متوسط و ضعیف طبقه‌بندی می‌شوند، حتی در آموزش آنلاین هم دیده می‌شود که معلمان این طبقه‌بندی را حفظ می‌کنند.

وی اضافه کرد: در واقع نگاه طبقاتی در این سنین و در این محیط کاملاً شکل می‌گیرد، اما معلم آگاه و والدین آموزش دیده می‌توانند مهارت‌ها و ضعف‌های دانش آموزان را شناسایی کرده و در جهت بهبودی و پیشرفت آنان برنامه‌ریزی بکنند. در واقع، مشکلات آموزشی صرفاً مختص به دانش آموزان به اصطلاح قشر متوسط و ضعیف نیست. بلکه شناسایی و تشخیص مشکلاتی در دانش آموزان با عملکرد بالا یا به اصطلاح زرنگ نیاز به نگاهی علمی و موشکافانه دارد.

خلوصی گفت: والدین باید توجه داشته باشند که زمان کمی به شروع بازگشایی مدارس باقی مانده است، شناسایی مهارت‌ها و استعدادها و ضعف‌ها و تقویت مهارت‌های حسی حرکتی و ارتباطی کودکان در هر سه سطح (زرنگ، متوسط، ضعیف) در کلاس درس لازم است و به کودکان در رشد ارتقا فردی و اجتماعی کمک می‌کند و این نگاه طبقاتی را در این سنین حساس از آنها دور می‌کند و روحیه کار جمعی و نگاه انتقادی را به آنان می‌دهد.