جواد سلیمان‌پور در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به اهمیت دیپلماسی گاز و لزوم تقویت آن گفت: بحث تجارت گاز بیشتر از اینکه یک بحث صرفاً اقتصادی باشد یک بحث سیاسی است زیرا وقتی یک کشور امنیت انرژی خودش را در بلند مدت به شما گره میزند می‌خواهد از روابط سیاسی و امنیتی‌اش اطمینان حاصل کند.
دیپلماسی انرژی باید بالاتر از وزارت نفت پیگیری شود
این کارشناس انرژی با تأکید بر اینکه این حوزه باید در سطح سیاست خارجی و بالاتر پیگیری شود افزود: متأسفانه در دولت گذشته این بحث صرفاً در لایه تجارت خارجی مطرح می‌شد و صرفاً وزارت نفت یا حتی شرکت ملی گاز مسئول توسعه دیپلماسی گاز بود و به همین خاطر در اکثر موارد به نتیجه مطلوبی نرسید.
وی ادامه داد: حتی در موارد مشابه دیدیم هنگامی که در سال ۸۷ بحث خط لوله ترکمنستان به مشکل خورد شورای امنیت ملی و وزیر نفت پیگیری کردند تا مشکل رفع شد یا حتی در سال گذشته که صادرات گاز به ترکیه قطع شد، علی‌رغم پیگیری‌های متعدد شرکت ملی گاز کشورمان، صادرات از سر گرفته نشد تا وقتی که خود وزیر خارجه به ترکیه سفر کرد و ظرف یک روز خط لوله تعمیر و صادرات گاز از سرگرفته شد.
بازار هدف گسترده نباشد
سلیمان پور در ادامه گفت: یکی دیگر از استراتژی‌های غلط دولت قبل این بود که بازار هدفش را بسیار گسترده در نظر گرفته بود و طبعاً بر روی بازار خاصی برنامه‌ریزی و هدف‌گذاری نشده و همین امر موجب شد که ایران از بازارهای منطقه‌ای عقب بیافتد.
این کارشناس انرژی افزود: در دولت جدید با توجه به تجربه‌ای که آقای اوجی در شرکت ملی گاز و در به ثمر نشاندن خط لوله عراق و پیگیری خط لوله پاکستان داشتند پیش‌بینی می‌شود در این حوزه نقش فعالانه تری داشته باشیم اما باید توجه داشت وضعیت فعلی با هشت سال گذشته متفاوت است.
وی ادامه داد: در هشت سال گذشته اینقدر بازارها پیچیده نشده بودند، ال‌ان‌جی آمریکا اینقدر گسترش نیافته بود و گزینه‌ها محدود تر بود. مثلاً الان ترکیه، هم ظرفیت واردات از روسیه را افزایش داده، هم از آذربایجان خط لوله کشیده و هم ظرفیت ذخایرشان را افزایش داده‌اند؛ عملاً می‌شود گفت نیاز خودش را به گاز ما قطع کرده است. یا ترکمنستان که روابط ما کمی مخدوش شده است. به طور کلی بازار رقابتی‌تر شده است اما این بازار هنوز هم ظرفیت‌های خیلی خوبی دارد که با هماهنگی همه دستگاه‌ها می‌توان این فرصتها را بدست آورد.
صادرات گاز تحریم‌ناپذیر است
سلیمان پور با اشاره به معافیت صادرات گاز ایران به ترکیه و عراق در دو دوره از تحریم‌های آمریکا گفت: این نشان‌دهنده این است که صادرات گاز با توجه به ویژگی‌های که دارد تحریم‌ناپذیر است و اگر دولت دوازدهم به این امر اهتمام بیشتری داشت می‌توانست گره‌های زیادی را هم از جانب اقتصادی و حتی سیاسی از کشور باز کند.
آخرین وضعیت تجارت گازی ایران / هنوز فرصت هست
وی در پاسخ به سوالی درباره وضعیت کلی دیپلماسی گاز کشور گفت: به طور کلی دیپلماسی انرژی ایران وضعیت خوبی ندارد. خط لوله پاکستان با وجود انعقاد قرارداد بیش از ده سال است که کامل نشده است، ترکیه با ایجاد بسترهای مختلف نیاز خودش را به گاز ایران کم کرده است، عراق با قراردادهایی که شرکت‌های آمریکایی منعقد کردند به دنبال تأمین گاز نیروگاه‌های خود از محل دیگری است، خط لوله عمان با وجود قرارداد در حاله‌ای از ابهام قرار دارد و درباره ترکمنستان هم در یک نزاع گازی با این کشور قرار داریم و تقریباً هیچ قرارداد گازی جدید در دولت گذشته بسته نشد.
وی ادامه داد: در خصوص بازار هند و پاکستان که تقاضای به شدت روبه رشدی دارند و بازارهای مهمی هستند بنا شد که خط لوله صلح کشیده شود تا گاز از عسلویه به پاکستان در ادامه هند به صادر شود که با فشارهای آمریکا هند از خط لوله خارج شد و در ادامه بنا شد که ایران یک وام ۵۰۰ میلیون دلاری به طرف پاکستانی بدهد که خط لوله را کامل کند و از محل درآمدهای آتی برگردانده شود ولی با تغییر دولت این وام هم ملغی شد و خط لوله سمت ایران هم تا ۲۰۰ کیلومتری مرز رفت و متوقف شد و عملاً فرصت شکایت هم از ایران گرفته شد.
سلیمان‌پور افزود: با توجه به نیازی که کشور پاکستان به تأمین گاز خود داشت به فکر جایگزین برای خط لوله صلح افتاد که در ابتدا خط لوله تاپی از ترکمنستان مطرح شد که احتمالاً با روی کار آمدن طالبان در افغانستان و رابطه خوبشان با پاکستان این پروژه سرعت بگیرد و از طرفی هم پایانه‌های ال‌ان‌جی خودشان را توسعه دادند و حتی در سال گذشته از آمریکا هم ال‌ان‌جی وارد کردند و ایران در آستان حذف شدن از این بازار هم قرار دارد.
وی با اشاره به ظرفیت بالای کشور در این حوزه افزود: همانطور که مشهود است در یک فرایند ده ساله ایران از بازارهای منطقه‌ای گاز در حال حذف شدن است و ولی هنوز هم معتقدیم با دیپلماسی فعال می‌توان این منابع پایدار درآمدی و استراتژیک را احیا کرد.
موقعیت ویژه ایران برای سوآپ گاز
این کارشناس انرژی در ادامه گفت: با توجه به موقعیت ویژه‌ای که ایران دارد استفاده از ظرفیت سوآپ گاز یکی از بهترین گرینه‌های ما است. ما می‌توانیم با واردات گاز از کشورهای آذربایجان و ترکمنستان و صادرات گاز به کشورهای با تقاضای بالا مثل پاکستان و هند و عراق بدون اینکه از منابع خودمان استفاده کنیم، جایگاه خودمان در بازارهای منطقه‌ای را حفظ کنیم و درآمد پایدار داشته باشم.
وی در پایان تأکید کرد: در حال حاضر کشور روسیه که تنها کشوری است که تقریباً به اندازه ما منابع گازی دارد ۵۰ درصد از واردات گاز اروپا را به خود اختصاص داده است در حالی که این عدد در کشور ما به دو درصد می‌رسد. ضمناً خطوط انتقال گاز که در کل کشور ما ایجاد شده ظرفیت بسیار بزرگی است که در حال حاضر کمتر از نصف این ظرفیت استفاده می‌شود و در زمان‌هایی که پیک مصرف گاز نیست می‌توان از این زیرساخت در جهت استفاده از ظرفیت سوآپ گاز استفاده کرد.
نظر شما