کرامت حافظی در گفت‌وگو با خبرنگار مهر اظهار کرد: هورالعظیم باقی‌مانده تالاب‌های بین‌النهرین و گنج تالاب‌های خاورمیانه و همچنین زیستگاه گونه‌های کمیاب و در معرض خطر جهانی حیات‌وحش است.
فعال محیط زیست خوزستان بیان کرد: بیش از ۳۰۰ گونه جانوری در هورالعظیم زیست می‌کنند که برخی از آنها مانند سمور آبی (شِنگ) میان‌رودان کمیاب‌ترین سمور آبی جهان است که هورالعظیم تنها زیستگاه این‌گونه فهرست سرخ جهانی در ایران است.
وی افزود: همچنین هورالعظیم زیستگاه زادآوری گونه‌های در خطر انقراض مانند سسک نیزار خوزی و یا گونه آسیب‌پذیر جهانی مانند اردک مرمری و گونه‌های کمیاب خاورمیانه مانند غول حواصیل، باکلان مارگردان و اکراس آفریقایی است.
حافظی ادامه داد: گونه‌های مختلف در فهرست سرخ جهانی (IUCN Red list) مانند اردک سر سفید، اردک دم دراز، اردک سرحنایی، اردک بلوطی، غاز پیشانی سفید کوچک، عروس غاز و گونه‌های در خطر انقراض مانند لاک پشت فراتی در این تالاب یافت می‌شود.
فعال محیط زیست خوزستان عنوان کرد: علاوه بر این گونه‌های فهرست سرخ جهانی زیستگاه تابستان گذرانی، زمستان گذرانی و استراحتگاه مسیر مهاجرت پرندگان فراوان است و تحقیقات در حال انجام نشان از حضور گونه‌های ناشناخته و یافته‌های جدید در این پهنه آبی ارزشمند دارد.
وی اظهار کرد: هورالعظیم همچنین تنوع فراوان زیستی را در خود جای داده و بهشت تنوع زیستی پرندگان خاورمیانه است و این ظرفیت عظیم می‌تواند کانون جذب طبیعت‌گردی، اکو توریسم و جذب پرنده‌نگرها و عکاسان حیات‌وحش باشد که مشتاقانه علاقه‌مند به سفر به این نقطه از جهان است.
فعال محیط زیست خوزستان افزود: صنعت اکو توریسم و پرنده‌نگری جز بخش‌های پردرآمد توریسم در جهان به شمار می‌رود و هورالعظیم جز بهترین مقاصد گردشگری پرنده‌نگری در جهان و در خاورمیانه گنجینه‌ای ارزشمند است اما سوال اساسی این است که آیا قدر این گنج ارزشمند زیستی را می‌دانیم؟ شرایط هورالعظیم شبیه آن است که همه با تمام نیرو در تلاش برای نابودی این گنج هستیم.
وی گفت: همه هویت تالاب و بود و نبود آن وابسته به آبی است که از هورالعظیم دریغ می‌شود چون این تالاب در انتهای حوزه آبریز کرخه‌ای قرار دارد که بیش از ۲۰ سد در بالادست آن در استان‌های کرمانشاه، همدان، لرستان، ایلام و خوزستان ساخته شده یا در حال ساخت است.
فعال محیط زیست خوزستان تصریح کرد: همین سدسازی یعنی نابودی کامل هورالعظیم در پایین‌دست کرخه و آینده‌ای بدتر از حال برای هورالعظیم و زیستمندان آن در بالادست کرخه این شاهرگ حیات هورالعظیم و خوزستان است.
حافظی بیان کرد: رود کرخه یکی از بزرگ‌ترین و طولانی‌ترین رودهای ایران است که از غرب زاگرس سرچشمه می‌گیرد و در بالادست سرشاخه‌های کرخه با نام رودهای گاماسیاب، قره سو، کشکان، کهمان، کاکا رضا، آب باریک، زال، چرداول، سیمره و… نام دارند.
فعال محیط زیست خوزستان افزود: در بالادست حوضه آبریز کرخه سد تنگ معشوره، سد ایوشان، سد تاج امیر، سد زیبا محمد، تونل انتقال آب کاکا رضا، سد هاله، سد چناره، سد کلان، سد نعمت آباد، سد خرم رود، سد آناهیتا، سد سرابی، سد رازآور، سد جامیشان، سد قشلاق هرسین، سد گاماسیاب، سد شیان، سد سراب تلخ، سد مخمل کوه، سد سیمره و سد کرخه ساخته شده‌اند یا در حال ساخت هستند.
وی گفت: از سوی دیگر در سال‌های کم‌آبی مانند امسال که تنش آبی فراوان بود و بارندگی غرب زاگرس بسیار اندک و آورد رودها کم بوده است شاهد شالی‌کاری و کشاورزی گسترده در حوزه آبریز کرخه در بالادست در استان‌های ایلام، لرستان، کرمانشاه و همدان و در پایین‌دست سد کرخه در خوزستان بودیم.
حافظی یادآور شد: در سال‌های تنش آبی طبق قانون حفاظت از تالاب‌ها مصوبه مجلس شورای اسلامی، حق آبه زیستی تالاب‌ها مقدم بر کشاورزی و صنعت است و در زمانی که قطع حق آبه را توسط وزارت نیرو در بهار و ابتدای تابستان امسال داشتیم، مطالبه جدی برای حق آبه هورالعظیم شکل گرفت و این مطالبه باعث رهاسازی آب از سد کرخه شد.
فعال محیط زیست خوزستان افزود: حق آبه رهاسازی شده امسال تابستان هورالعظیم که با تأخیر رهاسازی شد اما هنوز به هورالعظیم نرسیده است و در طول مسیر بیش از ۲۰۰ کیلومتری سد کرخه تا هورالعظیم که با ۱۳ انشعاب آب به هورالعظیم می‌رسد و حدود ۶۰۰ کیلومتر کانال و شاخه فرعی است کماکان آبی به هورالعظیم نرسیده چون آب به شالی‌کاری و برنج‌کاری اختصاص یافته و پیش از رسیدن آب به هورالعظیم تقریباً همه آب توسط شالیزارها بلعیده می‌شود که تصاویر هوایی این موضوع را تأیید می‌کند.
وی گفت: حوضچه‌های هورالعظیم به‌عنوان‌مثال از حوضچه ۲ به ۳ از بهار امسال تاکنون هیچ عبور آبی نداشته و از سوی دیگر گرمای شدید هوا اندک پس ماند آب و نم موجود در هورالعظیم را به‌شدت تبخیر کرده و وضعیت هورالعظیم بدتر و فاجعه‌بارتر از همیشه و حتی فاجعه‌بارتر از تابستان است.
فعال محیط زیست خوزستان ادامه داد: همه این اتفاقات برای هورالعظیم در شرایطی رخ داده است که کشت برنج امسال به دلیل تنش آبی در حوزه کرخه ممنوع بود و اولویت اختصاص آب طبق قانون حفاظت از تالاب‌ها مصوبه مجلس با تالاب هورالعظیم است.
حافظی بیان کرد: اجرایی نشدن قانون تقدم حق آبه تالاب‌ها بر کشاورزی باعث نابودی تالاب‌های کشور شده است؛ همان‌طور که اجرایی نشدن این قانون در سالیان اخیر باعث اختصاص آب انتقالی کارون به زاینده‌رود به شالی‌کاری، کشاورزی، صنعت و نرسیدن آب به تالاب گاوخونی شده است و امسال اجرایی نشدن قانون حفاظت از تالاب‌ها باعث بلعیدن آب رها شده برای هور توسط مزارع کشت برنج شده است.
وی افزود: علاوه بر این مشکلات نیز مشکلاتی را نظیر آتش‌سوزی‌های عمدی گسترده در هورالعظیم و نبود تجهیزات اطفا حریق هوایی مستقر در هور، صید غیرمجاز و مرگ‌آور ماهیان با شوکر برقی، محمیه (دامگاه) قتل‌عام پرندگان، جاده‌سازی‌ها و فعالیت‌های شرکت نفت و تخریب هورالعظیم، تردد فراوان انسان‌ها در این زیستگاه و حضور سگ‌های ولگرد را که به‌واسطه غذادهی کمپ‌های شرکت نفت حیات‌وحش منطقه را نابود می‌کنند، اضافه کنید.
فعال محیط زیست خوزستان ادامه داد: حیات‌وحش در تالاب هورالعظیم با زحمت خود را در بی‌آبی زنده نگه داشته است در آتش نابود یا توسط انسان‌ها شکار می‌شود یا توسط سیم‌های برقی که منظر تالاب را بر هم زدند دچار برق‌گرفتگی می‌شوند یا در جاده‌های غیراستاندارد و فراوان دچار تصادف یا توسط سگ‌ها شکار می‌شود.
حافظی گفت: این امر به این معناست که ما با تمام قوا در حال نابودی هورالعظیم گنج تالاب‌های خاورمیانه هستیم و می‌خواهیم این تالاب را به گورستان حیات‌وحش و کانون ریزگرد تبدیل کنیم و این در حالی است که می‌توانیم با اجرای قوانین و استانداردهای علمی این گنج عظیم را حفظ و تالاب هورالعظیم را در کنوانسیون رامسر ثبت و این تالاب را به‌عنوان پارک ملی معرفی کنیم.
نظر شما