به گزارش خبرنگار مهر، رضا شهبازی در نشست بررسی فرونشست اصفهان از منظر محیط‌زیست که صبح امروز در اتاق بازرگانی این شهر برگزار شد، اظهار داشت: در سال ۱۳۹۲- ۱۳۹۳ گرد و غبار کشور چالشی بود و طبق مطالعات بر شهرهای اهواز و زابل در سیستان و بلوچستان تاکید داشتیم اما به این معنا نبود که سایر مناطق کشور درگیر این مشکل نیستند. پنج سال پیش طی مطالعاتی در ارتباط با توفندها و تغییرات اقلیمی در جنوب کشور هشدار می‌دادیم و روز گذشته اولین طوفان حاره ای در ساحل جنوبی کشور را ثبت کردیم و گردوغبار درون ایران کشیده است، بارها به استانداران این مناطق مثل بوشهر هشدار دادیم که شما در آینده چالش آب در استان‌های شما خیلی کمتر از سایر مناطق کشور است اما چالش سیلاب خواهید داشت.
وی افزود: از این رو وقتی بر یک منطقه و مخاطره تاکید می‌کنیم، دلیل خاص دارد و در معادله ریسک خطر آسیب پذیری در یک منطقه بالا و شدید است، معادله ریسک پذیری درباره فرونشست جمعیت و مجموعه زیر ساختها در یک منطقه است و خود خطر این معادله افزایش می‌دهد و بر همین اساس اکنون اصفهان منطقه فوق بحرانی در مطالعات ما شناخته شده است. اخباری که در روزهای اخیر از فرونشست اصفهان منتشر شده، شائبه ایجاد کرد که مگر سایر مناطق درگیر این معضل نیستند، سه سال پیش هشدارهای شدید در رابطه با اصفهان را در استانداری این استان مطرح کردیم، به استاندار اصفهان که پزشک بودند، گفتیم اگر یک بیمار سرطانی دیر به شما مراجعه کند، چه می‌شود؟ فرونشست هم اینچنین است و یک ویژگی خاص نسبت به سایر پدیده‌ها مانند زلزله و گرد و غبار و سیل و… دارد و زمانی آن را می‌بینیم که کار از کار گذشته است و به همین علت است که فرونشست زمین سخت‌ترین و پیچیده‌ترین مخاطرات بشمار می‌رود.
۱۲۰ میلیمتر بارندگی سالانه اصفهان تأثیری بر تغذیه آبخوان ندارد
مدیرکل دفتر بررسی مخاطرات زمین شناسی، زیست محیطی و مهندسی سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور با اشاره به اینکه پدیده فرونشست را باید جلوی چشم مردم آورد، تصریح کرد: فرونشست یک معلول است و نه علت، زمین لرزه براثر نیروهای زمینی است و باید محل گسل‌های فعال را شناسایی و از آنجا دوری کرد و اگر محل زندگی ما نزدیک به آن مخاطرات آن را بپذیریم اما فرونشست یک معلول خزنده‌ای است که از سو مدیریت کلان آب ناشی می‌شود که در دوران خشکی و خشکسالی اقلیمی بروز پیدا می‌کند.
شهبازی با بیان اینکه براساس مطالعات انجام شده در جهان، بالغ بر ۹۰ درصد فرونشست‌ها مستقیم با برداشت بی رویه از آب زیرزمینی و نبود تعادل بین تغذیه و تخلیه آبخوان اتفاق می‌افتد، گفت: در یک منطقه مانند اصفهان که تنها عامل تغذیه زاینده رود است، رودخانه جریان ندارد، ۱۰۰ تا ۱۲۰ میلیمتر بارندگی سالانه در برابر ۲۰۰۰ میلیمتر تبخیر هیچ کاری نمی‌کند زیرا این میزان بارندگی یک لایه سطحی خاک را مرطوب می‌کند، نفوذی ندارد و از این رو است که تنها عامل تغذیه دشت اصفهان، زاینده رود بوده است.
وی وضعیت مدیریت منابع آب ایران را به سه دوره تقسیم کرد و افزود: در دوره‌ای عرضه آب مناسب بوده است اما زیرساختها کافی نبودند و در آن دوره قنات‌ها و سطح زیرکشت کنترل می‌شد و کاش در آن دوره توقف می‌کردیم زیرا کشور ما کهن‌ترین سازها و مدیریت منابع آب سطحی و زیرزمینی داشته است اما امروز دچار مشکل شدیم و متأسفانه به دوره‌ای رسید که با نگاه موقت از منابع آبی استفاده شد و تا سال ۱۳۷۸ این تفکر ادامه داشت و در زمانی که باید عرضه و تقاضا آب مدیریت می‌شد این فرصت را از دست دادیم و یکباره با بحران مواجه روبه رو شدیم که عرضه از تقاضا پیشی گرفته و اکنون در مرحله مدیریت تقاضا هستیم.
مدیرکل دفتر بررسی مخاطرات زمین شناسی، زیست محیطی و مهندسی سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور با تاکید بر لزوم مدیریت خردمندانه، ابراز داشت: نباید برای مدیریت آب، دنبال انتقال آب و وعده‌های واهی بود. در کشور باید تقاضا را تا حد امکان کاهش دهیم و از دولت جدید بخواهیم که دستکم در عرصه کشاورزی کشور بهره‌وری را تا ۱۰ درصد افزایش دهیم. اگر امروز گفته می‌شود که میانگین بهره‌وری آب در کشاورزی کشور بین سی تا چهل درصد است همچنان باچالش فرونشستی که وجود دارد و زیرساختها و محیط زیست را تخریب می‌کند، مواجه هستیم اما هنوز درباره درصد بهره‌وری چانه‌زنی می‌کنیم درحالیکه باید بهره وری ۸۰ درصد باشد اما دستکم می‌توان با ۱۰ درصد افزایش، میزان بهره‌وری آب در کشاورزی را به ۵۰ درصد رساند و وقتی درباره فرونشست صحبت می‌کنیم باید همه مدیران اجرایی همراهی کنند.
ضرورت جریان ۷ مترمکعبی آب در زاینده رود شهر اصفهان
شهبازی تصریح کرد: هفت مترمکعب برثانیه دبی زاینده رود در شهر اصفهان (دشت اصفهان- برخوار) تا نقطه‌ای که رودخانه از شهر خارج می‌شود باید جاری شود تا تعادل را در این آبخوان حفظ کنیم.
وی با اشاره به وضعیت شهرک نیرو هوایی در محله خانه اصفهان این کلانشهر، ابراز داشت: نکته مهم این است تصاویری که از شهرک منتشر شده، خانه‌ها بازسازی نشده است درحالی که سه سال پیش فرودگاه اصفهان هم ترک‌ها وجود داشت اما در بازدید سال گذشته همه بازسازی شده بود.
مدیرکل دفتر بررسی مخاطرات زمین شناسی، زیست محیطی و مهندسی سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور مدیریت تقاضا، جریان حداقلی هفت مترمکعب بر ثانیه در رودخانه زاینده رود، افزایش ۳۰ درصدی راندمان و بهره‌وری در حوزه کشاورزی اصفهان را از نیازها و راهکارهای کنترل فرونشست این استان برشمرد و ادامه داد: در حوزه قوانین نیز، از زمانی که به سمت و سوی قانون جدید رفتیم پیامدش افت شدید آب‌های زیرزمینی بود زیرا این منابع تحت کنترل بهره‌برداران بوده است و آب سطحی نیست که در اختیار دولت باشد. از این رو چالش قوانین جدید در این حوزه نیز باید حل و فصل شود و قوانین گذشته را در حوزه آب پیاده کنیم.
شهبازی با تاکید بر لزوم وحدت رویه و تعامل بین ارگان‌ها و دستگاه‌های اجرایی، افزود: وقتی می‌خواهیم تصمیم گیری کنیم باید وحدت رویه وجود داشته باشد؛ از ۱۰ ارگان مختلف گزارشات مختلفی درخصوص موضوع مهمی مانند فرونشست داشتیم در حالی که باید اطلاعات واحد باشد. بارها گفتیم در شمال تهران گسل است اما گران‌ترین برج‌های پایتخت را هنوز در آن منطقه می‌سازند زیرا وحدت رویه نیست و هرکسی در این آشفتگی کار خودش را می‌کند.
شهبازی اظهار داشت: در سال‌های اخیر برای حل چالش‌ها به سمت و سوی تخصص گرایی و دانشگاهیان رفتند، اگر ادارات آب شکل گرفت برای این بود که چالش آب را حل کنیم نه اینکه ساختار اداری و بوروکراسی تأسیس کنیم، امروز خواه و ناخواه یکی از پدیده‌ها تغییر اقلیم و آب است که باید به آنها موضوعی نگاه کرد.
وی با بیان اینکه راجع به آمایش سرزمین صحبت می‌شود درحالی که در ارتباط با آمایش جمعیت صحبت نمی‌کنیم، اضافه کرد: اصفهان از رنگ سبز مهاجرتی باید خارج شود و در بحث گردشگری باشد؛ همچنین برای کنترل فرونشست توجه آمایش جمعیت و استفاده از تمام ظرفیت‌ها یکنواخت و همگن در توسعه، صنعت، عدالت و امنیت ضروری است.
نظر شما