خبرگزاری مهر - گروه استانها- ندا سپاهی: هشدارهای اخیر درباره کاهش سطح منابع آب زیرزمینی و تشدید فرونشست زمین در کشور و به ویژه کلانشهر اصفهان، اذهان عمومی را نسبت به آینده زندگی در این خطه نگران کرده است. این روزها در گپ و گفت‌های شهروندان در فضای مجازی و یا در جمع‌های خانوادگی و محل کار صحبت‌های زیادی از نشست زمین، آثار ترک خوردگی بر خانه‌ها و میراث تاریخی و باستانی شنیده می‌شود و مردم اصفهان خالی شدن زیرپایشان را با خراش‌ها بر در و دیوار این شهر می‌بینند.
آنطور که رضا اسلامی مدیرکل سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی اصفهان پیشتر به خبرگزاری مهر گفته است در ۵۰۰ نقطه این شهر که میدانی رصد شده بسیاری از ساختمان‌های مسکونی از خیابان فیض گرفته تا خیابان‌های مهرآباد، خواجو، رباط دوم، جابر انصاری، خانه اصفهان، پایگاه هوایی شهید بابایی، فرودگاه شهید بهشتی، شهرک نیرو هوایی و ساختمان‌های شاپور جدید ترک خورده‌اند و شهروندان هر روز برای او پیام می‌فرستند که خانه‌هایشان درگیر فرونشست شده است.
شرایط تغییر نکند تا ۱۵ سال آینده اصفهان متروکه می‌شود
همچنین امیر زاغیان معاون مسکن و ساختمان اداره کل راه و شهرسازی استان اصفهان هفته گذشته در نشستی خبری گفت: فرونشست زمین به مرور سبب مهاجرت از شهر اصفهان و کاهش رونق ساخت و ساز خواهد شد و سایر شهرها با شوک مهاجر پذیری و کلانشهر اصفهان با رکود مواجه خواهد شد.
به گفته وی با خشک شدن رودخانه زاینده رود اثری از تمدن باقی نخواهد ماند و این پدیده کمترین پیامد خشکی زاینده رود است که اگر همین روند ادامه یابد اصفهان شاید تا ۱۵ سال آینده متروکه شود.
فرونشست به صورت مستقیم بر قیمت مسکن تأثیر نمی‌گذارد اما بر کاهش تقاضای مسکن تأثیر خواهد داشت و کاهش تقاضا به نوبه خود بر کاهش قیمت تأثیر خواهد گذاشت
معاون مسکن و ساختمان اداره کل راه و شهرسازی استان اصفهان درباره تأثیر فرونشست بر بازار تولید، عرضه و تقاضا مسکن به خبرنگار مهر می‌گوید: فرونشست به صورت مستقیم بر قیمت مسکن تأثیر نمی‌گذارد اما بر کاهش تقاضای مسکن تأثیر خواهد داشت و کاهش تقاضا به نوبه خود بر کاهش قیمت تأثیر خواهد گذاشت.
زاغیان با اشاره به اینکه مردم در ذهن خود عمر مفید کالای مسکن را ۵۰ ساله در نظر می‌گیرند و پس از این مدت نیز نیازی به مرمت اساسی آن نمی‌بینند، می‌افزاید: با این ذهنیت اگر قرار باشد خانه‌ای تولید و ساخته شود، مردم بی تردید محلی را انتخاب خواهند کرد که نشست زمین ندارد.
دلیل تخلیه شهرک نیروهوایی فرونشست نیست
معاون مسکن و ساختمان اداره کل راه و شهرسازی استان اصفهان در واکنش به خبری به نقل از مدیرکل زمین‌شناسی استان مبنی بر خالی شدن شهرک نیرو هوایی خانه اصفهان از سکنه بر اثر فرونشست زمین، خاطرنشان می‌کند: مشکل این شهرک مالکیتی بود و به دلیل فرونشست خالی از سکنه و متروکه نشده است اطراف آن پر از ساکن است و رسانه‌ها باید حواسشان را جمع کنند لیبل فرونشست زمین در مناطق مستند باشد زیرا اگر برچسب فرونشست بر زمین منطقه‌ای زده شد آنجا حتماً خالی از تقاضا خواهد شد.
وی می‌گوید: عوامل بیرونی و درونی مهمی در ایجاد تمایل افراد برای خرید زمین در یک منطقه تأثیر گذارد است و همانطور که مردم در مجاورت دکل‌های برق، سایت‌های آلوده دفع زباله یا کارخانجات پتروشیمی و نیروگاه‌ها علاقه‌ای به خرید زمین ندارند بی تردید اقبالی هم برای خرید زمین‌هایی که فرونشست دارد، نخواهند داشت و این امر باعث کاهش قیمت زمین و مسکن به دلیل کاهش تقاضا می‌شود.
معاون مسکن و ساختمان اداره کل راه و شهرسازی استان اصفهان در عین حال به تداوم سیاست پروژه‌های مسکن مهر، اقدام ملی و جهش تولید مسکن در دولت اشاره می‌کند و می‌افزاید: قانون جهش تولید مسکن در هماهنگی کامل متخصصان دولت و مجلس تعیین و تصویب شد و این قانون به تولید مسکن ملی کمک خواهد کرد.
به گفته زاغیان سهم استان اصفهان از طرح جهش تولید مسکن سالانه ۶ تا هشت درصد حدود ۴۰ تا ۶۰ هزار واحد مسکونی است که با کمک انبوه‌سازان، تعاونی مسکن و … اجرا می‌شود.
اما این پرسش به ذهن متبادر می‌شود که با وجود پیشروی فرونشست زمین آیا اصفهان به لحاظ اکولوژیکی و منابع آب همچنان ظرفیت ساخت و ساز، انبوه‌سازی و جمعیت بیشتر را دارد؟
هنوز نمی‌دانیم فرونشست واقعی است یا خبر؟
در این ارتباط رسول جهانگیری رئیس اتاق اصناف استان و رئیس اتحادیه صنف مشاوران املاک شهرستان اصفهان در این باره به مهر می‌گوید: وقتی نمی‌دانیم فرونشست واقعیت دارد یا ندارد یا اینکه آیا منطقه‌ای از شهر درگیر است و قسمتی دیگر نیست، نمی‌توانیم بگوییم این پدیده بر مسکن اصفهان تأثیر دارد یا خیر و دراین رابطه صحبت نمی‌کنم که باعث ایجاد تنش شود و استانمان را سرمایه گریز کند.
اما حامد اخگر دکترای شهرسازی در پاسخ به تأثیر اجرای طرح‌های مختلف دولتی تولید مسکن و ظرفیت اکولوژیکی شهر اصفهان با توجه به مسئله کم آبی و فرونشست زمین، به خبرنگار مهر می‌گوید: طرح‌های مسکن بدون توجه به مؤلفه‌های اکولوژیکی منطقه ضمن افزایش هزینه نسبی و افزایش بار بر روی زمین می‌تواند خطر آفرین و یا مخاطره انگیز باشد، در عین حال چالش بافت‌های فرسوده و لزوم استفاده از ظرفیت این بافت‌ها بجای افزایش بارنسبی بر دشت‌های شهری و بهره برداری بیشتر از منابع آب‌های زیرزمینی بدون شک مسئله ساز خواهد بود و می‌تواند این امر را تشدید کند ضمن اینکه بازسازی بناهای باربر با سازه‌های ایمن در بافت‌های قدیم نیز باید مورد توجه باشد.
بارگذاری‌های بدون دقت در اصفهان آسیب زا است
وی می‌افزاید: نبود توجه به مؤلفه‌های زیستی، اجتماعی و جغرافیایی منطقه اصفهان در حال حاضر و بارگذاری بدون دقت می‌تواند آسیب‌های جدی را برای این کلانشهر رقم بزند، از این رو لزوم نگاه آمایشی درباره موضوع آب و ایجاد ستاد ویژه آب و مسئله‌های جانبی در مرکز حاکمیت استان در حوزه مدیریتی و پرهیز از تصمیم گیری‌های بخشی و منطقه‌ای امری اساسی در حل (نه رفع مسئله) خواهد بود.
دکترای شهرسازی درباره تأثیر فرونشست بر بازار تولید، عرضه و تقاضا مسکن، تصریح می‌کند: تحلیل این موضوع در بخش اقتصاد مسکن نیازمند بررسی‌های کارشناسانه در ابعاد مختلف و به ویژه داده‌های آماری است در حالی که افزایش قیمت تمام شده مسکن با افزایش قیمت نسبی زمین در روزهای اخیر به عنوان متغیر باید مورد توجه باشد اما می‌توان پیش‌بینی کرد که در برخی مناطق شهری اصفهان به ویژه مناطق ۱۰، ۱۲، ۱۴، ۱۵ و مناطق شرقی در بلندمدت با کاهش قیمت زمین و کاهش تقاضای مؤثر روبرو خواهیم بود و در عین حال مهاجرت درون شهری را نیز باید در نظر گرفت.
بیشترین نرخ فرونشست اصفهان ۱۸.۴ سانتیمتر است
وی با بیان اینکه براساس داده‌های آماری سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور بیشترین نرخ سالانه فرونشست دشت اصفهان ۱۸.۴ سانتیمتر اعلام شده است، می‌افزاید: این در حالیست که نشست مجاز برای ساختمان‌ها با پی منفرد و مصالح بنایی به طور تقریبی ۲.۵ سانتیمتر است؛ از این رو میزان نشست زمین زنگ خطری اساسی برای تغییر در محور ساختمان‌ها، ترک برداشتن و حتی در مواردی تخریب است.
دکتری شهرسازی با اشاره به اینکه فرونشست زمین تابع عمق سنگ بستر، نوع خاک و میزان افت آب است و هر چه ضخامت خاک بر روی سنگ بستر بیشتر باشد، میزان فرونشست زمین ناشی از افت آب زیر زمینی بیشتر خواهد بود، خاطرنشان می‌کند: می‌توان در نظر داشت که با توجه به افت سطح آب‌های زیرزمینی در انتهای آبخوان زاینده رود مانند دشت ورزنه این کاهش نسبی و فرونشست افزایش چشمگیری خواهد داشت که میزان اثر آن در دشت‌ها، ساختمان‌ها و به ویژه آثار باستانی که ناشی از نم نسبی رودخانه از زهکش دائمی و ساروج موجود در آن دچار مشکل اساسی شده است، مشاهده کرد.
اخگر با بیان اینکه علت وجودی فرونشست زمین در اصفهان به سال‌ها پیش بازمی‌گردد، می‌گوید: برهم خوردن رابطه بین رژیم آبخوان زاینده رود با حجم بهره برداری از آن مسائل امروزی را رقم زده که یکی از آن‌ها فرونشست زمین است و توجه به زنگ خطر این پدیده در اجتماع فعلی شهروندان را با سوال اساسی درباره آینده این کلانشهر روبرو کرده اما بدون شک راهکارهای حل این موضوع از مسئله اخیر اذهان عمومی بسیار مهم‌تر است.
ترس از موضوع نباید صورت مسئله را پاک کند
وی ادامه می‌دهد: شهرها در طول تاریخ به دلایل مختلف سیاسی، اجتماعی، امنیتی و حتی جغرافیایی خالی از سکنه شده‌اند اما ترس از موضوع نباید صورت مسئله را پاک کند بلکه باید به دنبال راهکار اساسی در این زمینه با فوریت بسیار بالا بود که بدون شک نیازمند عزم جدی است.
می‌توان پیش‌بینی کرد که در برخی مناطق شهری اصفهان به ویژه مناطق ۱۰، ۱۲، ۱۴، ۱۵ و مناطق شرقی در بلندمدت با کاهش قیمت زمین و کاهش تقاضای مؤثر روبرو خواهیم بود و در عین حال مهاجرت درون شهری را نیز باید در نظر گرفت
برپایه آخرین مطالعات انجام شده از سوی سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور حدود ۱۰ هزار کیلومتر مربع از استان اصفهان یعنی بالغ بر ۱۰ درصد این استان به طور بسیار جدی و خطرناک درگیر فرونشست شده است. تحقیقات نشان می‌دهد که بالاترین نرخ فرونشست دشت اصفهان ۱۹ سانتیمتر در سال است که بیشتر در حاشیه‌ها و درون مناطق شهری و جمعیتی و زیرساختی رخ داده است درحالی که بیش از چهار میلیمتر فرونشست در اروپا بحران آب تلقی می‌شود.
مطالعات کارشناسان نشان می‌دهد حدود ۶۵ درصد از ذخیره آبخوان دشت اصفهان- برخوار تاکنون برداشت شده است و اگر روند خشکی رودخانه زاینده‌رود و برداشت از منابع آب زیرزمینی ادامه یابد آبخوان اصفهان تا سال ۱۴۲۰، دیگر آبی نخواهد داشت.
ظرفیت اکولوژیکی اصفهان اشباع شده و از سوی دیگر از نظر منابع آبی زیرزمینی و سطحی با ورشکستگی رو به رو است. تمدنی که با زاینده رود جان گرفت با نبود آن در ورطه نابودی است و دولت نیاز است که پیش از برنامه‌ریزی برای انبوه سازی بیشتر و احداث راه در اصفهان که کریدور ارتباطی شمال و جنوب و شرق و غرب کشور به شمار می‌رود، برنامه‌ای اجرایی برای احیای زاینده رود در پیش گیرد زیرا با وجود خشکی رودخانه و بسیاری از مشکلات زیست محیطی، شاید تا یک دهه دیگر شاهد مهاجرت مردم از اصفهان باشیم.
نظر شما