خبرگزاری مهر - گروه استانها - نوشین سلامت: تولید ۴ درصد از کل محصولات کشاورزی کشور در استان اردبیل اهمیت راه‌اندازی صنایع تبدیلی و فرآوری و شتاب روند اجرای طرح‌های موازی با این زیرساخت‌ها را ضروری کرده است، البته این در حالی است که این استان با گذشت بیش از چهار دهه از انقلاب هنوز به روش سنتی کشاورزی خود را مدیریت می‌کند.
کشاورزی برای استان اردبیل شاید اگر در طول سال‌های اخیر شرط حیات اقتصاد آن نبوده اما نقش بسزایی در بهبود درآمدزدایی داشته است به طوری که سهم قابل توجهی از صادرات این استان به محصولات کشاورزی اختصاص داده می‌شود.
اما تنها مسئله‌ای که در کنار مشکلات خرد و درشت کشاورزی اردبیل بیشتر خودنمایی می‌کند بحث خام‌فروشی محصولات کشاورزی و عدم برندسازی این محصولات در بازارهای جهانی است، چرا که مرغوبیت کالاهای کشاورزی ما در کشورهای همسایه در عین پسند مشتری‌های زیادی تا به امروز داشته و تنها مشکل بزرگ در این راستا عدم توجه به فرآوری محصولاتی است که کیفیت بسیار بالایی دارند.
نبود مدیریت بازار محصولات کشاورزی و تجاری سازی تولید در کشاورزی در کنار نگاه به مباحث مرتبط با برندینگ، بسته بندی، درجه بندی، در مجموع صنایع تبدیلی و فرآوری نه در سطح منطقه بلکه در کشور مورد غفلت واقع شده است و در حالی که در دنیا کشورهای توسعه یافته در حال جهانی کردن محصولات خود و همگرایی هستند ما همچنان به روش‌های سنتی و قدیمی در حوزه کشاورزی متوسل مانده‌ایم.
مشکلات زیرساختی در کنار مدیریت نامناسب سرمایه‌های در گردش سبب شده تا در بخش کشاورزی و تولیدات محصولات غذایی نتوانیم به شرکت‌های هلدینگ بین المللی ملحق شده و در راستای تجاری‌سازی محصولات خود سرمایه‌گذاری کنیم.
البته حوزه کشاورزی اردبیل در این شرایط می‌تواند از یک سری مشکلات معلوم و مشخص دیگر نیز تأثیر بپذیرد که یکی از این موارد خشکسالی‌های مکرر سال‌های گذشته، افت شدید سطح آب زیرزمینی و کاهش آبدهی چشمه‌ها و تغییر شرایط اقلیمی و خاک منطقه است که اگر چه این موارد در مفهوم اقتصادی بودن فرآیند تولید کشاورزی را مختل کرده اما راه چاره این مشکلات دور از دسترس نیست.
در عین حال که کشاورزی از پرمصرف‌ترین حوزه‌ها در بحث آب بوده، نبود مدیریت مصرف و کنترل رشد اراضی‌های خرد سبب شده تا امروز کشاورزی اردبیل به یک حوزه پردغدغه با مشکلات عدیده تبدیل شود که تنها راه چاره در این زمینه در قدم اول کارشناسی مسائل، راهکارهای نوین و تلاش در راستای تجاری‌سازی محصولات کشاورزی به منظور برداشت بهره مالی از آن است.
حرکت حلزونی عملیات اجرایی سدهای کشاورزی
گرچه در سال‌های اخیر اقدامات خوبی در راستای اجرای طرح آبیاری نوین در اراضی خرد و تجمیعی کشاورزی اردبیل انجام گرفته است و مشکلی در روند تأمین منابع اعتباری لازم برای استمرار و تسریع ادامه روند اجرای این طرح نبوده اما در نقطه مقابل اجرای سدهای کشاورزی استان در این مدت عملاً پیشرفت چندانی نداشته‌اند.
اجرای پروژه آب‌های مرزی استان اختصاصاً در حوزه پایاب سدهای خداآفرین، عمارت، احمد بی گلو نیز در طول مدت می‌توانست با پیشرفت قابل توجهی مواجه باشد اما سرعت عملیات اجرایی این پروژه‌های نیز در استان چندان رضایت‌بخش نبوده که علت اصلی این موضوع به اقرار مسئولان به نبود ردیف اعتبار ملی و عدم تخصیص بودجه از صندوق ذخیره ملی باز می‌گردد.
خلیل نیکشاد، رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان در خصوص اجرای سدهای معیشتی و کشاورزی استان به خبرنگار مهر گفت: از سنوات گذشته سدهای معیشتی و استخرهای ذخیره آب در شهرستان‌های اردبیل با پیشرفتهای فیزیکی پایین عموماً به لحاظ نبود ردیف ملی اعتباری راکد بوده و الزام در گشایش منابع مالی آنها ضروری است.
به گفته وی از مجموع ۲۹ سد در استان فقط هفت مورد به بهره‌برداری رسیده است که به دلیل نبود منابع مالی و ردیف ملی تکلیف مابقی سدها نامشخص است.
اگر چه پیش از سال ۹۶ سهم سالانه استان اردبیل در اجرای سامانه آبیاری نوین ۵۰۰ هکتار بود اما هم‌اکنون این سهم به بیش از چهار هزار هکتار در سال می‌رسد که این میزان با میانگین اعتباری بالغ بر ۵۰ میلیارد ریال اجرا می‌شود.
مشکل آب و راه عشایر انقلابی ۴۳ ساله شد
نگاه تک بعدی به مناطق شهری گاه در کنار پیشرفت جوامع سبب غفلت از مناطق روستایی به عنوان منابع اصلی کشاورزی می‌شود و این موضوع به مرور افول تولیدات حوزه کشاورزی را در پی خواهد داشت که در تشدید این مسئله مواردی از قبیل مهاجرت از روستا، عدم توزیع متوازن زیرساخت‌ها، نبود حمایت مالی و ارائه تسهیلات پولی نیز دخیل هستند.
عشایر هر منطقه به عنوان اصلی‌ترین تولیدکنندگان در مناطق روستایی باید حداقل‌ترین امکانات رفاهی را در اختیار داشته باشند حال با گذشت ۴۳ سال از حاکمیت انقلاب اسلامی بسیاری از این عشایر در استان اردبیل نه راه دسترسی مناسب و نه آب شرب دارند.
در حال‌حاضر بالغ بر یک میلیون و ۵۰۰ هزار رأس واحد دامی در اختیار عشایر بوده و این سهم قابل توجه این قشر در تولیدات دامی و کشاورزی را مشخص کرده و اهمیت توجه به ۱۲ هزار و ۵۰۰ خانوار عشایری اردبیل را دو چندان می‌کند.
بزرگترین مجتمع گلخانه‌ای کشور محروم از منابع مالی ملی
با اقرار به اینکه طی دو سال اخیر عملیات اجرایی بزرگترین مجتمع گلخانه‌ای کشور در مغان با فراز و فرودهایی در حال انجام بوده اما حالا برای استمرار عملیات اجرایی زیرساختهای مربوطه به آن منابع ملی و استانی بایستی در تراز طرح تعریف، تخصیص و ابلاغ گردد.
ضمن اینکه طی چند سال اخیر سطح کشت گلخانه‌ای استان اردبیل ۱۴ هکتار بوده اما با ورود کاربردی و راهبردی جهاد کشاورزی و تلاش در این حوزه سطح گلخانه‌های فعال در استان با رشد بیش از هزار درصدی به سطح ۱۵۰ هکتار رسیده است که همین موضوع سبب شده تا جایگاه استان از رتبه ۳۰ کشور به جایگاه ۳ ارتقا یابد.
همچنین منابع مالی و تسهیلات برای تسریع در روند اجرایی پروژه‌های مختلف در زیر بخشهای کشاورزی مانند دام و طیور، آبزی پروری، مخصوصاً صنایع تبدیلی و فرآوری از طریق بانک‌های عامل یکی از اولویت‌ها باید باشد، چرا که هم‌اکنون بسیاری از پروژه‌های بزرگ کشاورزی همچون گاوداری، مرغداری و سیلوها در استان وجود دارد که نیمه کاره مانده است.
طلسم ایجاد کارخانه در اردبیل
در این برهه از زمان که مشکلات فرهنگی بسیاری از حوزه‌های اصلی و حیاتی در کشور را دچار کرده است تغییر نگاه به چشم‌انداز پیشرفت می‌تواند نجات بخش باشد چرا که نظام بودجه ریزی کشور به عنوان یک مثال بارز که در تمامی بخش‌ها دخیل بوده به شدت نیازمند تغییر نگرش است.
به تعبیری ساده وقتی در سرانه عمران و آبادانی مناطق شهری و روستایی تفاوت فاحشی صورت بگیرد قطعاً پیشرفتی یا حاصل نخواهد شد یا توسعه ایجاد شده ماندگاری نخواهد داشت که لازمه موفقیت در این زمینه نگاه مساوی به تمامی مناطق کشور است.
استان اردبیل با توجه به پتانسیل بالا در حوزه کشاورزی نیازمند نگاه ویژه دولت به ایجاد واحدهای صنعتی و کشاورزی است اما شرایط فعلی به خوبی بیانگر این مسئله است که ایجاد کارخانه و جذب سرمایه در این منطقه سال‌هاست از یک طلسم رنج می‌برد.
چرا که هم‌اکنون یا برای ایجاد کارخانجات بزرگ در این استان سرمایه‌ای وجود ندارد یا برای احیای دوباره خط تولید واحدهای صنعتی و کشاورزی موجود همتی از سوی مسئولان نیست، در نقطه مقابل به هنگام چاره‌جویی برای رفع بیکاری مسئولان از ظرفیت کشاورزی این استان صحبت می‌کنند اما به معنای حقیقی جمله به عمل کار برآید، به سخندانی نیست.
تسهیل گری در ضوابط و مقررات گمرکی برای صادرات محصولات کشاورزی، توجه به صنایع تبدیلی و تکمیلی، توسعه فرهنگ و صنعت بیمه برای محصولات برنامه‌ریزی برای پیوستن به بازارهای جهانی از جمله مسائل مهمی است که برای توسعه کشاورزی اردبیل باید به آنها توجه شود
خلاصه در کنار تولید میلیون‌ها تن محصولات کشاورزی در سال و شرایط اقلیمی مطلوب کشاورزی اردبیل همچنان لنگ جذب سرمایه‌گذار و راه‌اندازی صنایع تبدیلی و تکمیلی است و اگر چه در سفر دولت‌های قبلی به اردبیل این مسئله به کرات یادآوری شده است اما کشاورزان بومی استان به سفر آینده رئیس جمهور دولت سیزدهم در رابطه با طرح مسائل و مشکلات کشاورزی منطقه خوش‌بین هستند.
نظر شما