به گزارش خبرگزاری مهر، به نقل از روابط عمومی کمیسیون ملی یونسکو-ایران، مراسم رونمایی از کتاب «قرن‌های بی‌زمان: درآمدی تحلیلی – معرفت شناختی بر منطق الطیر عطار» اثر مهدی محبتی عضو هیئت علمی دانشگاه زنجان، دیروز سه‌شنبه ۴ آبان با حضور حجت الله ایوبی دبیرکل کمیسیون ملی یونسکو – ایران و جمعی از اساتید فرهنگ و هنر در محل این‌کمیسیون رونمایی شد.
ایوبی در این مراسم گفت: این ژانویه، پایان دو سالی است که نام عطار به عنوان یکی از مشاهیر ایرانی در فهرست نکوداشت های یونسکو قرار گرفته است. تاکنون ۳۸ شخصیت ایرانی در این فهرست قرار گرفته اند. هرکشور هر سال می‌تواند دو پرونده را برای ثبت در فهرست نکوداشت های یونسکو مطرح کند و بسیاری از کشورها، از مضرب ۵۰ امین سال درگذشت یا تولد شخصیت مورد نظر یونسکو، کسی را ندارند از اینرو بارها درخواست داده اند ضریب ۵۰ سال به ۲۵ سال تقلیل پیدا کند.
وی افزود: این در حالی است که ما هنوز در هزاره ها سر می‌کنیم و این عظمت فرهنگ، تمدن و ادبیات این سرزمین را نشان می‌دهد و ما در جهان کنونی، سربلند هستیم. وقتی پیتر بروک به همراه ژان کلود کریر نمایشنامه انجمن مرغان عطار را نوشت گفت که یکی از زیباترین کارهای او است. این نمایشنامه هزاران اجرا داشته و هر روز درگوشه‌ای از دنیا به اجرا در می‌آید.
دبیرکل کمیسیون ملی یونسکو-ایران در ادامه درباره طرح نامگذاری پروازهایی با عنوان مشاهیر ایرانی گفت: قرار بود در قالب طرح «ایستگاه بعدی: فرهنگ» با رویکرد آشنایی با یکی از مشاهیر بزرگ ایران، یک پرواز به نام عطار باشد. پرواز میرعماد حسنی را برای نخستین بار همزمان با همایش رقص قلم در مشهد رونمایی کردیم. پرواز بعدی به نام شمس تبریزی است و این روند با همکاری یکی از شرکت‌های هواپیمایی ادامه خواهد داشت.
نگاه مستقل به عطار
در ادامه این برنامه محمدرضا حاجی بابایی، دبیر انجمن فلسفه هنر و ادبیات، با اشاره به فعالیت‌های بسیار در حوزه عطارپژوهی گفت: کار ماندگار در این زمینه کمتر از یک دست است و به عنوان نمونه اثر مرحوم فروزانفر و استاد زرین‌کوب از جمله این آثار محسوب می‌شود و کتاب قرن‌های بی زمان بی شک پنجمین کار ارزشمند در زمینه عطارپژوهی است.
وی افزود: این‌کتاب براساس خاطره پرسش شکل گرفته است. این دغدغه مطرح بوده که عطار چه گفته، چه کرده و سرانجام این نوشتن، چنین کتابی است. دکتر محبتی به اثری رسیده که نباید آثار عطار را تک به تک قضاوت کرد اما برای رسیدن به منظومه فکری عطار باید همه آثار او را بررسی کرد.
دبیر انجمن فلسفه هنر و ادبیات با اشاره به نگاه این کتاب به اندیشه محوری عطار، گفت: عطار یک سنت عرفانی دارد و الزاما تابع سنت سنایی نیست. این کتاب گام بزرگی در نگاه مستقل به اندیشه عطار است. یکی از ویژگی دکتر محبتی در این کتاب این است که ادبیات و فرهنگ را محصول جامعه و مناسبات اجتماعی می‌داند و از این رهگذر، سه نظریه مهم خلق، فیض یا صدور و وحدت وجود را مطرح می‌کند. از دیگر ویژگی‌های این اثر، نگاه انتقادی آن است. نویسنده پرسش سهمناکی را مطرح می‌کند که پس از سیر و سلوک و رسیدن به مرحله فنا، چه ره‌آوردی برای انسان است؟ آیا این سیر و سلوک موجب آرامش آدمیان می‌شود؟ فضای گفت وگو را اگر بتوانیم در جامعه تعمیم دهیم، ره‌آورد خوبی برای جامعه بدست می‌آید.
وی در ادامه ابیاتی از عطار را خواند.
در ادامه این برنامه عبدالمهدی مستکین، مدیر گروه فرهنگ کمیسیون ملی یونسکو- ایران گفت: عطار شاه شکن است، با قدرت صاحبان قدرت را به خاک می‌کشد و قدرت‌های عریان را نقد می‌کند.
سخنران بعدی هم عبدالمحمود رضوانی بود که گفت: جهانیان چگونه باید از این اثر ارزشمند آگاه شوند؟ ما از تمدن بگوییم و درِ این صندوقچه باید با ترجمه گشوده شود. در همه سالهای تدریسم، ذهنم با یک پرسش درگیر شده که آیا آنقدر که ما تولستوی را می‌شناسیم، دیگران سعدی، حافظ و عطار را می‌شناسند؟ نمی‌شناسند زیرا ما در این راه قدم برنداشتیم.
وی افزود: وقتی از ترجمه می‌گوییم، فکر می‌کنیم باید اثری از زبان دیگر به فارسی ترجمه شود، درصورتی که ترجمه تنها این نیست. مقدار آثاری که از آثار ما به زبان های دیگر ترجمه شده همت دیگران بوده و کسی از داخل ایران این کار را نکرده است. من سراغ سعدی رفتم و گلستان را برگزیدم. زیرا خارجی‌ها فکر می‌کنند ما ادبیات منظوم داریم نه منثور. ما برای ترجمه باید کاری کنیم. نباید در صندوقچه دربسته این آثار را نگه داریم. امیدوارم این آثار را به خارجی‌ها معرفی کنیم.
حامد شکوفگی نیز در این مراسم گفت: این‌کتاب در هفت فصل تهیه شده و در مقدمه آن به دغدغه محقق اشاره شده است. در مهمترین بخش فصل اول با چند جریان روبرو هستیم و به تفاوت ارائه منطق‌الطیرها اشاره می‌شود. در قیاس رساله الطیر ابن سینا و یا غزالی، به تفاوت شیوه تربیت انسانی برمی‌گردیم.
وی در ادامه با اشاره به دیگر فصول این‌کتاب گفت: هر فصل، یک عنوان برگرفته از حال و هوای کار دارد. نگاه عطار به مسأله توحید و رابطه انسان و خدا، مورد توجه نویسنده است.
نسل فراری از ادبیات
در ادامه این‌برنامه مهدی محبتی با اشاره به اختصاص این ادبیات به این کشور گفت: درآمد ترکیه از قونیه در دو دولت قبل، نصف درآمد نفتی ما بوده است. یک کشور از یک شاعر چنین درآمدی دارد و از این رو شعر ثروت ملی است.
وی افزود: نسل جدید از ادبیات فراری است و اگر این نسل با ادبیات آشتی نکند، آینده ای روشنی در انتظار ما نیست. ادبیات فارسی و شعرا در فرهنگ تعادل ایجاد می کنند. چه کنیم نسل جدید با ادبیات آشتی کند؟ نگاه غالب این است که بچه را چگونه باید به دانشگاه رساند و این نگاه فرزندان ما را نابود کرده است. بر همین اساس رمان «آینه های خندان» و در ادامه «قرن‌های بی زمان» برای نسل دانشگاهی به رشته تحریر درآمد.
این نویسنده به دغدغه های خود پیرامون چرایی مجذوب بودن عطار در کلام افراد مختلف اشاره کرد و گفت: روش عطار تمثیل و قصه است و البته قصه در نظر او پیمانه نیست. باید به ادبیات بیش از این توجه شود تا جهان را زیر چتر فرهنگ و هنر بگیریم. فرهنگ خوراک می خواهد، ان‌شاءالله این آثار خوراک پژوهشگران باشد. من کاستی های این اثر را پذیرا هستم.
نظر شما