طرح "اذان واحد" در مصر با مخالفتهای فراوان روبرو است

به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از منابع اینترنتی، با تصمیم دکتر محمود حمدی زقزوق وزیر اوقاف مصر مبنی بر اجرای طرح " اذان واحد" در سطح استان قاهره، اینک تمهیداتی در نظر گرفته شده تا اذان واحد در سطح کشور مصر به اجرا در آید . طرح  مجدد این موضوع، با موافقتها و مخالفتهای شدیدی از سوی علمای الازهر، اعضای شورای محلی استانها و کمیته‌های دینی مصر با رو به رو شده است که هر کدام علتهای مخالفت و موافقت خود را نسبت به اجرا یا عدم اجرای طرح اذان واحد ارائه کرده اند و حتی با برگزاری نشستها و همایشهای مختلف متشکل از علمای دینی و کمیته های اسلامی و محلی استان قاهره در صدد بررسی این موضوع بر آمدند.

این در حالی است که قرار است طرح "اذان واحد" از طریق دستگاههای برقی و تجهیزات صوتی مدرن به بهترین شکل ابتدا در قاهره و سپس کشور مصر اجرا شود . وزیر اوقاف مصر یک بار در سال 2004 با این طرح موافقت کرد ولی به دلیل مخالفتها منصرف شد .

 وی اعلام کرد : این طرح شرعی بوده و بدعت نیست. همه علما و فقها با فتوای رسمی با آن موافقت کردند از جمله دکتر علی جمعه که اجازه اذان واحد را در مساجد قاهره تبیین کرده است.

گفته می شود طرح " اذان واحد" به منظور جلوگیری از سرو صداهای اضافی ارائه شده است. همچنین بر اساس فتواهای فرقه‌های مالکی، حنفی، حنبلی و شافعی اذان واحد در یک کشور ممکن است و کفایت می کند.

دکتر محمد مسیر استاد عقیده و فلسفه دانشگاه الازهر مصر در این راستا اظهار داشت : با توجه به اینکه طرح " اذان واحد" مناقشه های بسیاری را از سال 1992 در دوران محمدعلی محجوب وزیر سابق اوقاف مصر برانگیخته بود مطرح شدن مجدد آن به درگیریهایی نیز منتهی می شود.

وی که از مخالفان این طرح به شمار می رود، خطای فقهی را در مسئله وحدت اذان از علتهای مخالفت خود خواند و گفت : عبادت و شعائر دینی با دستگاهها و تکنولوژی قابل قیاس نیست و تنها با تلاشهای انسانی و اراده بشر در ارتباط است و مسلمان باید به عبادت با همه ابعاد خود بپردازد. اذان نوعی عبادت به شمار می رود که استفاده از دستگاههای الکترونیکی در آن مجاز نیست.

دکتر مسیر طرح " اذان واحد " را اینگونه توصیف کرد : مسلمان برای خواندن نماز جماعت به مسجد می رود تا نماز بخواند ، اما صدای اذان مرکزی را می شنود که اذان نیست و تنها پژواک صداست که از طریق فرکانسها و امواج صوتی می شنود و از اذان مستقیمی که در هر مسجد پخش می شود، محروم می شود. این طرح اذان را مسخ می کند و آن را از لیست آداب شرعی مساجد بر می اندازد. صدای اذان واحد به علت جلوگیری از سرو صداهای ناشی از صدای مؤذنان در هر لحظه ارائه شده است؛ چرا که ممکن است در خیابانها علاوه بر سروصدای اتومبیلها، سروصداهای مختلف از آهنگهای شاد و یا عزا، صدای اذان نیز سرو صدای فراوانی ایجاد کند. اما اذان که بیشتر از 3 دقیقه طول نمی کشد که در میان سروصداها چشمگیر باشد.

وی افزود: جای تعجب دارد که هزار مسجد در یک زمان واحد با صدای یک مؤذن اذان را بخوانند و فرایض الهی نماز و روزه را با دستگاهها و تجهیزات مدرن معامله کنیم. از سوی دیگر چگونه اذان را می توان در استانهای مختلف با وقت نماز مختلف هماهنگ کرد و چرا ما باید از طرحی حمایت کنیم که هزینه های میلیونی دارد، در حالی که بسیاری از مساجد مصر به علت نیازمندی به ترمیم و بازسازی بسته شده اند؟

دکتر محمدی عبدالرحمان استاد تفسیر و علوم قرآن دانشگاه الازهر با بیان اینکه اذان از شعائر اسلام و نماز است، گفت: باید به تفاوت زمانی اذان در قاهره و دیگر استانهای این کشور توجه شود حتی اگر این تفاوتها به اندازه ثانیه ای باشد، در شرع الهی باید مورد توجه قرار گیرد و کلمه " الله اکبر" در زمان خاص خود خوانده شود و باید به لحاظ زمانی مورد توجه قرار گیرد.  برای این طرح میلیونها جنیه هزینه در نظر گرفته شده است تا با تجهیزات مدرن قابل استفاده باشد و با جریان برق کار کند، این سؤال پیش می آید که اگر برق قطع شود مردم چگونه نماز بخوانند و از ساعت آن اطلاع پیدا کنند؟

دکتر اسماعیل احمد حسن رئیس کمیته دینی شورای محلی استان قاهره با اشاره به اینکه اذان از شرایع اسلام به شمار می رود، اظهار داشت: اذان واحد مخالف شرع است و مؤذن را ازثواب اذان محروم می کند؛ چرا که اذان نوعی از عبادت است و وزیر اوقاف به جای اینکه شیوه ای برای تصحیح اذان در نظر گیرد، از اذان واحد بهره گرفته است، در حالی که مؤذنان مساجد وزارت اوقاف به صورت صحیح الفاظ را ادا می کنند .

وی تصریح کرد: وزیر اوقاف مصر به جای اینکه مبالغ هنگفتی را به طرح " اذان واحد " اختصاص دهد، آن را صرف آموزش خطیبان مساجد کند تا زبان عربی را به خوبی یاد گیرند و اذان و دیگر بخشهای نماز را به صورت صحیح بخوانند و اینگونه مشکلات حل می شود. با این هزینه می توان علاوه بر آموزش خطیبان، برگزاری کلاسهای آموزشی مستمر برای مبلغان، فرهنگسازی دینی، آموزش آنها در پاسخگویی به مخالفان اسلام و مسلمانان، دفاع از اسلام انجام داد.

رئیس کمیته دینی شورای محلی استان قاهره در ادامه افزود: این کمیته طرح " اذان واحد " را رد می کند و آن را مخالف شریعت اسلام می داند.

دکتر علی جمعه مفتی مصر به عنوان موافقان این طرح گفت: اصل در اذان اطلاع رسانی است و اذان واحد در کشور با شنیدن مردم کفایت می کند . در فقه حنفی اذان روستا یا شهر به شرط شنیدن کافی است و این موضوع خلاف سخن بزرگان و علما نیست. از نظر شرعی چند اصل در اذان باید رعایت شود یکی آداب اذان و همچنین شرایط و صفات مؤذن است . هنگامی که در یکی از این شرطها اختلال ایجاد شود، بقیه اذان باطل می شود؛ بنابراین به منظور رعایت این شروط اذان واحد را در سطح کشور اجرا می کنیم.

مفتی مصر یاد آور شد: مسئله اذان واحد با شرع مخالف نیست و اهداف خاصی را دنبال می کند تا تأثیرات منفی که مسلمانان از آن در رنج هستند را از بین می برند.

دکتر علی صبح رئیس سابق دانشکده زبان و ادبیات عربی دانشگاه الازهر به دوران حضرت محمد (ص) اشاره کرد و افزود: در دوران حضرت محمد (ص) در میان صحابه بحرانی به خاطر تعدد اذان بر اساس اختلاف مساجد و موقعیتهای آنها در شهر ایجاد نمی شد و با وجودی که وسایل ارتباطی در آن دران وجود نداشت و آنها  نماز جمعه را در یک مسجد می خواندند و مساجد کوچکتر را برای نمازهای یومیه قرار می دادند و هیچ اشکالی در زمان نماز ایجاد نمی شد.

وی در ادامه به محمد غزالی اشاره کرد و گفت: او دائما مسلمانان را در اختلافاتی که در کوتاهی در نماز دارند یا در شکل برگزاری آن سرزنش می کرد و اینگونه جدایی میان مسلمانان بر انگیخته شد. مسلمانان باید که درباره آنچه که برای امت اسلام مفید است و آنها را به سوی پیشرفت سوق می دهد، مناقشه کنند و ضرر اختلاف در این امور بیشتر از منفعت آن است.

دکتر مصطفی عماره استاد حدیث دانشگاه الازهر مصر نیز تأکید کرد: سه نظر درباره نماز در اسلام وجود دارد که صحیح ترین آن این است که اذان سنت رسول اکرم (ص) است که در روایات آمده است وضو، قبله و ارکان نماز باید انجام شود و اذان با وجودی که از سنتهای حضرت محمد (ص) به شمار می رود اما واجب نیست. یکی از علما گفته است که واجبات کفایت می کند و اذان واحد اگر برای بخشی حرجی را ایجاد نمی کند، کافی است.