چراغ خاموش هنر در اردبیل/تداوم نگاه تبعیض‌آمیز به فیلمسازان

خبرگزاری مهر؛ گروه استان‌ها-نوشین سلامت: با اقرار به اینکه فرهنگ غنی و دیرنده استان اردبیل در طول سال‌های دراز نام این استان را سنبل بسیاری از محافل هنری، اجتماعی و فرهنگی کرده است، اما در سال‌های اخیر بی‌توجهی به فرهنگ و هنر آن زمینه‌ساز بسیاری از مشکلات خرد و کلان در حوزه‌های مختلف شده است.

در مطالعه تاریخچه فرهنگ اردبیل به این نکته بسیار مهم پی می‌بریم که ریشه‌هایی از فرهنگ ناب باستان که اتفاقاً پیرو فرهنگ دینی و اسلامی نیز بوده از سال‌های دور در بین مردمان این منطقه جریان داشته است چه بسا هنرمندان بسیاری از همین خاک برخاسته و برای میهن خود نام‌آور و افتخارآفرین شدند.

اما حالا با گذشت سال‌های متمادی و توسعه زیرساخت‌های فرهنگی و هنری، برعکس بسیاری از مناطق دیگر در کشور اوضاع هنر اردبیل خوب نیست، طوری که در سال‌های اخیر بسیاری از رشته‌های هنری این استان و هنرمندان پویا یا مسیر تک‌روی را در پیش گرفته‌اند یا بن کل به انزوا کشیده شدند که بی شک این مسئله زیبنده فرهنگ غنی و باستان اردبیل نیست.

نگاه به هنر در اردبیل نگاهی یخ‌زده است

حسین نصیری در گفت‌وگو با خبرنگار مهر، هنر نمایشی را درگیر برخی رابطه‌های سیاسی دانست و اظهار کرد: هنر معاصر در کشور در رشته‌های مختلف در حصار رانت و برخی روابط سیاسی و غرض‌ورزانه است که متأسفانه همین موضوع ارزش جایگاه اصیل هنر را به شدت با افول مواجه کرده است.

وی اشتباه در ارزش‌گذاری آثار تولیدی در رشته‌های مختلف هنری را اولین قدم در راستای دیدگاه تبعیض‌محور به هنر و هنرمندان عنوان و اضافه کرد: عدم شناخت درست هنر و نبود علم کافی در این زمینه گاه مشکلات بزرگی در عرصه هنر و فرهنگ پایه‌ریزی می‌کند که به دنبال آن ارزش‌گذاری اشتباه و تعیین رتبه آثار و به مرور انزوای هنرمندان اتفاق می‌افتد.

فیلمساز جوان اردبیلی مشکلات حاد هنر فیلمسازی در استان اردبیل را یادآور شد و گفت: متأسفانه تا به امروز هیچ حمایت کم یا کلانی از فیلمسازان در استان اردبیل نشده و این مسئله تنها مبین عدم نگاه مساوی مسئولان عالی رتبه فرهنگ و هنر به هنرمندان استان است و باید اقرار داشت که نگاه مسئولان استانی به هنرمندان نیز چندان نگاه همراه و مثبتی نیست.

نگاه محدود به هنر و فرهنگ در استان اردبیل به ویژه در رشته فیلمسازی سبب شده تا مردم این استان و به تبع آن هنرمندان از فرهنگ غنی اردبیل غافل بمانند.

نصیری اذعان کرد: نگاه محدود به هنر و فرهنگ در استان اردبیل به ویژه در رشته فیلمسازی سبب شده تا مردم این استان و به تبع آن هنرمندان از فرهنگ غنی اردبیل غافل مانده و دچار گونه‌ای روزمرگی شوند که همین موضوع نخستین قدم در نابودی ارزش‌های هنری بوده که به تدریج انزوای هنرمند بیشتری را نیز در پی خواهد داشت.

وی به سابقه هنری اردبیل نیز اشاره و اضافه کرد: هنرمندان باسابقه زیادی در رشته‌های مختلف هنری از همین استان وارد عرصه و مدارج ملی و بین المللی شدند که همین موضوع نیاز اساسی به سرمایه گذاری کلان در حوزه فرهنگ و هنر اردبیل را یادآوری می‌کند.

فیلمساز و کارگردان استان با اشاره به اهمیت تحصیلات در رشته‌های هنری و فرهنگی در موفقیت در این عرصه خاطرنشان کرد: جوانان با ذوق و دغدغه مند در عرصه هنر می‌توانند با تقویت روحیه هنری و فراگیری آموزش‌ها و تحصیلات لازم وارد این عرصه و سرآمد شوند، اما اگر محدودیتی برای آنان در این مسیر اعم از اهمیت صرفاً مدرک تحصیلی یا مشکلاتی از این دست وجود داشته باشد باز هم می‌توانند به صورت خودآموز پیش رفته و به موفقیت لازم دست یابند.

نصیری اعتقاد دارد بسیاری از فیلمسازان در استان هم اکنون صرفاً با سرمایه شخصی در حال تولید آثار هستند که بسیاری از همین آثار هنری در جشنواره‌های ملی و بین المللی حائز رتبه بوده اند که این مهم در کنار طرح نام هنرمند در عرصه‌های فراملی سبب افتخارآفرینی برای کشور و استان اردبیل می‌شود که در کارنامه جاودانه هنری مثبوت خواهد بود.

سیاست زدگی مدیریت هنری در مهد فرهنگ و هنر

کارگردان فیلم کوتاه «رگ» ضمن انتقاد از مدیریت نامناسب هنر در اردبیل گفت: بر روی کار آمدن برخی مدیران حوزه هنر در سال‌های گذشته سبب شده تا آثار تولیدی در حوزه‌های مختلف هنری یا محتوای کافی یا چندان بهایی در عرصه نداشته باشند.

مرسوم شدن سیاست زدگی مدیریت فرهنگ و هنر در استان اردبیل متأسفانه در حال پیشروی بوده و در دوره‌های مختلف افرادی بر روی کار می‌آیند که هیچ گونه سواد هنری ندارند.

نصیری با تاکید بر اینکه مدیرانی که هیچ گونه سواد هنری و فرهنگی ندارند نباید در این عرصه مسئولیت پذیر باشند، یادآور شد: مرسوم شدن سیاست زدگی مدیریت فرهنگ و هنر در استان اردبیل متأسفانه در حال پیشروی بوده و در دوره‌های مختلف افرادی بر روی کار می‌آیند که هیچ گونه سواد هنری نداشته و با مدیریت سیاست محور خود تنها هنر بومی را به سمت بطالت سوق می‌دهند.

وی فقر مطالبه از سوی مخاطبان فرهنگ و هنر را دیگر آفت این حوزه عنوان و تصریح کرد: درک از هنر اگر چه کار سهلی نیست اما در صورتی که جامعه مخاطبین هنری ما بتوانند این درک را در خود ایجاد و پرورش دهند به فراخور آن مطالبات هنری و فرهنگی به تدریج ظهور و بروز یافته و مشکلات این دو حوزه در منطقه برطرف خواهد شد.

لزوم انحصارزدایی از هنر فیلمسازی

فیلمساز جوان اردبیلی با اشاره به تهیه ۱۲ فیلم کوتاه داستانی و یک فیلم بلند سینمایی گفت: تمامی این آثار با هزینه و سرمایه شخصی ساخته شده است و حتی ریالی تسهیلات یا کمک هزینه از نهادی فرهنگی یا هنری دریافت نکردم و این موضوع در عین بودجه‌ریزی به عرصه هنر و فرهنگ استان به روشنی بیانگر وجود انحصارگری در این مسیر است.

نصیری فعالیت عده‌ای هنرمند مشخص در حوزه فیلمسازی استان را یادآور شد و افزود: هنر فیلمسازی اردبیل مختص به تعداد معدودی از افراد نیست و باید این فرهنگ به خوبی در بین هنرمندان و هنردوستان جا بیافتد که وجهه عمومی هنر نباید هرگز اسیر برخی روابط و سیاست‌ها شود که در چنین شرایطی اثری از هنر راستین و حقیقی در منطقه بر جا نخواهد ماند.

وی در توصیه به تمام جوانانی که قصد ورود به عرصه هنر به ویژه هنر فیلمسازی دارند، گفت: جوانان ما باید تا حد امکان کاملاً مستقل وارد این حوزه شده و فعالیت خود را آغاز کنند چرا که به امید چشم‌داشت کمک از مسئولان و نهادهای فرهنگی و هنری نمی‌توان جز چند قدم محدود در این مسیر برداشت.

امیدی به آینده هنر اردبیل نیست

نویسنده و فیلمنامه نویس استان سنگ اندازی و برخی بروکراسی‌ها را از موانع دیگر حوزه فرهنگ دانست و گفت: ورود حسادت به حوزه فرهنگ و هنر اردبیل یک خطر جدی برای آیندگان این مسیر است چرا که افرادی که در مدارج متفاوت خود را استاد نام نهاده اند در بسیاری از شرایط خوب یا بد تاب دیدن موفقیت شاگردان خود را ندارند و این مهم واقعاً یک خطر بزرگ برای هنر اصیل اردبیل است.

نصیری همچنین خاطرنشان کرد: همین شرایط و فضای آلوده حاکم در عرصه هنر سبب شده تا کارهای تیمی و گروهی در استان به حداقل رسیده و در نهایت ماحصل تک روی‌ها موقعیتی باشد که هم اکنون در هنر منطقه شاهد آن هستیم.

وی ادامه داد: به تناسب فرمایش مقام معظم رهبری که باید به جوانان با فکر میدان داده شود، ضرورت موفقیت حوزه فرهنگ و هنر استان در این برهه از زمان پاکسازی فضای چرکین هنر و فرهنگ استان و وارد کردن جوانان با ذوق و فکر به آن است که همین موضوع مسیر تعالی فرهنگ و هنر را هموار می‌کند.

این فیلمنامه نویس سینمای جوان را یک نهاد تشریفاتی دانست و گفت: سینمای جوان اردبیل برای جذب حامی مالی برای تولید فیلم در استان عملاً اقدامی انجام نمی‌دهد در حالی که در کنار حمایت‌های دیگر کمک مالی و تلاش در راستای جذب اسپانسر مالی از مهم‌ترین وظایف این نهاد است.

نصیری ضمن انتقاد شدید از این نهاد هنری افزود: هنر اردبیل قابلیت‌های فراوانی برای ارائه در عرصه‌های ملی و بین المللی دارد و در صورت وجود یک انسجام و هم افزایی بین هنرمندان و نهادهای فرهنگی و هنری این مهم به خوبی جا افتاده و علنی می‌شود.

زیرساخت‌های هنری لنگ می‌زند

این کارگردان فیلم کوتاه در ارائه راهکار برای بهبود اوضاع هنر در اردبیل اظهار کرد: برای بهبود حال هنر اردبیل می‌بایست در وهله اول مدیران بیسواد تعویض شده و جای خود را به جوانان تازه نفس دهند تا این جوانان با تشکیل تیم فعال کار هنری در استان را به شکلی منسجم و کارشناسی شده تا واصل آمدن به نتیجه دلخواه دنبال کنند.

نصیری بر لزوم برنامه‌ریزی برای تمامی رشته‌های هنری در استان تاکید و تصریح کرد: داشتن برنامه ریزی برای تک تک رشته‌های هنری نه فقط تئاتر و سینما می‌تواند در این مقطع زمانی نجات‌گر هنر و فرهنگ باشد که در کنار آن باید از سنت‌محوری خارج شده و نسبت به تولید آثار روز و مقارن با نیازهای مدرن اقدام کرد.

وی اوضاع زیرساخت‌های هنری و فرهنگی اردبیل را در شرایطی غیرمعقول و غیرمطلوب عنوان و بیان کرد: فراهم کردن زیرساخت‌های لازم برای هنرمندان سبب تولید آثاری در کمال آرامش شده و همین تولیدات گاه در مجامع ملی و بین‌المللی برای کشور افتخارآفرین می‌شود.

اگر بخشی از بودجه فرهنگی ادارات به تقویت زیرساخت‌های هنر و فرهنگ اختصاص داده شود بی‌شک اوضاع هنری استان با یک دگرگونی قابل توجه مواجه شده و پله‌های ترقی را در رکاب هنرمندان با تجربه طی خواهد کرد.

کارگردان فیلم رگ ادامه داد: اگر تنها بخشی از بودجه فرهنگی ادارات استان به بحث تقویت زیرساخت‌های هنر و فرهنگ اختصاص داده شود بی‌شک اوضاع هنری استان با یک دگرگونی قابل توجه مواجه شده و پله‌های ترقی را در رکاب هنرمندان با تجربه طی خواهد کرد.

نصیری استفاده از ظرفیت جوانان تازه نفس و میدان دادن به هنرجویان دیروز اما هنرمندان امروز را تنها خواسته خود مطرح و اضافه کرد: از تمام صاحبان حرف در عرصه هنر فیلمسازی خواستار عملیاتی کردن این موضوع هستم چرا که باید یک نوآوری در این عرصه اتفاق بیافتد تا بتوانیم موفقیت‌های پی در پی را در هنر استان به تماشا بنشینیم.

وی در خصوص آثار خود نیز گفت: فیلم کوتاه رگ اثر راه یافته به فستیوال بین المللی CINEMAGIA Movie Awards حاصل تلاش هنرمندان استان به کارگرانی من است که در کنار این مهم تا به امروز موفق به کسب هشت جایزه ملی و جوایز دیگر از جمله دیپلم افتخار در عرصه بازیگری شدم.

این کارگردان همچنین از تولید فیلم کوتاه «پوست» با موضوع مسئله بومی مرتبط با یکی از آبگرم‌های معدنی استان خبر داد و افزود: متأسفانه این فیلم هنوز مجوز لازم را برای اکران و پخش نگرفته است و همین موضوع از نبود حمایت لازم از هنرمندان استان از سوی نهادهای فرهنگی و هنری نشأت می‌گیرد.

اکران اثر هنرمند اردبیلی در جشنواره‌های بین‌المللی

دومین اکران بین المللی فیلم رگ در فستیوال CINEMAGIA Movie Awards است که قبل از این در جشنواره فیلم «آیکونیک لیتوانی» نیز اکران شده بود.

این اثر کوتاه به تهیه‌کنندگی، نویسندگی و کارگردانی حسین نصیری، برنامه‌ریزی غلامحسین جلالی و همکاری یحیی ایل بیگی، بهروز بخت‌آور، امیرحسین منتظرعلیه و مرتضی نوری تهیه و تولید شده است.

صبا جلیل آقازاده، اکبر معزی خرم. لیلی عشایری. امیر حسین منتظر علیه. جعفر خدابنده لو در این فیلم کوتاه ایفای نقش داشتند.

سیدآرمین محمودی فخرآبادی، اکبر معزی خرم، آیدین اشتیاقی، رضا جلیل آقازاده، بهزاد فرزانه‌وش و فرزاد خیر از دیگر عوامل تولید فیلم رگ هستند