آیت الله حسن زاده آملی مصداق اقیانوسی سرریز از گوهر بود

آیت الله علی‌اکبر رشاد در گفتگو با خبرنگار مهر، ضمن عرض تسلیت به مناسبت عروج ملکوتی علامه حسن زاده آملی، اظهار داشت: اربعین امسال با یک غم سنگین و داغ بزرگ رحلت عارف سالک، فیلسوف فرزانه، حکیم عظیم و علامه ذو الفنون آیت الله حاج شیخ حسن حسن زاده آملی همراه شد.

رئیس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، علامه حسن زاده آملی را از اوتاد روزگار و مردی سراسر نور، سلوک و بهجت الهی معرفی و عنوان کرد: ایشان نابغه دوران و جامع فنون و همچنین مرد اخلاق، علوم لدنی، ریاضت و ریاضیات بود. بی شک با رفتن او بسیاری از ارزش‌ها از جامعه رخت خواهد بست و بسیاری از علوم و معارف با ایشان دفن خواهد شد. علامه بقیه السلف بود و چیزهای زیادی بلد بود که دیگران بلد نبودند قطعاً با رفتن ایشان آنها هم خواهند رفت.

وی با اشاره به اینکه علامه حسن زاده آملی به علومی آگاهی داشت که دیگران از آن آگاه نبودند، گفت: آن علوم تا زمانی که ایشان بودند باقی بود و با رفتن وی آنها نیز باقی نخواهند بود. بعضی از علوم نادر اختصاص به عالمان نادر دارد که با رفتنشان آن علوم نیز می‌روند. برای مثال بعد از رفتن علامه آیت الله نجفی مرعشی علم نسب شناسی از میان حوزه‌ها رخت بربست و امروز ما کسی را نداریم که در این علم خبره باشد چرا که مرحوم نجفی مرعشی نسابه روزگار بود. با رفتن علامه حسن زاده نیز بسیاری علوم خاصه علوم غریبه از دسترس حوزه‌ها خارج می‌شود.

علامه حسن زاده آملی؛ مردی ساکن ملکوت

رئیس شورای سیاست گذاری حوزه‌های علمیه استان تهران، آیت الله حسن زاده آملی را مرد بزرگ و اهل معنا و ساکن ملکوت دانست و ابراز کرد: با ابراز تأسف حوزه‌ها قدر ایشان را نشناختند و آنگونه که حق او بود از وجودش بهره نبردند. علوم و معارف و فنونی که او بر آن مشتمل بود نسل امروز حوزوی از وی فرا نگرفت تا آن علوم استمرار پیدا کند.

آیت الله رشاد با بیان خاطره‌ای از آن مرحوم اظهار داشت: خاطرم هست زمانی که به محضر آن بزرگوار مشرف می‌شدم همانند یک طلبه و شاگردی کوچک در محضر ایشان زانوی تلمذ به زمین می‌زدم اما ایشان سخاوتمندانه و بی ملاحظه آنچه را داشت در سفره تعلیم و تربیت قرار می‌داد و به انسان حبه می‌کرد. اوایل شب گذشته وقتی مطلع شدم روح ملکوتی این عالم ربانی به ملکوت اعلی پیوسته انبوهی از خاطرات در من زنده شد و لحظه‌ای از شب را چشم روی هم نگذاشتم و آرام نگرفتم چرا که انبوهی از خاطرات به من هجوم آورد. مگر می‌شود مهربانی‌ها، سخاوت‌ها و بزرگواری ایشان که همه سراسر تواضع و فروتنی بود را فراموش کرد.

رئیس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی علامه حسن زاده را به اقیانوس تشبیه کرد و گفت: علامه همانگونه که اقیانوس بود آرام بود، اقیانوس آرام حقیقی علامه حسن زاده آملی است. شخصیتی اخلاق و مجسمه اخلاق بود چرا که بی اندازه تواضع داشت. این مرد با عظمت در مواجهه با دیگران خود را بسیار کوچک‌تر از یک طلبه عادی می‌نمایاند. این اقیانوس به قدری گوهر داشت که سر ریز می‌شد و بسیاری از مشاهدات و تجربیات شخصی خود را بیان می‌کرد. حقاً مربی بود که برای تربیت شوق وصف ناشدنی داشت و اشتیاق بسیاری داشت که آنچه دارد به دیگری هم بدهد.

دیگر کجا حوزه‌های علمیه بتوانند حسن زاده بپرورند

وی در خصوص آثار علامه گفت: قریب به ۲۰۰ اثر از ایشان به یادگار باقی مانده است. آن مرحوم برای تألیف این آثار شب و روز نمی‌شناخت و با این همه اشتغالات اگر کسی به محضر وی مشرف می‌شد با گشاده رویی و مهربانی پذیرایش می‌شد. بعضاً با حوصله می‌نشست و ابیاتی که سروده بود را می‌خواند. ایشان مثنوی دارد که ۱۱۰ بیت است که با عنوان مثنوی «دفتر دل» از آن یاد می‌شود چندین جلسه خدمت ایشان رسیدم تا شرح این اشعار را بنویسم و آن مرحوم هر بار برای نوشتن این شرح وقت گذاشتند.

رئیس شورای سیاست گذاری حوزه‌های علمیه استان تهران با بیان اینکه مرحوم علامه به باطن عالم راه یافته بود، تصریح کرد: ایشان از پوسته ملک خارج و به هسته ملکوت دست یافته بود، او از ظاهر به باطن هستی و هستی مندان نفوذ و رسوخ کرده بود و باطن عالم را می‌دید و در عالم دیگری سیر می‌کرد. شب‌ها تا طلوع فجر صادق بیدار می‌ماند و به تهجدهای طولانی و مناجات‌های سوزناک مشغول می‌شد. بسیاری از اشعار ایشان مناجات است برای همین به دل می‌نشیند.

آیت الله رشاد در پایان خاطرنشان کرد: همیشه می‌گفت تا من شب خوبی نداشته باشم روز خوبی نخواهم داشت اگر شب را به تهجد و تضرع سپری کرده باشم روز خوبی خواهم داشت و وقتی شب خوبی ندارم انتظار داشتن روز خوب را ندارم. آثار ارزشمند ایشان در علوم مختلف سرمایه‌ای است که برای نسل‌های آینده باقی می‌ماند. حوزه‌های علمیه باید چنین تحفه‌ای را قدر بداند و از آن غفلت نکند و مورد کم توجهی قرار ندهد. دیگر کجا حوزه‌های علمیه بتوانند حسن زاده بپرورند.