به گزارش خبرنگار مهر، محمد جواد مهریار کارشناس مذهبی در یادداشتی که به صورت اختصاصی در اختیار خبرگزاری مهر قرار داده به اهمیت پیاده روی و پاداشی که برای قدم‌های زائر کربلا محسوب می‌شود پرداخته است که در ادامه می‌خوانیم:
در روایات صحیح السندی که از ائمه اطهار (ع) نقل شده و در معتبرترین کتب حدیثی که به دست شیعیان رسیده، تأکید فراوانی به زیارت سیدالشهدا (ع) در طول سال و به مناسبت‌های گوناگون شده است؛ اما زیارت روز اربعین امام حسین (ع) در جایگاه اول و از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است تا جایی که حتی زیارت این روز یکی از نشانه‌های مؤمن به حساب می‌آید. اما سؤالی در این‌جا پیش می‌آید اینکه آیا اهل بیت (علیهم‌السلام) دستور به پیاده‌روی زیارت اربعین داده‌اند؟
باید گفت احادیثی که در فضیلت زیارت امام حسین (ع) از ائمه اطهار (ع) صادر شده به دو دسته تقسیم می‌شوند.
دسته اول: روایاتی که به‌صراحت، بر زیارت با پای پیاده تأکید دارد. در این دسته از روایات، از واژه‌ی مشی [ماشیاً] به معنای پیاده رفتن استفاده شده است. مرحوم شیخ حر عاملی در وسایل الشیعه می‌نویسد: «از امام صادق (علیه‌السلام) نقل‌شده که ایشان فرمودند: کسی‌که با پای پیاده به زیارت قبر امام حسین علیه السلام برود، خدای رحمان در قبال هر گامی که برمی‌دارد و بر زمین می‌گذارد، ثواب آزاد کردن بنده‌ای از نسل حضرت اسماعیل را به او عنایت می‌کند .»[۱]
دسته دوم: در این دسته از روایات با اشاره به گام برداشتن زائر، فضیلت‌های بی‌نظیری برای آن بیان شده است. در این مجموعه از روایات، واژه «خُطْوَةً» و مشتقات آن به کار گرفته شده است، که به معنای گام برداشتن است و نتیجه‌ی آن، تأکید حضرات اهل بیت (علیهم‌السلام) بر این امر مهم است.
باید گفت از جانب معصومین (علیهم‌السلام) پاداش‌های متنوعی برای هر قدمی که زائر در مسیر کربلا برمی‌دارد بیان شده است و می‌توان آن را به سه نوع تقسیم کرد:
نوع اول- پاداش برای هر قدم زائر در مسیر زیارت
این مجموعه روایات دلالت بر آن دارد که در قبال هر قدمی که زائر برمی‌دارد، خدای رحمان گناهی از گناهان او را محو می‌کند و حسنه‌ای به او عنایت می‌کند. شیخ صدوق می‌نویسد: «امام صادق (علیه‌السلام) فرمودند: به‌راستی خداوند متعال فرشتگانی را بر مزار امام حسین (علیه‌السلام) گمارده است؛ پس هنگامی‌که کسی قصد زیارت امام حسین (علیه‌السلام) کند، خداوند گناهان او را به آن فرشتگان می‌دهد و چون آن فرد گام برمی‌دارد، فرشتگان گناهانش را پاک کنند و چون دیگر بار گام بردارد، حسناتش را دوچندان کنند و پیوسته بر حسناتش بیفزایند، تا بهشت بر او واجب گردد .»[۲]
نوع دوم- ترغیب به پیاده‌روی
در این مجموعه روایات، با ترغیب زائر به زیارت با پای پیاده، پاداش بسیار زیادی برای او در نظر گرفته شده است که البته عمده دلایل قابل قبول برای پیاده‌روی مسیر زیارت، در این قِسم بیان شده است که منبع آن کتاب شریف «کامل الزیارات» و «ثواب الاعمال» است.
ائمه اطهار (علیهم‌السلام) با توجه به‌قدر و اندازه‌ی معرفت شیعیان نسبت به سیدالشهدا (علیه‌السلام) در قبال هر گام، از یک ثواب تا هزار ثواب و یا از محو یک گناه تا محو بی‌حد گناهان، احادیث متفاوتی را بیان کرده‌اند. علی بن میمون از امام صادق (علیه‌السلام) نقل می‌کند که حضرت فرمودند: ای علی! امام حسین (علیه‌السلام) را زیارت کن و زیارت او را رها مکن. گفتم: ثواب کسی‌که او را زیارت کند چیست؟ فرمودند: کسی‌که با پای پیاده به زیارت امام حسین (علیه‌السلام) برود، خداوند در مقابل هر قدمی که برمی‌دارد، یک ثواب برای او می‌نویسد و یک گناه از او محو می‌کند و یک درجه به او می‌دهد .[۳]
نوع سوم- بیان ثواب زائر با پای پیاده، در حالات و روزهای خاص
این نوع روایات به اهمیت زیارت سیدالشهدا (علیه‌السلام) در ایام مختلف سال و در مناسبت‌های متفاوت و با توجه به پیاده‌روی در ضمنِ توجه به انجام مستحبات خاص می‌پردازد. مرحوم ابن قولویه در کتاب شریف کامل الزیارات می‌نویسد: «بشیر الدهان می‌گوید: از امام صادق (علیه‌السلام) شنیدم که به همراه گروهی از شیعه به سمت حیره می‌رفتند؛ حضرت به من رو کرده و فرمودند: ای بشیر! آیا امسال حج به‌جا آوردی؟ گفتم: فدای شما بشوم، خیر! ولی عرفه در کنار قبر حسین (علیه‌السلام) بودم؛ فرمودند: ای بشیر! قسم به خدا چیزی از آن‌چه برای اصحاب مکه در مکه بود، از تو فوت نشده است. گفتم: قربان شما شوم، آن‌جا عرفات هم هست، (چگونه ممکن است من از آن‌ها بهره کمتری نبرده باشم) برای من توضیح دهید. فرمودند: ای بشیر! وقتی یکی از شما در ساحل فرات غسل می‌کند و سپس به قبر حسین بن علی «عارفاً بحقه» می‌رود، خدا به او به هر قدمی که بردارد و یا بگذارد، صد حج مقبول و صد عمره مبرور و صد جهاد همراه پیامبر مرسل بر ضد دشمنان خدا و رسولش می‌دهد؛ ای بشیر! بشنو و این را به کسی‌که قلب وی توانایی داشته باشد، بگو! کسی‌که حسین (علیه‌السلام) را زیارت کند مانند کسی است که خدا را در عرش زیارت کرده باشد !»[۴] در پایان باید گفت که توصیه‌ی اکید و دائمی اهل بیت (علیهم‌السلام) همواره بر زیارت مرقد مطهر سیدالشهدا (علیه‌السلام) بوده و آن‌چه از روایات فهمیده می‌شود، اجر و پاداش خاصی برای زائر کربلا از جانب پروردگار عالم مقدر شده است.
پی‌نوشت:
[۱]. شیخ حر عاملی، وسایل الشیعة، ج ۱۴، ص ۴۴۱، مؤسسه آل البیت علیهم‌السلام، قم، چاپ اول، ۱۴۰۹ ه. «عَنْ أَبِی سَعِیدٍ الْقَاضِی قَالَ: … رَقَبَةٍ مِنْ وُلْدِ إِسْمَاعِیلَ.»
[۲]. صدوق، ثواب الأعمال، ص ۹۱، تحقیق: سید محمدمهدی سید حسن الخرسان، منشورات الشریف الرضی، قم. «عَنْ آبی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ:... تُوجِبَ لَهُ الْجَنَّةَ ...»
[۳]. ابن‌قولویه قمی، کامل الزیارات، ص ۲۵۶، تحقیق: جواد قیومی، مؤسسة نشر الفقاهة، چاپ اول، ۱۴۱۷ ه.عَنْْ ْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ … وَ مَحَی عَنْهُ سَیئَةً وَ رَفَعَ لَهُ دَرَجَةً....»
[۴]. ابن‌قولویه قمی، کامل الزیارات، ص ۳۲۰. «عن بشیر الدهان … من زار الحسین (علیه‌السلام) یوم عرفة کان کمن زار الله فی عرشه.»
نظر شما